Aviel Jezuz-Krist hervez sant Mark

Aviel Jezuz-Krist hervez Sant Mark – Troet e brezoneg gand « Kenvreuriez ar brezoneg » Eskopti Kemper ha Leon, 1982.

An aviel hervez Sant Mark
– Eur pennad-kinnig

A BELEH E TEU

Ma ne zalhom ket kont euz an Aviel arameeg, Mark eo bet an hini kenta a skrivas eun « Aviel», en eur zastum eun nebeud oberou ha komzou euz huez Jezuz, evid ober anezo eun diverra euz ar Helou Mad.

Sant Mark a zo anavezet ganeom. Kenderv ’oa da Zant Barnabe ; O chom edo e Jeruzalem, hag eno, ti e vamm Mari a zervichas d’ar gristenien genta.

Heulia ’reas Sant Paol da genta, ha goude e teuas da veza kenlabourer da Zant Pèr. Kredi ’reer e skrivas e Aviel, marteze e Rom, war-dro ar bloaz 65, hag a-dra-zur, a-raog dismantr Jeruzalem gand ar· Romaned er bloaz 70. Skriva ’ree evid ar gristenien deuet diwar ar baganiez, setu perag e tisplég dezo, beb an amzer, giziou ar Juzevien.

PENAOZ EO BET SAVET

N’eo ket, evel-just, diwar netra eo e savas Sant Mark e Aviel. Disgleget on-eus kement-se en on « Digoradur ».

Abaoe ouspenn tregont vloaz e veve an Iliz gand an eñvor euz Jezuz, eñvor e oberou hag eñvor e gomzou.

Dija, meur a dra a oa bet laket dre skrid hag a-wechou dastumet. Sant Mark e-neus en em zervichet euz an danvez-se, hag ive euz ar prezegennou, karget ma oa anezo, prezegennou Sant Pèr dreist-oll.

Greet e-neus da genta eur skeudenn dre vraz euz labour Jezuz, e-doug an daou vloaz euz e vuez publik : badeziant, prezegèrèz ha burzudou e Bro-Halilea. Goudeze, Jezuz, dismegañset ha dilezet, troet war-zu e ziskibien, hag erfin, ar bale da Jeruzalem ha d’ar maro.

War ar skeudenn-se, Sant Mark e-neus reñket gwella ma helle, oberou ha komzou Jezuz, hep taoler re a gont euz an amzer… Darbaret e oa gand traou all.

Eur marvailler dispar a heller ober euz Sant Mark, plijuz da lenn. Ampart eo da rei buez d’e zanevellou, ha n’e-neus aon e-béd da ziskouez deom e oa Jezuz eun dén e gwirionez. Med don a-vad eo ive e vennoziou.

KEMENNADUREZ

Sant Mark, kristen euz ar re genta, diskibl da Zant Paol ha da Zant Pèr, a zo unan euz gwella testou amzer genta an Iliz.

Ar pep pouezusa euz kemennadurez e Aviel, a gaver dija er ’frazenn genta : « Penn kenta euz Aviel Jezuz Krist Mab Doue ». Jezuz eo ar Hrist, ar Mesiaz gortozet, hag ez eo Mab Doue, rag-se ez eo ive ar Sklêrijenn hag ar Zilvidigez evid an ol. Bez ez eo a-vad eur sklêrijenn guzet beteg e Rezureksion – Difenn a ra ouz an oll embann eo Eñ ar Mesiaz – hag eur zilvidigez gounezet dre ar maro : « Mab an dén a zo deuet evid rei e vuez da zavetei eun niver divent a dud ». Neuze hepkén eo e vo kaset ar sklêrijenn hag ar zilvidigez-se d’ar broiou payan.

Ar respont m’eo pedet al lenner da ober amañ d’an Aotrou Krist, eo hini e ’feiz : « N’eus netra dreist galloud an neb a gréd ». Hag hini ar groaz : « Ra zammo e groaz ha ra zeuio d’am heul ».

Aviel hervez sant Mark – Pennad 1

Pennad 1

YANN AR BADEZOUR

¹ Penn kenta Kelou Mad [1], Jezuz-Krist, Mab da Zoue,

² hervez ar pez a zo skrivet e levr ar profet Izaiaz :

« Setu ma kasan va hannad en da raog,
« en a gempenno dit an hent,
³ « mouez an dén o krial er goueleh :
« Kempennit an hent d’an Aotrou,
« eünit dezañ e wenojennou ».

⁴ Evel-se e oe gwelet Yann ar Badezour er goueleh, o prezeg eur vadeziant a binijenn evid kaoud ar pardon euz ar pehejou.

⁵ Direded a ree davetañ Bro-Judea a-béz hag oll dud Jeruzalem ; en eur anzao o ’fehejou e vezent badezet gantan er Ster-Jordan.

⁶ Yann a oa gwisket gand dillad reun kañval, hag eur gouriz ler en-dro d’e zargreiz. E voued a oa killeien-raden ha mél gouez.

⁷ Embann a ree :

— « Erru eo war va lerh an hini a zo kreñvoh egedon, ha n’on ket din, en eur blega, da ziskoulma lèrenn e zandalennou.

⁸ Me am-eus ho padezet en dour ; En ho padezo er Spered-Santel ».

BADEZIANT JEZUZ

⁹ En amzer-ze e teuas Jezuz euz Nazared, kêriadenn euz Bro-Halilea, da veza badezet gand Yann e ster ar Jordan.

¹⁰ Kerkent ha ma teuas er-mêz euz an dour, e welas an Neñv o tigeri hag ar Spered-Santel o tiskenn warnan evel eur goulm.

¹¹ Eur vouez a zeuas euz an Nenv o lavared :

« Te eo va Mab muia kared, ennout e kavan va dudi ».

JEZUZ ER GOUELEH

¹² Kerkent e oe kaset Jezuz d’ar goueleh gand ar Spered.

¹³ E-pad daou-ugent devez e oe tentet gand Satan. Loened gouez a oa en-dro dezañ hag an Elez a jome d’e zervicha.

¹⁴ Goude ma oe bet laket Yann er prizon, e teuas Jezuz da Vro-Halilea.

¹⁵ Embann a ree ar Helou Mad a-berz Doue hag e lavare :

«  Deuet eo an amzer d’e boent, tost eo Rouantèlèz Doue. Cheñchit buez ha kredit er Helou Mad » [2].

¹⁶ O tremen war ribl ar mor Galilea, e welas Simon hag e vreur André o taoler o rouejou er mor, rag pesketerien e oant, ¹⁷ Jezuz a lavaras dezo :

— «  Deuit d’am heul, me raio ahanoh pesketerien tud  ».

¹⁸ Kerkent e tilezont o rouejou evid mond d’e heul.

¹⁹ Eun tammig pelloh e welas Jezuz Jakez mab Zebede hag e vreur Yann, int-i ive en eur vag, o kempenn o rouejou. ²⁰ O gelver a reas kerkent. Neuze, o tilezel o zad gand e vevelien er vag, ez ejont d’e heul.

JEZUZ E KAFARNAOM

²¹ Antreal a rejont e Kafarnaom. Kerkent eet er zinagog da zeiz ar zabad, e stagas da gelenn.

²² Souezet braz e oe an dud ouz e gleved, rag komz a ree evel eun dén galloud dezañ, ha n’eo ket evel ar Skribed [3]. ²³ Hogen er zinagog e oa eun dén trubuillet gand eur spered hudur, hag a stagas da grial :

²⁴ — « Petra’ glaskez ouzom, Jezuz a Nazared ?

Deuet out da goll ahanom ? Gouzoud a ran piou out : Sant Doue ».

²⁵ Jezuz a hourdrouzas anezañ :

— « Peoh ! Kerz er-mêz euz an dén-ze ».

²⁶ Ar spered hudur a hèjas taer an dén, hag a yeas kuit en eur youhal forz.

²⁷ Ken souezet e oent ma houlennent an eil ouz egile :

— « Petra eo kement-mañ ? Setu eur gelennadurez nevez embannet gand galloud.

Gourhemenn a ra d’an droug-sperejou o-unan hag e sentont outañ ».

²⁸ Kerkent e redas ar vrud anezañ a-dreuz Bro-Halilea a-béz.

PARE MAMM-GAER SIMON

²⁹ O kuitaad ar zinagog, Jezuz, gantan Jakez ha Yann, a yeas da di Simon hag André.

³⁰ Mamm-gaer Simon a oa war he gwele gand an derzienn. Kerkent e oe greet ano anezi da Jezuz.

³¹ Eñ a dosteas, hag a reas dezi sevel en eur gregi en he dorn. An derzienn a gouezas hag eh en em lakeas d’o zervicha.

³² Diouz ar pardaez, goude ar huz-heol [4], e oe digaset dezañ an oll glañvourien hag ar re a oa e dalh an droug-spered. ³³ Kêr a-béz a oa bodet dirag an nor. ³⁴ Ar pare a roas da galz a dud taget gand a bep seurt kleñvejou. Argas a reas kalz droug-sperejou, ha n’o leze ket da gomz, rag gouzoud a reent piou oa.

JEZUZ A GUITA KAFARNAOM DA VOND DA VRO-HALILEA

³⁵ Antronoz, pell a-raog goulou-deiz, ez eas Jezuz er-mêz, hag eh en em dennas en eul leh distro. Hag eno e pede.

³⁶ Simon hag ar re a oa gantañ a yeas d’e glask. ³⁷ O veza e gavet e lavaront dezañ :

— « An oll a zo ouz da glask ».

³⁸ Med Jezuz a respontas :

— « Deom a-hann d’ar hêriadennou tro-war-dro, ma prezegin enno ive, rag evid an dra ze eo ez on deuet ».

³⁹ Hag e kerzas dre Vro-Halilea a-béz, en eur embann an Aviel er zinagogou hag en eur argas an droug-sperejou.

PARE AN DEN LOR

⁴⁰ Eun dén lor a zeu da gavoud Jezuz. Aspedi a ra anezañ, hag o koueza d’an daoulin e lavar :

— « Ma karez e héllez rei din ar pare ».

⁴¹ Jezuz, leun a druez outañ, a astennas e zorn, a douchas outañ hag a lavaras :

— « Me a ’fell din ! bez pareet ».

⁴² Raktal ez eas al lorgnez kuit dioutan hag e oe pareet. ⁴³ Dioustu e kasas Jezuz anezan kuit, en eur lavared rust  :

⁴⁴— « Taol evez ! Na lavar grik da zen. Med kee d’en em ziskouez d’ar beleg, ha kinnig, evid da bareañs, ar pez a hôurhemenn Moizez el Lezenn, ma talvezo kement-se da desteni evito » [5].

⁴⁵ Med eur wech eet kuit e stagas da embann ha da vruda ar helou, en doare ma ne helle mui Jezuz antreal, a wél d’an oll, e kêr pe gêr. Chom a ree war ar-mêz, el lehiou digenvez. Hag euz a bep tu e teued d’e gavoud.

Pennad 2

PARE AN DEN SEIZET

¹ Eun nebeud deveziou goudeze e tistroas Jezuz da Gafarnaom, hag e oe klevet edo er gêr, ² hag e tiredas kement a dud ma n’oa ket a blas dezo, dirag an nor zokén. Prezeg a ree dezo ar Gomz.

³ Setu e oe digaset dezañ eun dén seizet e izili douget gand pevar dén. ⁴ O veza ma ne hellent ket tostaad outan ablamour d’an engroez, e rejont eun toull en doenn a-zioh al leh m’edo [6], ha goudeze e tiskennjont dre an toull ar hravaz ma oa astennet warni an dén seizet.

⁵ Jezuz o weled o ’feiz a lavaras d’an dén seizet :

— « Va mab, pardonet eo dit da behejou ».

⁶ Bez’ e oa eno war o azez eun nebeud Skribed hag a lavaras enno o-unan :

⁷ — « Penaoz e hell an dén-ze komz evel-se ? » Blasfemi a ra ! Piou a hell pardoni ar pehejou nemed Doue hepkén ? »

⁸ Kerkent Jezuz, o lenn dre e spered ar zoñjou a droent en o halonou, a lavaras dezo :

⁹ — « Perag e vagit seurt sonjou en ho kalon ? Petra eo an êsa ? Lavared d’an dén seizet : Da behejou a zo pardonet dit, pe lavared : Sao en da-zav, kemer da hravaz ha kerz ?

¹⁰ Mad ! evid ma ouezoh e-neus Mab an Dén galloud da bardoni ar pehejou war an douar, ¹¹ e lavaran d’an dén seizet : Sao en da-zav, kemer da hravaz ha kee d’ar gêr ».

¹² An dén a zavas en e-zav, a gemeras kerkent e hravaz hag a yeas er-mêz a-wél d’an oll, ma oe ar bobl a-béz estlammet, ha ma rentent gloar da Zoue, en eur lavared.

— « Biskoaz n’on-eus gwelet kemend-all ! »

LEVI GALVET GAND JEZUZ

¹³ Mond a reas Jezuz en-dro war ribl ar mor. An oll a zirede davetañ hag Eñ o helenne.

¹⁴ En eur vond e-biou, e welas Levi [7], mab Alfe, azezet e bureo ar maltoutèrèz. Lavared a reas dezañ :

— « Deus d’am heul »,

Hag eñ sevel ha mond d’e heul.

¹⁵ Ha setu Jezuz ouz taol en e di. Kalz publikaned ha peherien a oa ive gantañ hag e ziskibien, rag kalz tud a oa deuet d’e heul, ¹⁶ Skribed zokén a-du gand ar Farizianed [8].

Ar re-mañ o weled anezañ o tebri gand ar beherien hag ar bublikaned a lavare d’e ziskibien :

— «  Petra ! Debri hag eva ’ra gand ar bublikaned hag ar beherien ! »

¹⁷ Jezuz o veza klevet a lavaras dezo :

— « N’eo ket an dud yah eo o-deus ezomm euz ar medisin med ar re glañv. Deuet on da helver, n’eo ket an dud just, med ar beherien.

DIWAR-BENN AR YUN

¹⁸ Devez yun a oa gand diskibien Yann hag ar Farizianed, hag e teujont da houlenn ouz Jezuz :

— « Perag ne yun ket da ziskibien dit-te, p’ema o yun diskibien Yann ha re ar Farizianed ? »

¹⁹ Jezuz a respontas :

— « Daoust ha deread eo da gompagnuned an dén nevez yun e-keid ha m’ema ganto ? Endra m’ema an dén nevez ganto n’eus tu e-béd dezo da yun.

²⁰ « Eun amzer a zeuio a-vad hag e vo lamet an dén nevez diganto ; en deiz-se e yunint.

²¹ « Ne zeu nikun da beñselia eur wiskamant koz gand eun tamm peñsel nevez ; a-hend-all, ar peñsel nevez a zach war an danvez koz hag a rog anezañ gwasoh.

²² « Pe c’hoaz, ne laka nikun gwin nevez e sehier-lèr koz, a-hend-all, ar gwin a laka ar zehier-lèr da darza ; ar gwin a vez kollet koulz hag ar zehier-lèr. Evid gwin nevez, sehier-lèr nevez » [9].

AR PENNOU-ED KUTUILLET EUN DEIZ SABAT

²³ Eun devez sabat edo Jezuz o tremen dre barkajou gwiniz. E ziskibien, dre ma ’z eent, a gutuille pennou. ²⁴ Ar Farizianed a lavare :

— « Gwel ’ta petra ’reont da zeiz ar zabat ! Eun dra difennet ».

²⁵ Jezuz a respontas dezo :

— «  Ha n’ho-peus ket lennet morse ar pez a reas David, p’edo en diénéz ha naon dezañ ha d’an dud a oa gantañ ?

²⁶ Mond a reas e ti Doue, en amzer Abiatar ar Beleg-Braz hag e tebras baraennou ar hinnig ha ne oa nemed ar veleien hag a helle debri anezo, hag e roas ive d’an dud a oa gantañ ».

²⁷ Jezuz a gendalhas :

— «  Greet eo ar zabat evid an dud ha n’eo ket an dud evid ar zabat, ²⁸ en doare ma ’z eo Mab an Dén mestr war ar zabat zokén ».

Pennad 3

PARE AN DEN A OA DIZEHET E ZORN

¹ Jezuz a yeas adarre en eur zinagog. Bez’ e oa eno eun dén, dezañ eun dorn dizehet.

² War evez edo an dud da weled ha rei a rafe ar pare da zeiz ar zabat. Evid kaoud tro vrao d’e damall.

³ Jezuz a lavaras d’an dén dizeh e zorn :

— « Sav amañ dirag an oll ».

⁴ Neuze e lavaras d’an dud :

— «  Hag aotre a zo d’eun deiz sabat da ober ar mad, pe da ober an droug, da zavetei e vuez da unan bennag pe d’e laza ? »

Sioul e chôment.

⁵ Neuze, o taoler warno eur zell a gounnar, doaniet gand ar hriz ma oa o halonou, e lavaras d’an dén :

— « Astenn da zorn ».

Henn astenn a reas hag e zorn a oe pareet.

⁶ Eet er-mêz, eh en em glevas ar Farizianed gand ar re a oa a-du gand Herodez [10] a-eneb Jezuz, evid klask an tu d’e lakaad d’ar maro.

JEZUZ WAR RIBL AR MOR

⁷ Jezuz en em dennas gand e ziskibien war ribl ar mor. Eun niver braz a dud a oa deuet euz Bro-Halilea, euz Bro-Judea ive ⁸ hag euz Jeruzalem ; euz Bro-Idumea hag euz an tu all d’ar Jordan, euz war-dro Tir ha Sidon ive e teuas eun niver braz a dud beteg ennañ diwar ar vrud euz kement a ree.

⁹ Goulenn a reas digand e ziskibien delher eur vag prést evitañ, rag kement a dud a oa ma venne beza eñket. ¹⁰ Ken niveruz e oa an dud e-noa pareet, m’en em daole warnañ evid touch outañ ar re a oa taget gand kleñved pe gleñved. ¹¹ Ar sperejou hudur pa welent anezañ en em daole e-harz e dreid hag a grie :

— « Mab Doue out ».

¹² Med Eñ a roe groñs urz dezo da jom heb e ziskulia.

AN DAOUZEG ABOSTOL

¹³ Pignad a ra neuze war ar menez hag e péd da vond gantañ ar re a felle dezañ. Dond a rejont davetañ. ¹⁴ Dibaba ’reas daouzeg da jom gantañ ha da veza kaset da brezeg, ¹⁵ gand galloud da argas an droug-sperejou.

¹⁶ Dibaba ’reas eta daouzeg : Pèr, an ano roet gantañ da Zimon. ¹⁷ Jakez mab Zebede, ha Yann breur Jakez anvet gantan Boanergez, da lavared eo paotred ar gurun. ¹⁸ Andre, Filip, Bartelemi, Maze, Tomaz, Jakez mab Alfe, Simon ar gredeg, ¹⁹ ha Judas Iskariot, hennez end-eün an hini her gwerzas.

JEZUZ HA BELZEBOUL

²⁰ Jezuz a zeuas d’ar gêr, hag adarre eun engroez tud war e dro, ken ne hellent ket debri eun tamm bara zokén.

²¹ Pa glevas e dud kement-se, e teujont evid e gas ganto, rag lavared a reent : « Kollet eo e benn gantañ ».

²² Ar Skribed, diskennet euz Jeruzalem a lavare ive :

— «  Belzeboul [11] a zo ennañ. Dre vestr braz an droug-sperejou eo eh argas kuit an droug-sperejou ».

²³ Jezuz o galvas d’e gavoud, hag a lavaras dezo dre barabolenn :

— «  Penaoz e hell Satan argas Satan ? ²⁴ Eur Rouantèlèz hag a zo dizunaniez enni, ne hell ket padoud. ²⁵ Eun ti hag a zo dizunanet outan e-unan, ne hell ket chom en e-zav.

²⁶ « Neuze mar d-eo eta en em zavet Satan a-eneb dezañ e-unan, ha ma ’z eo dizunanet outañ e-unan, n’eo ket evid padoud ; échu eo gantañ ».

²⁷ « Ne hell nikun mond tre e ti an dén kreñv ha laerez e vadou, nemed ha liammet e-nefe da genta an dén kreñv-ze. Neuze e hello skrapa e draou.

²⁸ E gwirionez, an dud a vo pardonet dezo an oll behejou, hag an oll gomzou dizakr bet lavaret ganto. ²⁹ Med an nep e-no komzet dizakr a-eneb ar Spered-Santel, hennez ne vo biken pardon e-béd evitañ, kabluz a behed eo evid atao » [12].

³⁰ Evel-se e komze, ablamour m’o-doa lavaret : « Eur spered hudur a zo ennañ ».

JEZUZ HAG E GERENT

³¹ Neuze e tigouezas e vamm hag e vreudeur [13]. Chomet e oant er-mêz euz an ti hag e lakjont goulenn anezañ. ³² Kalz tud a oa azezet en-dro dezañ pa oe lavaret dezañ :

— « Setu da vamm, da vreudeur ha da hoarezed a zo er-mêz ouz da glask ».

³³ Hag Eñ da respont dezo :

— « Piou eo va mamm ha piou va breudeur ? »

³⁴ Hag o taoler e zellou war an dud azezet en-dro dezañ, e lavaras :

³⁵— « Setu va mamm ha va breudeur. An neb a ra bolontez Doue, hennez a zo breur din, ha c’hoar, ha mam ».

Pennad 4

PARABOLENN AN HADER

¹ Jezuz en em roas adarre da gelenn war ribl ar mor. Kalz tud a ziredas en-dro dezañ, ken niveruz, ma pignas da azeza en eur vag war ar mor. Ar bobl a oa dirazañ, en douar, troet war-zu ar mor.

² Kalz traou a zeske dezo dre barabolennou [14]. Lavared a ree dezo en e gelennadurez :

³— «  Selaouit ! Setu an hader eet da hada. ⁴ E-pad m’edo oh hada, e kouezas greun e kostez an hent. Al laboused a deuas hag o debras.

⁵ Lod all a gouezas war eun dachenn veineg, el leh ne oa ket kalz a goundoun. Sevel a rejont dioustu dre ma n’oa ket kalz a zouar. ⁶ Med pa zavas an heol e oent devet, hag o veza ma oent dibourvez a wriziou e tizehjont.

⁷ « Lod all a gouezas e-touez ar spern. Ar spern a greskas hag o mougas. Frouez e-béd ne zavas diwarno.

⁸ « Lod all e gouezas en douar mad, a zavas, a greskas hag a daolas frouez, o rei tregont, tri-ugent ha kant evid unan ».

⁹ Hag e lavare Jezuz :

— « An neb e-neus diskouarn da gleved, ra glevo ! ». 

PERAG PARABOLENNOU

¹⁰ P’en em gavas e-unan, e stagas ar re a oa en-dro dezañ gand an Daouzeg, da ober goulennou outañ war ar parabolennou.

¹¹ Hag e lavare dezo :

— « Deoh-c’hwi eo bet roet da anaoud mister Rouantèlèz Doue. Med evid ar re a zo er-mêz e teu pep tra dezo dre barabolennou [15], ¹² evid ma ne weljent ket daoust ma sellont, ha ma ne intentjent ket daoust ma klevont, gand aon na zistrojent ouz Doue ha na vefent pardonet».

DISPLEG PARABOLENN AN HADER

¹³ Hag e lavaras dezo : « Ne intentit ket ar barabolenn-se ? Penaoz neuze eh intentfeh an oll barabolennou ? »

¹⁴ « An hader a had ar Gomz. ¹⁵ An dud a zo war bord an hent el leh m’eo hadet ar Gomz, p’o-deus klevet, e teu kerkent Satan, hag e lam kuit ar Gomz bet hadet enno.

¹⁶ « En hevelep doare, ar re a zo bet hadet e tachennou meineg, ar re-ze, p’o-deus klevet ar Gomz, o-deus kerkent he resevet gand levenez. ¹⁷ Med n’eus ket a wriziou enno, n’int ket tud da badoud. Ha pa zav diénéz pe heskinèrèz ablamour d’ar Gomz e vezont skoillet.

¹⁸ Re all a zo hadet e-touez an spern : ar re-ze eo ar re o-deus klevet ar Gomz. ¹⁹ Med prederiou ar béd, touellèrèz ar binvidigez ha c’hoantegeziou all, en em zil en o hreiz, hag a voug ar Gomz hag houman a jom difrouez.

²⁰ « Ha setu ar re a zo bet hadet en douar mad : ar re-ze a glèv ar Gomz, a reseo anezi hag a daol frouez : tregont evid unan, tri-ugent evid unan, kant evid unan ».

PENAOZ RESEO HA REI

²¹ Lavared a reas dezo :

— « Daoust hag e tigaser al lamp evid e lakaad dindan ar boezell pe dindan ar gwele ? Daoust ha n’eo ket evid e lakaad war eur zichenn ?

²² « Rag n’eus netra guzet ha ne dle ket beza dizoloet, netra sekret ha ne dle ket beza anavezet :

²³ « Ma ’z eus unan bennag hag e-neus diskouarn da gleved, ra glevo ! »

²⁴ Lavared a ree dezo :

— « Taolit evez mad ouz ar pez a glevit : Ar muzul a vuzulit gantañ a zervicho da vuzula deoh, ha zokén e vo laket deoh ouspenn.

²⁵ Rag an hini e-neus a vo roet dezañ, hag an hini n’e-neus ket a vo lamet digantañ ar pez e-neus zokén.

AR GREUN A ZAV O-UNAN

²⁶ — « Gand Rouantèlèz Doue ema kont evel gand eun dén taolqt gantañ had en douar. ²⁷ Pe ’ve kousket, pe ’ve dihun, en noz pe en deiz, e tiwan hag e kresk an had hep gouzoud dezañ.

²⁸ « An douar, anezañ e-unan, a daol e ’frouez, da genta ar yeotenn, goudeze ar penn-éd, hag erfin greun leun ar penn.

²⁹ Ha pa vez dare an éd, dioustu e vez medet, o veza ma vez deuet amzer an eost ».

AR HREUNENN ZEZO

³⁰ Lavared a ree c’hoaz :

— « Ouz petra eo heñvel Rouantèlèz Doue ? Gand peseurt parabolenn rei anezi da intent ?

³¹ « Heñvel eo ouz eur hreunenn zezo. Pa vez taolet en douar e vez anezi ar bihanna euz an oll hajou a zo er béd, ³² med pa vez bet hadet e sav, hag e teu da veza brasoh eged an oll blant all. Skourrou braz a zav dezi, ken ma hell laboused an neñv kaoud ar goudor dindan he skeud ». ³³ Ha gand seurt parabolennou e roe d’an dud e gelennadurez e kement ha ma oant gouest da intent.

³⁴ Ne gomze outo nemed dre barabolennou, med pa veze gand e ziskibien en o fart o-unan, e tisplege dezo pep tra.

AR BARR-AMZER SIOULLEET

³⁵ En deiz-se, deuet ar pardaez-noz, e lavaras Jezuz dezo :

— « Tréizom da vond en tu all ».

³⁶ Goude beza digouviet ar bobl, e kemerjont Jezuz, evel m’edo, ganto er vag ; ha bez e oa bagou all ouz e heul.

³⁷ Eur barr avel diroll a zav. An tarziou a lamme er vag beteg he harga [16].

³⁸ Jezuz a oa e penn a-dreñv ar vag, kousket war eun dorchenn. Dihuna ’reont anezañ en eur lavared :

— « Mestr, ne ra netra dit e vefem o vond da goll ?

³⁹ Eur wech dihunet e hourdrouzas an avel, hag e lavaras d’ar mor :

— « Chom sioul ! Ro peoh ! » .

Ha setu torret an avel ha peoh kaer o rén. ⁴⁰ Lavared a reas Jezuz dezo  :

— « Perag kaoud aon evel-se ? Penaoz ! n’ho-peus ket a ’feiz ? »

⁴¹ Aon a grogas enno hag e lavarjont kenetrezo :

— « Piou ’ta eo hemañ, pa zent outañ koulz an avel hag ar mor ? »

Pennad 5

PARE EUN DEN A OA E DALH AN DROUG-SPERED

¹ Digouezoud a rejont en tu all d’ar mor e bro ar Jerazenianed.

² P’edo o tiskenn euz ar vag, e teuas en arbenn dezañ eun dén dalhet gand eur spered louz, o tond euz ar beziou. ³ Er beziou edo o chom ha ne helle mui dén e-béd e staga gand eur jadenn zokén. ⁴ Rag aliez e oa bel staget gand hualou ha chadennou, med torret e-noa ar chadennou ha brevet an hualou, ha n’oa dén e-béd gouest da zond a-benn anezañ.

⁵ Noz ha deiz e veze er beziou pe war ar meneziou, o krial pe o tispenn e gorv gand mein.

⁶ O weled Jezuz a ziabell, e tiredas hag e stouas dirazañ. ⁷ A vouez kreñv e krias :

— « Petra ’glaskez ouzin, Jezuz, Mab Doue Uhel-Meurbéd ? Da aspedi ’ran, en ano Doue, ne d-a ket de ober poan din ».

⁸ Rag Jezuz a lavare dezañ :

— « Kerz er-mêz euz an dén-ze, spered hudur ».

⁹ Goulenn a ree outañ :

— « Pe ano out ? »

— « Va ano, emezan, eo strollad, rag kalz a zo ahanom ».

¹⁰ Pedi hag aspedi a ree anezañ da jom heb o has euz ar vro. ¹¹ Eno e oa, diouz kostez ar menez, eur vandenn vraz a voh o peuri [17]. ¹² Ar sperejou hudur a aspedas Jezuz en eur lavared :

— « Kas ahanom er moh evid ma ’z aim enno ».

¹³ Aotre a roas dezo, hag ez ejont er-mêz euz an dén evid mond er moh, hag eh en em daolas ar vandenn er mor diwar an tornaod. Eun daou vil bennag a oa anezo, hag e oent beuzet er mor.

¹⁴ Ar re a oa ouz o diwall a dehas kuit, hag a gontas, e kêr ha war ar-mêz, ar pez a oa c’hoarvezet. An dud a zeuas da weled petra ’oa erruet.

¹⁵ Dond a reont beteg Jezuz, hag e welont an dén dalhet gand an droug-spered, war e azez, gwisket, hag e skiant vad gantañ, en hag a oa bet an droug-spered « strollad » ennañ. Hag e krogas ar spont enno.

¹⁶ Ar re o-doa gwelet a gontas ar pez a oa c’hoarvezet gand an dén dalhet, ha diwar-benn ar moh. ¹⁷ Aspedi ’rejont anezañ da bellaad diouz o bro.

¹⁸ P’edo o pignad er vag, an hini a oa bet dalhet gand an droug-spered a bede anezañ d’e lezel da jom gantañ. ¹⁹ Jezuz a-vad ne roas ket aotre dezañ, med lavared a reas :

— « Kee d’ar gêr da gavoud da dud, ha ro dezo da houzoud kement e-neus greet an Aotrou evidout, hag an drugarez e-neus diskouezet en da geñver ».

²⁰ Mond a reas kuit an dén hag en em lakaad da embann e bro an Degkêr [18], kement e-noa greet Jezuz evitan, hag e oe sebezet an oll.

PARE EUR VAOUEZ

²¹ Jezuz a oa distroet gand ar vag en tu all d’ar mor. Eur bobl tud a oa diredet d’e gavoud. War ribl ar mor edo.

²² Dond a reas beteg ennañ unan euz renerien ar zinagog, Jaïr e ano, hag ouz e weled, e kouez d’an douar e-harz e dreid, ²³ hag e péd anezañ dalhmad da zond d’e di, en eur lavared :

— « Va merhig a zo war he zremeñvan, deus da astenn an dorn warni, ma vo pareet ha ma chomo beo ».

²⁴ Mond a reas Jezuz gantañ. Kalz a dud a yeas d’e heul hag a enke stard anezañ.

²⁵ Bez’ e oa eur vaouez, klanv gand ar holl-gwad abaoe daouzeg vloaz. ²⁶ Kalz he-doa bet da houzañv a-berz e-leiz a vedisined ; dispignet he-doa kement he-devoa hep kaoud gwellaenn e-béd, med kentoh o vond war wasaad.

²⁷ O veza klevet ano euz Jezuz, e teuas e-touez an dud a-dreñv dezañ hag e touchas ouz e vantell. ²⁸ Lavared a ree enni heh-unan :

— « Ha pa ne rafen nemed touch ouz e zillad, e vin pareet ».

²⁹ Ha kerkent eh ehanas da goll gwad, hag e santas en he horv e oa pareet euz he hleñved.

³⁰ Kerkent e ouezas Jezuz e oa cet eur vertuz kuit anezañ. Trei a ra war-zu ar bobl en eur houlenn :

— « Piou e-neus touchet ouz va dillad ? »

³¹ E ziskibien a lavare dezañ :

— « Gweled a rez an engroez tud a wask ahanout, hag e houlennez piou e-neus touchet ouzit ? »

³² En a zelle en-dro dezañ evid gweled an hini he-doa greet kement-se. ³³ Ar vaouez neuze, kroget aon enni, o krena, o veza ma ouie Jezuz petra ’oa c’hoarvezet ganti, a zeuas da goueza e-harz e dreid, hag a lavaras dezañ ar wirionez penn-da-benn.

³⁴ Jezuz a lavaras dezi :

— «  Va merh, da ’feiz he-deus da zaveteet. Kerz e peoh ha bez pareet euz da gleñved ».

DASORH MERH JAIR

³⁵ E-pad m’edo o komz e tigouezas tud euz ti ar rener sinagog da lavared dezañ :

— « Da verh a zo maro. Perag tregasi c’hoaz ar Mestr ? »

³⁶ Med Jezuz o veza klevet ar homzou-ze, a lavaras d’ar rener sinagog :

— « Arabad dit kaoud aon. Bez feiz nemetkén ».

³⁷ Ne roas aotre da zen e-béd da vond gantañ, nemed da Bèr, da Jakez ha da Yann breur Jakez. ³⁸ Dond a reont beteg ti ar rener sinagog. Jezuz a wél an dud, trouz braz ganto, o ouela hag o krial forz.

³⁹ O veza cet en ti e lavar dezo :

— « Perag an trouz hag ar gouelvan-ze ? Ar plahig n’eo ket maro. Kousket eo ! »

⁴⁰ Hag an dud a ree goap anezañ. Med En a ra dezo oll mond er-mêz, a gemer gantañ tad ha mamm ar plahig hag an diskibien deuet d’e heul hag a antre el leh m’edo ar plahig. ⁴¹ Kregi ’ra en he dorn hag e lavar dezi :

— « Talita koum ! Da lavared eo : « Plahig, me ’lavar dit : sao ! »

⁴² Kerkent edo ar plahig en he-zav hag e stagas da vale, rag daouzeg vloaz e oa. Kerkent ive, setu an dud-se er-mêz anezo o-unan ken souezet e oant. ⁴³ Jezuz a zifenn stard outo na vefe gouezet gand dén e-béd, hag e lavaras rei dezi da zebri.

Pennad 6

JEZUZ E NAZARED

¹ Jezuz a yeas kuit ahano. Dond a reas d’e vamm-vro, e ziskibien ouz e heul.

² Da geñver deiz ar zabat ez cas da gelenn er zinagog. Kalz a dud ouz e gleved a jome bamet hag a lavare :

— « Euz peleh e teu dezañ kement-se ? Pebez furnez a zo bet roet dezañ ! Ha pebez burzudou a hoarvez dre e zouarn !

³ Daoust ha n’eo ket en ar halvez, mab Mari, breur da Jakez, da Jozef, da Jud ha da Zimon ? Daoust ha n’ema ket ive e hoarezed, amañ, en on-touez ? » Hag e oent skoillet diwar e benn.

⁴ Ha Jezuz lavared dezo :

— « Eur profet ne vez disprijet nemed en e vro, en e gerentiaj hag en e di e-unan ».

⁵ Ha n’oa ket evid ober eno burzud e-béd : Eun nebeud klanvourien a bareas koulskoude, en eur astenn e zaouarn warno. ⁶ Souezet e chôme gand o diouer a feiz.

MISION AN DAOUZEG

Tremen a ree dre ar hêriadennou tro-war-dro en eur rei e gelennadurez.

⁷ Jezuz a halv an Daouzeg d’e gavoud. Kregi a reas da gas anezo daou-ha-daou en eur rei dezo galloud war an droug-sperejou.

⁸ Gourhemenn a reas dezo chom hep kemer netra ganto nemed eur vaz hepkén, na tamm bara, na bisah, na moneiz en o gouriz.

⁹ — « Lakit en ho treid, emezan, eur re zandalennou ha na gemerit ket diou zae ».

¹⁰ Lavared a reas dezo c’hoaz :

— « E kement leh ma ’z eoh, pa vezoh antreet en ti chomit eno beteg ma ’z eoh kuit euz al leh-se. ¹¹ Ma ne vezit ket digemeret na selaouet e leh pe leh, it kuit en eur heja ar boultrenn diouz ho treid, ma vo eun testeni en o eneb.

¹² Mond a rejont en hent, hag e prezegent d’an dud e oa réd dezo chefich buez. ¹³ Argas a rejont diaoulou e-leiz hag olevi kalz klanvourien, hag e vezent pareet ganto [19].

HERODEZ HA JEZUZ

¹⁴ Ar roue Herodez a glevas ano euz Jezuz, rag brudet e oa deuet e ano da veza. Lavaret e veze : Yann ar Badezour eo, adsavet a-douez ar re varo, setu perag e labour ennañ ar halloud da ober burzudou.

¹⁵ Re all a lavare : Eli eo ; lod all : eur profet eo, heñvel ouz unan euz or profeted.

¹⁶ O kleved kement-se e lavare Herodez : « Yann, an hini am-eus lakeet dibenna, hennez eo a zo adsavet da veo ».

¹⁷ Evid gwir, Herodez e-noa laket paka Yann hag e jadenna er prizon, ablamour da Herodiadez, gwrég e vreur Filip, e-noa kemeret da wrég. ¹⁸ Rag Yann a lavare da Herodez : «  N’az-peus ket ar gwir da zelher ganit gwrég da vreur ».

¹⁹ Kasoni he-doa eta Herodiadez outañ, ha c’hoant he-doa d’e lakaad d’ar maro, med ne helle ket, ²⁰ rag aon e-noa Herodez ouz Yann, o houzoud e oa eun dén just ha santel ; e zifenn a ree. P’e-neze e glevet e veze nehet braz, ha koulskoude e plije dezañ e zelaou.

²¹ Med eun dro vad a zigouezas, pa roas Herodez, da geñver e zeiz-ha-bloaz, eur banvez d’e dud e karg, d’e ofïserien ha d’an dud a renk euz Bro-Halilea.

²² Merh Herodiadez e zeuas da zansal hag a blijas da Herodez ha d’e gouvidi. Ar roue a lavaras d’ar plah yaouank  :

— «  Goulenn diganin ar pez a gari hag e roin dit ».

²³ Hag e touas dezi :

— « Kement a houlenni diganin a roin dit ha pa ve an hanter euz va rouantèlèz ».

²⁴ Er-mêz ez eas hag e lavaras d’he mamm :

— « Petra ’houlennin ? »

Hi a respontas :

— « Penn Yann, ar Badezour ».

²⁵ Gand mall a tistroas da gavoud ar roue, hag e lavaras dezañ :

— « Me a ’fell din, emezi, e rofez din dioustu, war eur plad, penn Yann-Vadezour ».

²⁶ Trist meurbéd ez cas ar roue, med ablamour d’e le ha d’e gouvidi, ne ’fellas ket dezañ nah he goulenn outi.

²⁷ Dioustu e kasas ar roue eur gward, o hourhemenn dezañ digas penn Yann. Mond a reas ar gward da zibenna Yann en e brizon. ²⁸ Digas a reas ar penn war eur plad, her rei a reas d’ar plah yaouank, hag ar plah yaouank her roas d’he mamm.

²⁹ Pa glevas diskibien Yann kement-se, e teujont de gemer e gorv hag e lakejont anezañ en eur béz.

KENTA BURZUD AR BARA KRESKET

³⁰ An ebestel, bodet en-dro da Jezuz, a zisplegas dezañ kement o-doa greet ha kelennet. ³¹ Hag En a lavaras dezo :

— «  Deuit en eul leh distro diouz an dud, evid kemer eun tamm diskuiz ».

Ken stank e oa an dud o vond hag o tond en-dro dezo, ma n’o-doa ket zokén amzer da zebri. ³² Gand ar vag ez ejont kuit, da gavoud eul leh distro, evid beza en o fart o-unan.

³³ Med gwelet int bel o vond kuit, ha kalz tud o-deus komprenet da beleh ez eent. War o zroad e tiredont di, euz an oll gêriadennou, hag e oent erruet en o-raog.

³⁴ En eur ziskenn euz ar vag, e welas Jezuz eun niver braz a dud, hag e kemeras truez outo, ablamour m’edont evel deñved ha n’o-deus pastor e-béd. Staga ’reas neuze da gelenn anezo war galz a draou. ³⁵ Hag o veza ma oa dija diwezad e tosteas outañ e ziskibien da lavared dezañ :

— « Digeñvez eo an andread-mañ, ha diwezad eo dija.

³⁶ Gra dezo mond en o hent, ma ’z aint en liez hag er hêriadennou tro-war-dro, da brena peadra da zebri ».

³⁷ Eñ a respontas dezo :

— « Roit dezo da zebri, c’hwi hoh-unan ».

Lavared a rejont :

— « Daoust ha réd eo mond ba brena, ha rei dezo da zebri evid daou hant pez arhant a vara ? »

³⁸ Lavared a reas dezo :

— « Péd baraenn ho-peuz ? It da weled ».

Goude beza gwelet e lavarjont :

— « Pemp baraenn ha daou besk ».

³⁹ Gourhemenn a reas dezo renka an oll a strolladou war ar yeot glaz. ⁴⁰ Gourvez a rejont a renkadou a gant hag a hanter-kant.

⁴¹ Jezuz neuze a gemeras ar pemp baraenn hag an daou besk, hag o sevel e zaoulagad war-zu an Neñv, e lavaras trugarez, e torras ar baraennou hag o roas d’an diskibien evid o rei d’an dud. Lodenna ’reas ive an daou besk etre an dud.

⁴² An oll a zébras hag o-doa o hont. ⁴³ An tammou a oe dastumet, daouzeg panerad anezo, hag ar restachou pesket ive. ⁴⁴ Pemp mil a dud a oa euz ar re o-doa debret ar baraennou.

JEZUZ O VALE WAR AR MOR

⁴⁵ Raktal goude e reas Jezuz d’e ziskibien pignad er vag ha treuzi en e-raog da Vetsaida, endra ma chomfe Eñ e-unan da zigouvia an dud.

⁴⁶ Goude beza o lezet, ez cas war ar menez da bedi. ⁴⁷ Deuet ar zerr-noz, edo ar vag e-kreiz ar mor hag Eñ e-unan en douar.

⁴⁸ O weled o-doa beh braz o roeñvi a-eneb d’an avel hag a oa a-benn, e teu daveto, war-dro fin an noz ([20]), en eur gerzed war ar mor, hag edo o vond da dremen e-biou dezo.

⁴⁹ O weled anezañ o kerzed war ar mor, e kredas dezo e oa eur spes hag en em lakejont da grial. ⁵⁰ Rag e weled o-doa oll, hag e oent spontet. Med dioustu e komzas outo hag e lavaras dezo :

— « Bezit fizians, me an hini eo ! N’ho-pet ket aon ! »

⁵¹ Pignad a reas ganto er vag, hag e torras an avel. Int-i a oe strafuillet braz, ⁵² rag n’o-doa ket intentet burzud ar baraennou, dallet ma oa o halon.

⁵³ Goude beza treizet, e teujont da Jenezared hag e tis-kennjont en douar. ⁵⁴ Raktal ma oant dilestret e oe anavezet Jezuz gand an dud. ⁵⁵ Mond a rejont dre ar vro a-béz, ha digas ar re glañv war o gweleou, e kement leh ma kleved e veze.

⁵⁶ E kement leh ma ’z ee : kêriadennou, pe gêriou, pe diegeziou war ar-mêz, e lakaed ar re glañv war ar plasennou, hag e veze pedet da lezel ar re-mañ da douch ha pa ne ve nemed ouz bevenn e vantell. Ha kement hini a douche outañ a veze pareet.

Pennad 7

DIWAR-BENN BOAZIOU KOZ AR FARIZIANED

¹ Ar Farizianed hag eun toullad Skribed deuet euz Jeru-zalem a en em vod en-dro da Jezuz.

² Gweled a reont lod euz e ziskibien o tebri o ’fréd gand o daouarn dihlan, da lavared eo heb beza o gwalhet.

³ Ar Farizianed hag an oll Juzevien zokén a zalh da voaziou deuet dezo euz o zud-koz, ha ne zebront ket heb beza gwalhet mad o daouarn. ⁴ O tistrei d’ar gêr euz plasenn ar marhad, ne zebront ket heb beza strinket dour warno o-unan, ha meur o voazamañt all c’hoaz a heuliont deuet dezo a-berz o zud-koz, pa vez kont da walhi hanafou, podou, listri arem. ⁵ Goulenn a ra eta ar Farizianed hag ar Skribed ouz Jezuz :

— « Perag ne heuill ket da ziskibien giziou on tud-koz, hag e kemeront o ’frejou gand o daouarn dihlan ? »

⁶ Respont a reas Jezuz dezo :

— « Re vad e-neus Izaiaz greet e brofet diwar ho penn, tud faoz ma ’z oh, evel m’eo merket er Skritur :

« Va enori a ra ar bobl-mañ
« diwar bég he muzellou ;
« o halon a-vad a zo pell diouzin.
⁷ « N’o-deus priz e-béd al lidou a reont,
« en enor din,
« rag o helennadurez n’eus anezi,
« nemed gourhemennou-dén.
⁸ « Lezel a rit a gostez gourhemennou Doue,
« evid mired boazamañchou an dud ».

Hag e lavare dezo :

⁹— « C’hwi a dorr Lezenn Doue evid mired ho poaza-mañchou koz !

¹⁰ Rag Moizez e-neus lavaret :

— « Da dad ha da vamm a enori».

Ha c’hoaz :

« An hini a vallozo e dad pe e vamm :
« Ra vo laket d’ar maro ».

¹¹ Ha c’hwi a lavar : « Ma lavar unan bennag d’e dad pe d’e vamm : Ar zikour a oa dit reseo diganin a zo «  korban », da lavared eo « prov sakr », ¹² c’hwi a ro aotre dezañ da jom heb ober netra evid e dad pe e vamm [21]. ¹³ Hag evel-se e kasit da ’fall komz Doue, gand ar boazamañchou koz a virit a rumm da rumm. Hag e-leiz a draou all a rit euz ar seurt-se.

WAR AR PEZ A ZO GLAN HA DIHLAN [22]

¹⁴ Neuze e halvas Jezuz an dud da dostaad outañ :

— « Va zelaouit oll, emezan, hag intentit mad :

¹⁵ N’eo ket ar pez a zo er-mêz euz an dén a hell e lakaad da veza dihlan en eur vond ennañ ; med ar pez a zeu er-mêz euz an dén, setu ar pez a ra dezañ beza dihlan ».

(¹⁶)¹⁷ Pa oe antreet en ti, pell diouz an dud, e houlennas e ziskibien petra ’zinifïe ar barabolenn-se. ¹⁸ Hag e lavaras dezo :

— «  Ha c’hwi ive a vefe ’ta berr a spered ? Ha ne ouezit ket n’eus netra euz ar pez a ya en dén a gement a hellfe e lakad dihlan, ¹⁹ rag an dra-ze ne d-a ket en e galon, med en e gov da veza distaolet er foz ».

Hag evel-se e tisklerie e oa glan kement boued a zo. ²⁰ Hag e lavare :

— « Ar pez a zeu euz an dén, setu ar pez a louz an dén.

²¹ Rag euz diabarz an dén, euz e galon eo e teu dezañ ar zonj da ober an droug evel ma ’z eo : gadaliez, laeronsi, muntrèrèz, avoultriez, ²² karantez direiz ouz ar madou, fallagriez, tromplèrèz, hudurnez, avi, droug-komz, ourgouill, follentez dall. ²³ An oll draou ’fall-se a zeu euz an diabarz hag a ra d’an dén beza dihlan ».

FEIZ AR GANANEANEZ

²⁴ Mond a reas kuit ahano evid mond da vro Tir [23]. Antreal a reas en eun ti ha ne ’felle ket dezañ e vefe gouezet, med ne hellas ket chom heb beza anavezet.

²⁵ Rag, kerkent, e klevas ano anezañ eur vaouez hag a oa he merh dalhet gand eur spered hudur hag a zeuas d’en em daoler e-harz e dreid.

²⁶ Ar vaouez a oa eur bayanez, Sirofenisianez a ouenn, hag e bedi a ree da gas kuit an droug-spered euz he merh. ²⁷ Jezuz a lavaras dezi :

— « Lez da genta ar vugale da zebri ouz o hoant, rag n’eo ket deread kemer bara ar vugale d’e daoler d’ar chas bihan ».

²⁸ Hi a respontas :

— « Gwir eo Aotrou, med ar chas bihan, e stern an daol, a zebr bruzun ar vugale ».

²⁹ Ha Jezuz da lavared dezi :

— « Ablamour d’ar gomz-se, kee, cet eo an droug-spered er-mêz euz da verh ».

³⁰ Distrei a reas d’ar gêr, hag e kavas ar hrouadur gourve-zet war ar gwele, hag an Droug-Spered cet kuit.

PARE EUN DEN BOUZAR HA MUD

³¹ Jezuz a guiteas Bro-Tir, hag en eur dremen dre gêr Sidon, e teuas etrezeg mor Bro-Halilea e bro an Dégkêr.

³² Digas a reer dezañ eun dén bouzar ha mud, hag e oe goulennet digantañ astenn warnañ e zaouarn.

³³ Jezuz a gemeras anezañ gantañ a-gostez, er-mêz euz an engroez. Lakaad a reas e vizied en e ziskouarn hag euz e halo war e deod.

³⁴ O veza savet e zaoulagad war-zu an Neñv eh huanadas hag e lavaras dezañ :

— « Effata  ! da lavared eo : Digor !  »

³⁵ Kerkent e tigoras e ziskouarn hag e komze frêz ; dista-gellet ’oa e deod. ³⁶ Difenn a reas Jezuz outo ranna gêr da zen. Med seul-vui e tifenne, seul-vui eh embannent ar helou.

³⁷ Estlammet dreist-muzul e oa an dud hag e lavarent :

— « Mad e-neus greet pep tra : Ar hleved a ro d’ar re vouzar hag ar prezeg d’ar re vud ».

Pennad 8

EIL BURZUD AR BARA KRESKET

¹ En deiziou-ze, o veza m’oa adarre eun niver braz a dud, ha ma n’o-doa ket peadra da zebri, e halvas Jezuz e ziskibien hag e lavaras dezo :

² — « Truez am-eus ouz an dud-se, rag tri devez ’so m’emaint ganin, ha n’o-deus netra da zebri. ³ Ma kasan anezo d’ar gêr war yun, e teuint da zempla en hent, ha lod anezo a zo deuet euz a bell ». ⁴ E ziskibien a respontas dezañ :

— « E peleh kavoud a-walh a vara evito, amañ, er goueleh ? »

⁵ Hag e houlennas outo :

— « Péd baraenn ho-peus ? »

— « Seiz, emezo ».

⁶ Urz a roas d’an dud da hourvez war an douar. Neuze e kemeras ar zeiz baraenn, e lavaras eur bedenn a drugarez, e torras anezo, hag o roas d’e ziskibien evid o rei d’an dud.

⁷ Bez’ o-doa ive eun nebeud peskedigou. Jezuz o benni-gas hag a lavaras ive o ingala. ⁸ Debri a rejont hervez o hoant. An tammou a jome a oe dastumet : seiz panerad a oe anezo, ⁹ Hag e oant eur pevar mil bennag a dud, ha Jezuz o hasas en o hent. ¹⁰ Raktal e pignas er vag gand e ziskibien hag ez eas war-zu Dalmanouta.

AR FARIZIANED A HOULENN EUR ZIN EUZ AN NEÑV

¹¹ Ar Farizianed a zeuas hag a en em lakeas da dabutal gantañ. Evid e douella e houlennjont digantañ eur zin euz an neñv.

¹² En eur huanadi hir, e lavaras Jezuz :

— « Perag e houlenn ar rummad tud-mañ eur zin ? E gwirionez ne vo roet d’ar rummad-mañ sin e-béd ».

¹³ Kuitaad a reas anezo, pignad er vag, ha treiza da vond en tu all d’ar mor.

GOELL AR FARIZIANED

¹⁴ Ankounac’heet o-doa an diskibien kemer bara ganto, ha n’o-doa nemed eur varaenn hepkén er vag. ¹⁵ Jezuz a roas dezo an ali-mañ :

— « Bezit war evez ! Diwallit ouz goell ar Farizianed hag ouz hini Herodez » [24].

¹⁶ Hag e savas trouz etrezo ablamour n’o-doa ket a vara. ¹⁷ Jezuz, o houzoud kement-se, a lavaras :

— « Perag e sav trouz etrezoh en abeg n’ho-peus ket a vara ? Ne intentit-hu ket c’hoaz ha ne gomprenit ket ? Daoust ha kaledet e ve ho kalon ? ¹⁸ Daoulagad ho-peus ha ne welit ket ? Diskouarn ho-peus ha ne glevit ket ? Ha dizoñjet ho-pefe, ¹⁹ p’am-eus torret ar pemp baraenn evid pemp mil dén, péd panerad tammou ho-peus kaset ganeoh ? »

— « Daouzeg, emezo  ! ».

²⁰— « Ha p’am-eus torret ar zeiz baraenn evid ar pevar mil dén, péd panerad tammou ho-peus kaset ganeoh ? »

— « Seiz, emezo  !  »

²¹ Hag e lavare dezo :

— « Ha ne intentit ket c’hoaz ? »

PARE EUN DEN DALL E BETSAIDA

²² Erruoud a rejont e Betsaida. Eun dén dall a oe digaset dezañ, hag e oe pedet da douch outañ.

²³ Jezuz a grogas e dorn an dén dall hag a renas anezañ er-mêz euz ar gêriadenn. Halo a lakeas war e zaoulagad, hag astenn a reas zaouarn warnafi, hag e houlennas outañ :

— « Ha gweled a rez eun dra bennag ? »

²⁴ E zaoulagad a zigoras hag e lavaras :

— « Gweled a ran an dud ; o gweled a ran evel gwez, med kerzed a reont ».

²⁵ Neuze e laka Jezuz e zaouarn, en-dro, war e zaoulagad, hag an dén a wél skier. ²⁶Jezuz a gasas anezañ d’ar gêr en eur lavared :

— « Na antre ket zokén er gêriadenn ».

FEIZ AN ABOSTOL PER

²⁷ Gand e ziskibien ez cas Jezuz etrezeg kêriadennou Sezare-Filip. En eur vond e reas ar goulenn-mañ ouz e ziskibien :

— « Piou on-me, hervez an dud ? »

²⁸ Int-i respont :

— « Yann-Vadezour. Re all a lavar Eliaz. Re all c’hoaz, unan euz ar brofeted ».

²⁹— « Ha c’hwi, emezan adarre, piou a lavarit ez on-me ? »

Pèr a gomzas hag a lavaras :

— « Ar Hrist out-te ! »

³⁰ Hag e hourhemennas dezo chom hep komz da zen diwar e benn [25].

JEZUZ A GOMZ EUZ E BASION

³¹ Hag e stagas neuze da gelenn dezo e tle Mab an Dén gouzañv kalz, beza dianzavet gand ar bobl, Prinsed ar Veleien hag ar Skribed, beza lakeet d’ar maro, ha tri devez goude, adsevel da veo.

³² Gand asurans e lavare kement-se. Pèr, neuze, a dennas anezañ a-gostez hag a stagas da ober rebechou dezañ.

³³ Med Eñ o tistrei hag o weled e ziskibien a hourdrouzas Pèr, en eur lavared :

— « En em denn a-dreñv-din, Satan, rag n’ema ket ganit skiant Doue, med skiant an dén ».

PENAOZ MOND DA HEUL JEZUZ

³⁴ Goudeze e halvas an dud da zond d’e gavoud gand e ziskibien, hag e lavaras dezo :

— « An neb a ’fell dezañ dond war va lerh a die trei kein dezañ e-unan, kemer e groaz ha dond d’am heul. ³⁵ Rag an neb a ’fello dezañ savetei e vuez a gollo anezi, med an neb a gollo e vuez ablamour din ha d’an Aviel, a zaveteio anezi.

³⁶ Petra ’dalv d’an dén gounid ar béd a-béz diwar goust e vuez ? ³⁷ Petra ’hellfe eun dén rei hag e-nefe talvoudégéz e vuez ? ³⁸ Rag m’e-neus unan bennag méz ahanon hag euz va homzou, e-touez ar rummad-mañ a dud avoultrer ha peher, Mab an Dén, ive, e-no méz anezañ, pa zeuio e gloar e Dad gand an Elez santel ».

Pennad 9

TREUZFURMADUR JEZUZ

¹ Hag e lavare dezo :

— « E gwirionez m’hel lavar deoh, e-touez an dud a zo amañ, ez eus lod ha ne varvint ket a-raog beza gwelet Rouan-tèlèz Doue deuet gand galloud » [26].

² Seiz devez goudeze, e kemeras Jezuz gantañ a-gostez, Pèr, Jakez ha Yann, hag o hasas gantañ, int-i nemed-kén, war eur menez uhel, pell diouz pep tra. Ha dirazo e teuas da jeñch-furm.

³ E zillad a zeuas da veza gwenn-kann,ken gwenn ma ne hell kanner e-béd war an douarn kanna evel-se.

⁴ Dirazo e weljont Eliaz ha Moizez o komz gand Jezuz. Pèr, neuze, a lavaras da Jezuz :

⁵— « Mestr, eun dra gaer eo deom beza aman. Savom eta teir deltenn : unan evidout, unan all evid Moizez hag unan all evid Eliaz ».

⁶ Ne ouie ket petra da lavared, ken braz oa e strafuill. ⁷ Dond a reas eur goabrenn d’o gelei, hag euz ar goabrenn e teuas eur vouez :

— « Va mab muia karet eo hemañ, selaouit anezañ ».

⁸ Kerkent, o veza sellet en-dro dezo, ne weljont dén all e-béd, nemed Jezuz e-unan ganto.

⁹ En eur ziskenn diwar ar menez e tifennas Jezuz outo ranna gér da zen euz ar pez o-doa gwelet, nemed pa vo bet Mab an Dén savet a-douez ar re varo.

¹⁰ Senti a rejont ouz an urz-se, en eur houlenn kenetrezo petra e-noa c’hoant da lavared gand : « Sevel a-douez ar re varo ».

GOULENN DIWAR-BENN ELIAZ

¹¹ Neuze e houlennjont outañ :

— « Perag e lavar ar Skribed e tle Eliaz dond da genta ? »

¹² Respont a reas dezo :

— « Ya, gwir eo, Eliaz a zeu da genta hag a laka en-dro pep tra en e stad, med penaoz neuze ez eus bet skrivet diwar-benn Mab an Dén, e ranko gouzañv garo ha beza disprijet ?

¹³ « Mad !  M’hel lavar deoh, deuet eo dija Eliaz [27] hag o-deus greet dezan ar pez a garent, hervez er pez a zo bet skrivet diwar e benn » .

PARE EUR BUGEL DALHET GAND AN DROUG-SPERED

¹⁴ O tond war-zu an diskibien, e weljont eur bobl a dud war o zro, ha skribed o tabutal ganto. ¹⁵ Kerkent ha ma weljont Jezuz, e oe sebezet an oll hag e teued da zaludi anezañ.

¹⁶ Goulenn a reas outo :

— « Diwar-benn petra e tabutit ganto ? ».

¹⁷ Unan a respontas dezañ euz a-douez an dud :

— « Mestr, digaset am-eus va mab hag a zo dalhet gand eur spered mud. ¹⁸ Ar spered a grog ennañ, n’eus forz e peleh, e daoler a ra d’an douar, hag ar paotr a zeu an eonenn euz e henou, a skrign e zent, hag a zeu da veza reud. Lavaret am-eus d’az tiskibien e argas kuit, med n’o-deus ket gellet ».

¹⁹ Jezuz a lavaras dezo :

— « Gouenn diskredig ma ’z oh ! Beteg pe vare e vezin-me ganeoh ? Beteg pe vare am-bo d’ho kouzañv ? Digasit anezañ din ».

²⁰ E zigas a rejont. Kerkent ha ma welas Jezuz e stagas ar spered da heja ar bugel gand glizi. Hemañ, kouezet d’an douar, en em ruille, an eonenn en e henou.

²¹ Jezuz a houlennas ouz an tad :

— « Pegeid a zo e c’hoarvez an dra-ze gantañ ? »

— « Abaoe e vugaleaj, emezañ. ²² Aliez e-neus ar spered e daolet en tan pe en dour evid ober dezañ mervel. Med ma héllez ober eun dra bennag, deus d’or zikour dre druez ouzom  ! ».

²³ « Mar gellez ? eme Jezuz. Evid an hini a gréd pep tra a hell c’hoarvezoud ».

²⁴ Kerkent e youhas tad ar bugel :

— « Kredi a ran ! Deus war zikour al laosk m’eo va feiz ».

²⁵ Jezuz, o weled an dud o tiredeg, a hourdrouzas ar spered hudur :

— « Spered mud ha bouzar, me her gourhemenn dit : Kerz er-mêz euz ar bugel-mañ, ha na zistro mui ennañ ».

²⁶ Gand yôuhadennou ha glizi ez cas ar spered er-mêz. Ar bugel a zeuas da veza evel maro, ken na lavare an dud  :

«  Maro eo ! ».

²⁷ Jezuz a-vad a grogas en e zorn, a reas dezañ sevel hag e chomas en e-zav. ²⁸ Pa oe antreet Jezuz en ti, an diskibien, a-gostez, a houlennas outañ :

— « Perag n’on-eus-ni ket gellet kas kuit ar spered-se ? »

²⁹ Lavared a reas dezo :

— « Ne hell eur seurt spered beza argaset nemed dre ar bedenn ».

JEZUZ A GOMZ A NEVEZ EUZ E BASION

³⁰ Eet ahano, e rejont hent a-dreuz Bro-Halilea, ha ne Telle ket da Jezuz e vije gouezet. ³¹ Rag bez’ e-noa da gelenn e ziskibien hag e lavare dezo :

— « Mab an Dén a zo o vond da goueza être daouarn an dud. Laket e vo ganto d’ar maro, ha tri devez goudeze eh adsavo da veo ».

³² Hogen, ne gomprene ket an diskibien ar homzou-ze, ha ne gredent ket ober goulennou outañ.

PIOU EO AR BRASA

³³ Erruoud a rejont e Kafarnaom. Eur wech cet en ti e houlennas Jezuz outo :

— « Diwar-benn petra e oa kaoz ganeoh a-hed an hent ? »

³⁴ Chom a rejont dilavar, rag a-hed an hent e oa tabut etrezo da houzoud pehini ’oa ar brasa.

³⁵ Jezuz a azezas hag a halvas an Daouzeg d’e gavoud. Lavared a reas dezo :

— « Ma fell da unan bennag beza ar henta, dezañ beza an diweza ha servicher an oll ».

³⁶ Kemer a reas eur bugel hag e lakaad dirazo. O veza -stardet anezañ être e zivreh e lavaras dezo :

³⁷ — « An neb a zigemer, em ano, eur bugel evel hemañ, am digemer me va-unan, hag an neb am digemer, n’eo ket me eo a zigemer med an hini e-neus kaset ahanon ».

DRE ANO JEZUZ

³⁸ Yann a lavaras dezañ :

— « Mestr, gwelet on-eus eun dén ha ne zeu ket ganeom o kas kuit an droug-sperejou dre da ano, hag on-eus mired outañ ».

³⁹ Respont a reas Jezuz :

— « Arabad mired outañ, rag n’eus dén a gement a rafe eur burzud dre va ano, hag a yafe buan da gomz fall diwar va ’fenn.

⁴⁰ «  An neb n’ema ket a-eneb deom a zo a-du ganeom.

⁴¹ «  Piou bennag a roio deoh da eva eur werennad dour, ablamour ma ’z oh diskibien d’ar Hrist, e gwirionez m’hel lavar deoh, ne gollo ket e rekompans ».

AR GWALL-SKWER

⁴² « An hini a zo eur skoill evid unan bennag euz ar re vihan a gréd ennon, gwelloh e ve dezañ beza staget ouz e houzoug eur mên-milin, ha beza stlapet er mor.

⁴³ « Ha ma vez da zorn o tougenn ahanout d’ar pehed, troh anezañ, rag gwelloh eo dit antreal mougn er vuez, ken-toh eged koueza gand da zaou zorn er « jehenn », en tan ne varv ket.

(⁴⁴)⁴⁵ Ma vez da droad o tougenn ahanout d’ar pehed, troh anezañ, rag gwelloh eo dit mond kamm d’ar vuez peur-baduz, eged beza stlapet gand da zaou droad er « jehenn ».

(⁴⁶)⁴⁷ « Ha ma vez da lagad o tougenn ahanout d’ar pehed, tenn anezañ kuit, rag gwelloh eo dit mond born e Rouantèlèz Doue, eged beza stlapet gand da zaou lagad er « jehenn  », ⁴⁸ el leh m’ema ar preñv na varvjiket hag an tan na heller ket mouga. ⁴⁹ Rag pep dén a zo da veza sallet en tan.

⁵⁰ « Eun dra vad eo an holen, med ma teu da goll e zaour, gand petra e vo roet dezañ en-dro ? Ho-pet holen ennoh ha bezit e peoh kenetrezoh ».

Pennad 10

DIMEZI HA TORR-DIMEZI

¹ Jezuz a yeas kuit ahano da vond da Vro-Judea, en tu all d’ar Jordan. An dud a zeuas adarre en-dro dezañ, hag e kelenne anezo, eur wech c’hoaz, hervez ma oa kustum d’henn ober.

² Farizianed a dosteas outañ, hag evid e baka en e gom-zou e houlennjont outañ :

— « Daoust hag e hell eur gwaz kas kuit e wrég ? »

³ Jezuz a respontas dezo :

— « Petra e-neus Moizez gourhemennet deoh ? »

⁴— « Moizez, emezo, e-neus aotreet rei eul lizer a zis-parti ha kas kuit ar wrég ».

⁵ Jezuz a lavaras dezo :

— « Ablamour d’ar haledet m’eo ho kalonou, e-neus Moizez skrivet al lezenn-se. ⁶ Med e penn kenta ar béd e-noa Doue greet anezo gwaz ha maouez. ⁷ Ha rag-se ar gwaz a guitaio e dad hag e vamm hag en em stago ouz e wrég. ⁸ Ha ne vint o-daou nemed unan ; evel-se, n’eus ket mui daou anezo, med unan hepkén.

⁹ « Arabad d’an dén eta dispartia ar pez e-neus Doue unanet ».

¹⁰ Eur wech deuet en ti, e reas an diskibien goulennou outañ adarre war ar poent-se. ¹¹ Hag e respontas dezo :

— An neb a gas kuit e wrég hag a gemer unan all a ra avoultriez en he-heñver. ¹² Hag ar vaouez, ma kas kuit he gwaz evid dimezi da unan all, a ra avoultriez ive ».

JEZUZ HAG AR VUGALE

¹³ Tud a oa hag a zigase dezañ bugaligou da douch outo.. Med an diskibien a ree gourdrouz dezo.

¹⁴ Ouz o gweled, Jezuz a yeas droug ennañ hag a lavaras :

— « Lezit ar vugaligou da zond davedon, ha na virit ket outo, rag d’ar re a zo heñvel outo eo Rouantèlèz Doue.

¹⁵ « E gwirionez m’hel lavar deoh, an neb na zigemer ket Rouantèlèz Doue evel ma ra eur bugelig, ne antreo ket e-barz » [28].

¹⁶ O starda a ree neuze être e zivreh hag o benniga en eur lakaad e zaouarn warno.

AN DEN PINVIDIG

¹⁷ O veza m’edo o vond en hent, e tiredas eun dén d’e gaVoud. Daoulinet dirazañ, e houlennas outañ :

— « Mestr mad, petra am-eus da ober evid gounid ar vuez peurbaduz ? »

¹⁸ Jezuz a lavaras dezañ :

— « Perag e lavarez « mad » din ? Dén e-béd n’eo mad nemed Doue hepkén ! ¹⁹ Anaoud a rez ar gourhemennou : « Ne lazi ket. Ne ri ket avoultriez. Ne laeri ket. Ne lavari ket falz-testeni. Ne ri gaou ouz dén. Da dad, da vamm a enori ».

²⁰ An dén a respont dezañ :

— « Mestr, kement-se am-eus miret abaoe va yaouankiz ».

²¹ Jezuz, o veza paret e zell warnañ, a garas anezañ hag a lavaras :

— « Eun dra a ra diouer dit c’hoaz : Kee, gwerz da oll vadou, ro anezo d’ar beorien hag ez-po eun teñzor en Neñv, ha neuze, deus d’am heul ».

²² Deuet teñval e benn o kleved kement-se, ez eas kuit, glaharet e galon, rag braz oa e beadra.

²³ O selled en-dro dezañ, e lavaras Jezuz d’e ziskibien :

— « Pegen diêz e vo d’ar re o-deus madou antreal e Rouantèlèz Doue !  »

²⁴ Sebezet e chome an diskibien gand e gomzou, ha Jezuz a lavaras dezo startoh c’hoaz :

— « Na pegen dïêz, va bugale, eo antreal e Rouantèlèz Doue ! ²⁵ Esoh eo d’eur hañval tremen dre doull eun nadoz eged d’eun dén pinvidig antreal e Rouantèlèz Doue ».

²⁶ Sebezet muioh-mui, e houlenne an diskibien an eil ouz egile :

— « Piou ’ta neuze a hell beza salvet ? »

²⁷ Jezuz o veza paret e zell warno a lavaras dezo :

— « Evid an dud ez eo dreist d’o galloud, med evid Doue n’eo ket, rag Doue n’eus netra ouspenn dezañ ».

DIGOLL AR RE A ZILEZ PEP TRA

²⁸ Pèr neuze a lavaras dezañ :

— « Setu on-eus-ni kuiteet pep tra, hag ez om eet d’az heul ».

²⁹ Ha Jezuz da respont dezo :

— « E gwirionez m’hel lavar deoh, neus dén e-béd, kuiteet gantañ eun ti, breudeur, c’hoarezed, tad, mamm, bugale, parkeier, ablamour din ha d’an Aviel, ³⁰ ha ne resevo ket dija kant kwech muioh er béd-mañ : liez, breudeur, c’hoarezed, tad, mamm, bugale, parkeier, hag heskinou ouspenn, hag er béd da zond ar vuez peurbaduz ».

³¹ « Kalz euz ar re genta a vo da ziweza hag euz ar re ziweza a vo da genta ».

EVID AN TREDE GWECH E KOMZ JEZUZ EUZ E BASION

³² En hent, edont o sevel da Jeruzalem, ha Jezuz a gerze en o-raog. Spontet e oant hag ar re a zeue da heul o-doa aon.

Jezuz a gemeras gantañ adarre an Daouzeg hag en em lakeas da lavared dezo ar pez a oa da zigouezoud gantañ :

³³— « Setu ma savom da Jeruzalem, hag e vo Mab an Dén lakeet être daouarn Prinsed ar Veleien hag ar Skribed. E varn a raint d’ar maro hag e lakaad être daouarn ar bayaned. ³⁴ Goap a, raint outañ, tufa outañ, e skourjeza, e laza ha tri devez goude eh adsavo da veo ».

GOULENN JAKEZ HA YANN

³⁵ Jakez ha Yann a dosteas ouz Jezuz hag a lavaras dezañ :

— « Mestr, ni or-befe c’hoant e rafez evidom ar pez on-eus da houlenn »

³⁶ Respont a reas dezo :

— « Petra ’fell deoh e rafen evidoh ? »

³⁷— « Gra, emezo, ma vezim laket da azeza, unan en tu dehou, egile en tu kleiz dit en da hloar ».

³⁸ Jezuz a-vad a lavar dezo :

— « N’ouzoh ket petra ’houlennit. Ha gouest oh da eva ar halirad am-eus-me da eva ? pe da reseo ar vadeziant am-eus-me da gaoud ? » [29].

³⁹ Respont a rejont :

— « Gouest om ! »

Jezuz a lavaras dezo :

— « Ar halirad am-eus da eva ho-po da eva ive, hag ar vadeziant am-eus da gaoud e vezoh badezet enni. ⁴⁰ Evelato, azeza en tu dehou pe en tu kleiz din, n’eo ket din-me her rei deoh. Bez’ e vo evid ar re rn’eo miret ar plasou-se evito ».

⁴¹ An dég abostol all o veza klevet ar gaoz a yeas droug enno ouz Jakez ha Yann. ⁴² Jezuz a halvas anezo d’e gavoud hag a lavaras dezo :

— « Her gouzoud a rit, ar re a weler e penn ar poblou a ra o mistri warno hag ar pennoû braz a lak o galloud da boueza. ⁴³ Ganeoh-c’hwi ne die ket beza evel-se, er hontrol eo : an neb e-no c’hoant dond da veza braz, ra vo servicher deoh. ⁴⁴ Hag an neb e-no c’hoant beza ar henta, ra vo servicher d’an oll. ⁴⁵ Rag Mab an dén e-unan n’eo ket deuet evid beza servi-chet, med evid servicha ha rei e vuez da brena an oll dud ».

PARE AN DEN DALL BARTIME

⁴⁶ Digouezoud a reont e Jeriko. D’ar mare m’edo Jezuz o kuitaad Kêr gand e ziskibien hag eur boblad mad a dud, e oa azezet, war bord an hent, o houlenn aluzenn, eun dén dall anvet Bartime.

⁴⁷ O veza klevet e oa o tremen Jezuz a Nazared, e stagas da grial :

— « Jezuz, Mab David, bez truez ouzin !  »

⁴⁸ Kalz tud a hourdrouze anezañ evid e lakaad da jom peoh. Med en a grie gwasoh-gwaz :

— « Mab David, ho pet truez ouzin ! »

⁴⁹ Chomet a-zav, Jezuz a lavaras :

— « Galvit anezañ da zond ».

Galvet e oe an dén dall hag e oe lavaret dezañ :

— « Kemer fizians. Sav ! Galvet out gantañ ».

⁵⁰ An dén dall a daol kuit e vantell hag en eul lamm e teu da gavoud Jezuz. ⁵¹ Jezuz a houlennas outañ :

— « Petra ’fell dit a rafen evidout ? »

— « Rabbouni, emezan, gra din gweled skier ».

⁵² Jezuz neuze a lavaras dezañ :

— « Kee ! Gand da ’feiz out salvet ».

Raktal e kav en-dro ar gweled, hag ez ee da heul Jezuz ; war an hent.

Pennad 11

JEZUZ DIGEMERET E JERUZALEM EVEL EUR ROUE

¹ Pa oent erruet tost de Jeruzalem, e-kichenn Betfaje ha Betania, dirag Menez an Olived, é kasas Jezuz daou euz e ziskibien, en eur lavared dezo :

²— « It d’ar vourhadenn a zo dirazoh. Kerkent hag cet e-barz e kavoh eun azen yaouank ouz ar stag, ha n’eus bet c’hoaz dén azezet warnañ. Distagit anezañ hag henn digasit ganeoh.

³ « Ma houlenn unan bennag ouzoh : « Petra ’rit aze ? » Respontit : «  An Aotrou e-neus ezomm anezañ ». Ha dioustu e lezo anezañ da zond ganeoh ».

⁴ Mond a reont eta, hag e kavont eun azen yaouank stag e-kichenn eun nor, er-mêz euz an ti, hag e tistagont anezañ. ⁵ Tud a oa eno hag a houlennas outo :

— « D’ober petra e tistagit an azenig-se ? »

⁶ Int-i da respont evel m’e-noa lavaret Jezuz, hag e lezer anezo da ober. Digas a reont an azen yaouank da Jezuz. Taoler a reont o mantilli war e gein ha Jezuz a azezas warnañ.

⁸ Kalz tud neuze a léd o mañtilli war an hent ha lod all bodou trohet ganto er parkeier. ⁹ Ar re a gerze a-raog koulz hag ar re a zeue warlerh a youhe a-bouez-penn :

« Hozanna !
« Benniget an hini a zeu en ano Doue !
¹⁰ « Benniget ar Rouantèlèz a zo o tond,
« hini David on Tad.
« Hozanna e barr an Neñvou  ! »

¹¹ Hag eh antreas e Jeruzalem, en templ. Goude beza greet eur zell war bep tra en-dro dezañ, o veza m’oa dija ar zerr-noz, ez cas ahano da Vetania gand an Daouzeg.

AR WEZENN FIEZ DIZEHET

¹² Antronoz, o veza m’edont o vond kuit euz Betania, Jezuz a zeuas naon dezañ. ¹³ O weled euz a bell eur wezenn ’fiez, deliou dezi, ez cas da weled ha kavoud a rafe enni eun dra bennag.

Tostaad a reas ha ne gavas nemed deliou. N’edod ket e mare ar fiez. ¹⁴ Neuze e komzas hag e lavaras d’ar wezenn fiez :

— « Biken mui ne zebro dén euz da frouez » [30].

An diskibien a zelaoue.

AR VARHADOURIEN KASET ER-MEZ EUZ AN TEMPL

¹⁵ Digouezoud a reont e Jeruzalem. Eet en templ, en em lakeas Jezuz da gas er-mêz an dud a oa o werza hag o prena en templ. Tumpa ’reas taoliou an eskemmerien arhant ha kado-riou ar varhadourien goulmed.

¹⁶ Ne leze dén e-béd da dreuzi an templ sammet gand tra pe dra. ¹⁷ Kelenn a ree ha lavared :

— « Daoust ha n’eo ket skrivet :

« Va zi a vo anvet ti ar bedenn
« evid an oll boblou,
« ha c’hwi ho-peus greet anezañ
« eun toull laeron ».

¹⁸ Prinsed ar Veleien hag ar Skribed a glevas, hag a glaske an tu d’e lakaad d’ar maro, rag aon o-doa razan, ablamour m’oa estlammet ar bobl gand e gelennadurez. ¹⁹ Deuet an abardaez e kuiteas kêr gand e ziskibien.

AR WEZENN FIEZ DIZEHET

²⁰ En eur vond e-biou, antronoz vintin, e weljont ar wezenn ’fiez dizehet beteg he gwriziou. ²¹ Pèr, deuet da zonj dezañ, a lavaras :

— « Rabbi  ! Sell ta ! Seh-korn eo ar wezenn ’fiez az-poa milliget ».

²² Jezuz a respontas :

— « Ho-pet feiz e Doue.

²³ E gwirionez, m’hel lavar deoh : ma lavar unan bennag d’ar menez-se : « Sav alese hag en em daol er mor  », ma n’eus ket douetans en e galon, ha ma kréd e tigouezo ar pez a lavar, e vo sevenet e vennad.

²⁴ « Setu perag e lavaran deoh : Kement a houlennoh en ho pedennou, kredit ho-peus e resevet, hag e vo roet an dra-ze deoh.

²⁵ « Ha pa vezit en ho-sav o pedi, m’ho-peus tra pe dra a-eneb da unan bennag, pardonit, evid ma pardono ive deoH ho pehejou ho Tad hag a zo en Neñvou ».

GOULENNOU AR JUZEVIEN WAR HALLOUD JEZUZ

(²⁶)²⁷ Distrei a reont da Jeruzalem. Jezuz a oa en templ o tond hag o vond. Prinsed ar Veleien, ar Skribed ha Pennou-Braz ar bobl a dosteas outañ, ²⁸ hag a lavaras dezañ :

— « A-berz peseurt galloud e rez-te an dra-ze ? Piou e-neus roet dit galloud d’henn ober ? »

²⁹ Respont a reas dezo :

— « Ne rin nemed eur goulenn ouzoh. Respontit din hag e lavarin deoh a-berz peseurt galloud e ran kement-se : ³⁰ Badeziant Yann, daoust hag euz an Neñv e teue, pe a-berz an dud ? Respontit din ».

³¹ Soñjal a rejont enno o-unan : « Ma lavarom euz an Neñv e responto : Perag ’ta n’ho-peus ket kredet ennañ ? ³² Ha lavared e raim : a-berz an dud ? »

Aon o-doa, rag an oll a grede e oa, e gwirionez, Yann eur profet. ³³ Neuze e respontjont da Jezuz :

— « N’ouzom ket ! »

Ha Jezuz dezo :

— « Me, kennebeud, ne lavarin ket deoh a-berz peseurt galloud e ran kement-se ».

Pennad 12

AR WINIERIEN DORFETOUR

¹ Hag e stagas da gomz dezo dre barabolennou  :

— « Eun dén e-neus plantet eur winieg [31], laket eur harz en-dro dezi, kleuzet eur ’foz ha savet eun douribell. Feurmet e-neus anezi da winierien hag cet kuit.

² « Deuet ar mare, e kasas eur zervicher da gavoud ar winierien, da houlenn diganto e lod euz frouez ar winieg. ³ Med ar re-mañ a bakas krog ennañ, a skoas gantañ hag e gasas en e hent gand netra.

⁴ « Eur zervicher all a gasas dezo c’hoaz. Hemañ ive o-deus skoet gantañ war e benn ha dismeganset anezañ.

⁵ « Unan all a gasas c’hoaz hag hemañ a oe lazet ganto zokén ; ha goude, kalz re all ; lod a oe skoet ganto ha lod all lazet. ⁶ Ne jome gantañ nemed e vab muia karet. E gas a reas daveto da ziweza kannad, en eur lavared ennañ e-unan : « Douja ’raint va mab ».

⁷ « Ar winierien-ze a-vad a lavaras kenetrezo :

— « Ar pennher eo hemañ, deom, lazom anezañ, hag e vo deom an hèrèz ».

⁸ « Kroget o-deus ennañ, e lazet hag e stlapet er-mêz euz ar winieg.

⁹ « Petra ’raio mestr ar winieg ? Dond a raio, kas ar winie rien d’ar maro ha fizioud ar winieg e tud all.

¹⁰ « Ha n’ho-peus ket lennet ar pennad-mañ er Skritur ?

« Ar mên taolet a-gostez gand saverien an ti,
« hennez eo a zo deuet da veza ar mên-korn ».

¹¹ « An dra-ze eo e-neus greet an Aotrou, tra estlammuz evid on daoulagad. ¹² Hag e klaskent an tu da gregi ennañ, med aon o devoa rag an dud. Intentet mad o-doa eo evito eo e-noa lavaret ar barabolenn-se. Neuze e lezjont anezañ hag ez ejont kuit.

AN TAILLOU DLEET DA ZEZAR

¹³ Kas a rejont d’e gavoud eun nebeud Farizianed ha Saduseaned evid e dapa war gomz pe gomz. ¹⁴ Dond a rejont da lavared dezañ :

— « Mestr, gouzoud a reom ez out eun dén eun ha ne lezez dén da gaoud levezon warnout. Ne zellez ket ouz renk an dud, ha kelenn a rez hent Doue hervez ar wirionez… Hag aotre a zo, pe n’eus ket, da baea talllou da Zezar ? »

¹⁵ Med Eñ, anad dezañ o zrubardèrèz, a lavaras dezo :

— « Perag e klaskit paka ahanon ? Digasit din eur pez arhant ma welin ! »

¹⁶ Digas a rejont unan dezañ. Neuze e lavaras dezo :

— « Euz piou eo ar skeudenn hag an enskrivadur ? »

— « Euz Sezar, emezo ».

¹⁷ Jezuz a lavaras dezo :

— « Rentit da Zezar ar pez a zo da Zezar, ha da Zoue ar pez a zo da Zoue ».

Chom a rejont souezet braz gand ar homzou-ze.

ADSAO AR RE VARO DA VEO

¹⁸ Saduseaned a zeu d’e gavoud. Ar re-ze a lavar n’eus ket a adsao da veo, hag e rejont outañ ar goulenn-mañ :

¹⁹— « Moizez e-neus skrivet evidom : «  Setu eun dén. Ma teu eur breur dezañ da vervel o lezel e wrég, med heb bugale, en a zimezo gand an intanvez hag a zavo lignez d’e vreur ».

²⁰— « Bez’ e oa seiz breur. Ar henta a zimezas hag a varvas dizhèr. ²¹ An eil a zimezas gand an intanvez hag a varvas hep lezel bugale. An trede, ar memez tra. ²² Ha ne lezas, hini e-béd euz ar zeiz, bugale war e lerh.

« Da ’fin an dro, e varvas ive ar wrég. ²³ Da vare an dasorh, pa adsavint a varo da veo, da behini anezo e vo-hi gwrég ? Pegwir, o zeiz, o-deus bet anezi da wrég ».

²⁴ Jezuz a respontas dezo :

— « Ma faziit, daoust ha n’eo ket ablamour ne anavezit ket ar Skrituriou na galloud Doue ? ²⁵ Rag pa adsaver a varo da veo, ne gemerer na gwrég na gwaz, med heñvel e vezer ouz êlez en Neñvou.

²⁶ « Ha diwar-benn adsao ar re varo da veo, ha n’ho-peus ket lennet e levr Moizez, e pennad ar « bod entanet », penaoz e-neus lavaret Doue dezañ :

« Doue Abraham on, Doue Izaag ha Doue Jakob». ²⁷ N’eo ket Doue tud maro, med Doue tud beo. Fazia a rit a-grenn ».

AR HENTA EUZ AR GOURHEMENNOU

²⁸ Eur skrib a dosteas. Klevet e-noa an divizou a oa bet etrezo ha kavet mad ar pez e-noa respontet Jezuz, hag e houlennas outañ :

— « Pehini eo ar henta euz ar gourhemennou ? »

²⁹ Respont a reas Jezuz :

— « An hini kenta eo : « Selaou Israël, an Aotrou on’ Doue, n’eus Aotrou e-béd nemetan. ³⁰ Kared a ri an Aotrou da Zoue, a-greiz da galon, gand da oll ene, da oll spered ha da oll nerz.

³¹ Hag an eil eo hemañ : Kared a ri da nesa eveldout da unan. N’eus ket brasoh gourhemenn eged ar re-ze ».

³² Ar skrib neuze a lavaras dezañ :

— « Mad-tre, Mestr ! Gwir eo ar pez az-peus lavaret : N’ez eus nemed eun Doue, ha n’eus hini all e-béd nemetañ. ³³ Kared anezañ a-greiz kalon gand an oll nerz hag an oll spered ha kared an nesa eveldor an unan a dalv muioh eged an oll brovou ha sakrifisou ».

³⁴ Jezuz, o weled e-noa an dén-ze greet eur respont fur, a lavaras dezañ :

— « N’emaout ket pell diouz Rouantèlèz Doue ». Ha ne grede mui dén e-béd ober goulennou outañ.

AR MESIAZ HA DAVID

³⁵ Jezuz a gomzas hag a gelenne en templ.

— « Penaoz, emezan, e hell ar Skribed lavared ez eo ar Hrist mab da Zavid ? ³⁶ David e-unan, sklerijennet gand ar Spered-Santel e-neus lavaret :

« An Aotrou e-neus lavaret d’am Aotrou :
« Azez en tu dehou din,
« beteg m’am-bo greet euz da enebourien
« eur skabell dindon da dreid ».

³⁷ « David e-unan a ra Aotrou anezañ, penaoz neuze ez eo Mab dezañ ? »

An dud, niveruz, a zelaoue anezañ gand plijadur.

AR SKRIBED BARNET GAND JEZUZ

³⁸ En e gelennadurez e lavaras Jezuz :

— « Diwallit ouz ar Skribed, a blij dezo mond ha dond, gwisket gand saeou kaer, ha beza saludet war ar plasennou ; ³⁹ mond da azeza war ar hadoriou kenta er zinagogou ha kaoud ar renkou kenta er prejou. ⁴⁰ Debri a reont madou an intanvezed, ha pedennou hir a reont evid beza gwelet : seul rustoh e vo evito ar varnedigez ».

PROF AN INTANVEZ

⁴¹ Azezet dirag kéf ar provou, e selle Jezuz penaoz e taole an dud peziou mouneiz e-barz, ha kalz re binvidig a daole kalz.

⁴² Dond a reas eun intanvez paour hag a lakeas daou bezig. ⁴³ Jezuz a halvas e ziskibien d’e gavoud hag e lavaras dezo :

— « E gwirionez, m’hel lavar deoh, an intanvez paour-mañ he-deus laket er héf muioh eged an oll dud all. ⁴⁴ Ar re-ze o-deus laket euz ar pez o-doa da zioueri, med hi he-deus kemeret war he diénéz, ha roet kemend he-doa, kemend a jome ganti da veva ».

Pennad 13

DISMAÑTR JERUZALEM [32]

¹ P’edo Jezuz o vond kuit euz an templ ; e lavaras dezañ unan euz e ziskibien :

— « Mestr, sell peseurt mein ! Peseurt savaduriou » !

² Jezuz a lavaras dezañ :

— « Gweled a rez ar savaduriou braz-se ? Ne jomo ket mên war vên anezo. Distrujet e vo pep tra ».

³ Jezuz a oa azezet war ar Menez Olived dirag an templ. Pèr ha Yann, gantañ a-gostez, a houlenne outañ :

⁴— « Lavar deom, pe vare e tigouezo kement-se, ha petra ’vo ar zin ema an oll draou-ze o vond da echui ».

⁵ Jezuz a lavaras dezo  :

— « Taolit evez na zeufe dén d’ho touella. ⁶ Kalz a zeuio en eur gemer va ano hag a lavaro  : «  Me eo !  » Ha kalz tud a vo touellet ganto.

⁷ « Pa glevoh ano euz brezeliou, pe euz kelou a vrezeliou, n’it ket ’ta da gaoud aon. An dra-ze a dle c’hoarvezoud, med ne vo ket c’hoaz ar fin.

⁸ « Brezel a zavo, pobl a-eneb pobl, rouantèlèz a-eneb rouantêlèz. Krén-douar a vo e meur a leh, ha kernez. Aze e vo ar penn kenta euz poaniou ar gwilioud.

⁹ « Bezit war evez ! Laket e vezoh être daouarn ar varnerien, ha skourjezet er zinagogou. Kaset e vezoh dirag ar houarnourien hag ar rouaned ablamour din-me. Eun testeni a vo aze evito.

¹⁰ «  Rag réd eo da genta e vefe embannet an Aviel d’an oll boblou. ¹¹ Ha pa gasint ahanoh evid beza roet ganto n’ho-pet ket nehamañt, en a-raog, evid gouzoud petra da lavared. Med ar pez a vo roet deoh da houzoud d’ar mare-ze, c’hwi henn lavaro, rag n’eo ket c’hwi eo a gomzo, med ar Spered-Santel.

¹² « Ar breur a roio e vreur d’ar maro hag an tad e grouadur. Ar vugale en em zavo a-eneb d’o zud hag a lakaio o hondaoni d’ar maro.

¹³ « Kasoni o-do an oll ouzoh ablamour d’am ano, med an hini a zalho mad beteg penn, hennez a vo salvet.

MEZ HA REUZ SPONTUZ

¹⁴ «  Pa weloh eta an heugadenn spontuz [33] o chom el leh na dle ket beza — ra intente an neb a lenn — neuze ar re a vo e Bro-Judea, dezo tehed d’ar meneziou. ¹⁵ An hini a vo war al leurenn-doenn, arabad e vo dezañ diskenn, nag antreal en e di evid kas gantañ tra pe dra. ¹⁶ An hini a vo er park, arabad dezañ dond war e giz da gemered e vantell. ¹⁷ Gwas-a-ze d’ar gwragez a vo o tougenn pe o vaga en deiziou-ze.

¹⁸ « Pedit evid na zigouezo ket kement-se er goanv. ¹⁹ Rag deveziou a enkrez e vo an deveziou-se, evel ma n’eus ket bet o ’far abaoe ar penn kenta euz ar béd krouet gand Doue beteg bremañ hag evel na vo mui.

²⁰ « Ha ma ’-nefe ket an Aotrou berreet an deveziou-zë, ne vefe saveteet dén e-béd. Med o berreet e-neus ablamour d’an dud santel dibabet gantañ.

²¹ « Neuze, ma lavar unan bennag deoh :

— « Sell ! Amañ ema ar Mesiaz ! Sell ! Aze ema ! » Na gredit ket  ! ²² Sevel a raio Kristed faoz ha falz-Profeted. Ober a raint sinou ha burzudou : peadra da zeseo an dud santel o-unan ma vefe posubl. ²³ C’hwi eta, taolit evez. Lavaret em-eus deoh pep tra en a-raog ».

DONEDIGEZ MAB AN DEN

²⁴ « Med en deveziou-ze, goude trubuillou spontuz, e ten-valaio an heol. Al loar ne roio mui he sklêrder. ²⁵ Ar stered a gouezo euz an oabl, hag an neñvou a vrañsello [34].

²⁶ « Neuze e vo gwelet Mab an Dén o tond er houmoul gand galloud ha gloar dispar. ²⁷ Kas a raio neuze e êlez da zastum ar re dibabet gantañ euz pevar horn ar béd, euz penn pella an douar beteg penn pella an neñv.

PARABOLENN AR WEZENN FIEZ

²⁸ « Kemerit kentel diwar ar wezenn ’fiez. Pa vez deuet tener ar skourrou anezi ha digor an deliou, c’hwi a oar ema tost an hañv.

²⁹ « Evel-se, c’hwi ive, a-benn m’ho-po gwelet an traou-ze o c’hoarvezoud, gouezit ema Mab an Dén deuet da gichenn, e-tal an nor.

³⁰ « E gwirionez, m’hel lavar deoh, ne vo ket tremenet ar . rummad tud-mañ, a-barz ma tigouezo an oll draou-ze. ³¹ An neñv hag an douar a dremeno, va homzou-me ne dremenint ket.

³² « Med evid ar pez a zell ouz an deiz pe an eur, ne oar dén e-béd, nag an êlez en Neñv, nag ar Mab zokén. N’eus nemed an Tad hag a oar ».

BEZIT WAR EVEZ

³³ « Diwallit ! Bezit war evez ! Rag n’ouzoh ketpegoulz e vo ar mare.

³⁴ «  An dra-ze a zo heñvel ouz eun dén hag a ya da veaji. Lezet e-neus e di, roet karg d’e zervicherien, ha labour da bep hini, ha gourhemennet d’ar porzier beza war evez.

³⁵ «  Bezit war evez eta, rag n’ouzoh ket pe da vare e tistroio mestr an ti, pe da hanter noz, pe da gan ar hillog, pe diouz ar mintin. ³⁶ Gand aon na zigouezfe a-greiz pep kreiz ha n’ho kavfe kousket.

³⁷ «  Ar pez a lavaran deoh, eo d’an oll hel lavaran. Bezit war evez !  »

Pennad 14

AR BASION

¹ Ar Park, ha gouel ar Bara Dihoell [35] a oa da veza a-benn daou zevez, hag edo Pennou-Braz ar Veleien hag ar Skribed o klask dre beseurt tro-blég tapa krog e Jezuz, evid e lakaad d’ar maro, ² hag e lavarent kenetrezo :

— « Arabad e vefe e-pad ar gouel gand aon na zavfe trouz e-touez ar bobl ».

JEZUZ E BETANIA

³ Jezuz a oa e Betania, e ti Simon al Lor. E-pad m’edo ouz taol e teuas eur vaouez, ganti eur podad louzou c’hwez-vad pur ha talvouduz braz… Terri a reas ar pod ha skuill ar c’hwez-vad war benn Jezuz. ⁴ Ouspenn unan a oe feuket hag e lavarent kenetrezo :

— « Da betra koll evel-se al louzou c’hwez-vad ? ⁵ Gellet e vije bet e werza ouspenn tri hant diner ha rei ar priz d’ar beorien ».

Hag e hrosmolent a-eneb dezi. ⁶ Jezuz a lavaras  :

— « Lezit anezi. Perag ober poan dezi ? Eun dra vad he-deus greet em-heñver. ⁷ Rag ar beorien ho-peus atao en ho-touez, ha pa garit e hellit ober vad dezo. Me a-vad n’ho-pezo ket atao. ⁸ Ar pez e oa gouest da ober he-deus greet, ar vaouez-mañ. A vremañ he-deus balzamet va horv a-benn ma vo sebeliet. ⁹ E gwirionez, m’hel lavar deoh, e kement leh ma vo prezeget an Aviel dre ar béd, e vo displeget ive, en eñvor dezi, ar pez he-deus greet.

TAOL TREIZ JUDAZ

¹⁰ Judas Iskariot, unan euz an daouzeg abostol a yeas neuze da gavoud Pennou-Braz ar Veleien, da ginnig lakaad Jezuz être o daouarn. ¹¹ Ouz e gleved e oent laouen-kenan, hag e rejont marhad gantañ, hag eñ, azaleg neuze, a glaske an tu d’e lakaad etre o daouarn.

POURCHASOU AR PASK

¹² Da zeiz kenta gouel ar Bara-Dihoell, ma veze lazet an Oan-Pask, an diskibien a houlenn outañ :

— « Peleh e fell dit ez afem da bourchas an traou evid ma tebri ar Pask ? »

¹³ Kas a reas daou euz e ziskibien hag e lavaras dezo :

— « It e kêr ; erruoud a raio ganeoh eun dén o tougenn eur podad dour. ¹⁴ Kerzit d’e heul, hag en ti ma ’h antreo, lavarit d’ar perhenn : « Ar Mestr a houlenn ouzoh : E peleh ema ar zal ma hellin debri enni ar Pask gand va diskibien ? »

¹⁵ « Diskouez a raio deoh eur zal war al laez, frank ha kempenn. Eno, pourchasit pep tra evidom ».

¹⁶ Setu ma ’z eas an diskibien e kêr ; kavoud a rejont an traou evel m’e-noa Jezuz lavaret hag e preparjont ar Pask.

AR GOAN ZIWEZA

¹⁷ Deuet an abardaez, e teu Jezuz gand an Daouzeg. ¹⁸ E-pad m’edont ouz taol, o tebri, e lavaras Jezuz :

— « E gwirionez, m’hel lavar deoh, unan ahanoh am gwerzo, hag ema o tebri ganin ».

¹⁹ Trist e teujont da veza, hag an eil goude egile e hou-lennjont outañ :

— « Ha me e vefe ? »

²⁰ Lavared a reas Jezuz :

— « Unan euz an Daouzeg eo, hag a lak e zorn er plad asamblez ganin. ²¹ Evid gwir, o vond kuit ema Mab an Dén, hervez m’eo skrivet diwar e benn, med an hini, siwaz dezañ !, hag a zo o werza Mab an Dén : gwelloh d’an dén-ze ne vije ket bet ganet ».

SAKRAMAÑT AN AOTER

²² E-pad ar préd, e kemeras Jezuz bara, hag o veza lavaret ar vennoz, e torras anezañ hag her roas d’e ziskibien, en eur lavared :

— « Kemerit, va Horv eo hemañ ».

²³ Kemer a reas ive eur halirad gwin, O veza lavaret ar vennoz, her roas dezo, hag oll eh evont dioutañ. ²⁴ Lavaret e-noa dezo :

— « Va Gwad eo hemañ, Gwad an Emgleo nevez [36], skuillet evid e-leiz a dud. ²⁵ Nann ! m’hel lavar deoh, ne evin mui euz ar frouez gwinienn-se, beteg an deiz ma ’h evin anezañ, nevez, e Rouantèlèz Doue ».

PER A NAHO E VESTR

²⁶ Goude beza kanet ar Salmou, ez ejont kuit evid mond da Venez an Olived. ²⁷ Jezuz a lavaras dezo :

— «  C’hwi oll a vo laket da goueza, rag merket eo er Skritur-Zakr :

— « Skei a rin gand ar pastor
« hag an deñved a vo strewet a bep tu ».

²⁸ « Hogen, pa vin savet da veo en-dro, me ’yelo en ho-raog da Vro-Halilea ».

²⁹ Pèr neuze a lavaras dezañ :

— « Ha goude ma teufe an oll da veza skoillet me ne vezin ket ».

³⁰ Respont a reas Jezuz dezañ :

— « E gwirionez, m’hel lavar dit, te, hirio, en noz-mañ, a-barz m’e-no kanet ar hillog diou wech, te az-po va nahet teir gwech ».

³¹ Med en a zalhe da lavared startoh c’hoaz :

— « Ha pa ve réd din mervel ganit, ne nahin ket ahanout ».

Hag oll e lavarent kemend-all.

E JETSEMANI

³² Digouezoud a rejont en eul leh anvet Jetsemani. Hag e lavaras d’e ziskibien :

— « Azezit amañ e-pad ma vin o pedi ».

³³ Kas a ra gantañ Pèr, Jakez ha Yann, hag e teu da goueza warnañ spont hag anken. ³⁴ Lavared a reas dezo :

— « Trist da vervel eo va ene ; chomit amañ, ha beillit ».

³⁵ Eet eun tammig pelloh, e kouez d’an douar. Goulenn a ra en e bedenn pellaad dioutañ an eur-ze, ma hell beza pelleet. ³⁶ Lavared a ree :

— « Abba, Tad ! Te a hell pep Ira : Pella diouzin ar halirad-mañ. Evelato, ra vo greet da volontez-te, nann va hini-me ».

³⁷ Dond a ra en-dro, hag e kav e ziskibien kousket. Lavared a ra da Bèr :

³⁸ « Simon, kousked a rez ? N’az-peus ket gellet beilla eun eurvez zokén ? Beillit ha pedit evid diwall da goueza en tentadur. Ar spered a zo prim, med natur an dén a zo gwan ».

³⁹ Pellaad a reas adarre ha pedi gand an hevelep komzou. ⁴⁰ Pa zistro d’o havoud e kav anezo kousket c’hoaz, rag poun-ner oa eet o daoulagad, ha ne ouient ket petra da respont dezañ.

⁴¹ Evid an trede gwech e teu evel-se hag e lavar dezo :

— « Kouskit bremañ ha diskuizit… A-walh eo ! Deuet eo an eur ! Ema Mab an dén o vond da goueza etre daouarn ar beherien. ⁴² Savit ! Deom ! An hini a zo ouz va gwerza a zo tost ».

⁴³ Komz a ree c’hoaz pa zigouezas Judaz, unan euz an Daouzeg, ha gantañ eur vandennad tud, klezeier ha bizier en o daouarn, kaset gand Prinsed ar Veleien, ar Skribed ha Pennou-Braz ar bobl. ⁴⁴ Eur zin e-noa roet an treitour dezo :

— « An hini a roin eur pok dezañ, hennez eo, krogit ennañ ha bezit war evez evid kas anezañ ganeoh ».

⁴⁵ Kerkent ha ma oe digouezet e tosteas ouz Jezuz hag e lavaras dezañ :

— « Rabbi  !  »

Hag e roas eur pok dezañ. ⁴⁶ Ar re all neuze a daol o daouarn warnañ hag a zalh mad dezañ.

⁴⁷ Unan euz ar re a oa eno a dennas e gleze hag a skoas eun taol gand mevel ar Beleg-Braz hag a drohas dezañ e skouarn. ⁴⁸ Jezuz a gomzas hag a lavaras dezo :

— « Evel pa vefen eul laer oh deuet gand klezeier ha bizier da baka ahanon. ⁴⁹ Bemdez e vezen, en ho touez en templ, o rei kelennadurez, ha n’ho-peus ket kroget ennon. Med bremañ eo evid ma teuio da wir ar pez a zo merket er Skritur-Zakr ».

⁵⁰ Oll neuze e tilezjont anezañ hag e tehjont kuit. ⁵¹ Eur paotr yaouank, koulskoude, a yeas da heul Jezuz, netra war e gorv nemed eul linser. Kregi a reer ennañ, ⁵² med en en em zispég euz e linser hag a deh kuit en noaz  [37].

JEZUZ DIRAG AR SANHEDRIN

⁵³ Digaset e oe Jezuz dirag ar Beleg-Braz. En em zastum a ra eno oll Brinsed ar Veleien, Pennou braz ar bobl hag ar Skribed.

⁵⁴ Pèr euz a bell e-noa heuliet Jezuz beteg ti ar Beleg-Braz ; e diabarz ar porz, azezet e-touez ar zervicherien, e oa cet da domma e-kichenn an tan.

⁵⁵ Ar Veleien-Vraz hag ar Huzul a-béz a glaske a-eneb Jezuz eun testeni bennag evid e gondaoni d’ar maro, ha ne gavent ket. ⁵⁶ Meur a hini a zouge falz-testeni a-eneb dezañ, med n’oa ket heñvel an testeniou an eil ouz egile. ⁵⁷ Sevel a ree hiniennou da zougen testeniou faoz evel-henn :

⁵⁸— « E glevet on-eus o lavared : « Me a ziskaro an templ-mañ, savet gand dorn an dud, hag e tri devez e savin unan all ha ne vo ket diwar dorn an dud ».

⁵⁹ Ha war ar poent-se zokén, n’oa ket heñvel o zesteniou.

⁶⁰ Ar Beleg-Braz neuze a zav en e-zav e-kreiz an dud bodet eno hag a houlenn ouz Jezuz :

— « N’az-peus netra da respont d’an tamallou greet dit gand ar re-mañ ? »

⁶¹ Jezuz a jom dilavar ha ne respont netra. Ar Beleg-Braz a houlenn outañ neuze :

— « Ha bez’ ez out-te ar Mesiaz, Mab an Doue benniget ? »

⁶² Respont a reas Jezuz :

— « Ya, bez’ ez on ! Ha c’hwi a welo Mab an Dén azezet en tu dehou d’an Doue oll halloudeg, hag o tond war goa-brennou an neñv ».

⁶³ Ar Beleg-Braz goude beza roget e zillad a lavaras :

— « Peseurt ezomm on-ëus c’hoaz da gaoud testou ?

⁶⁴ E glevet ho-peus o vlasfemi. Petra ’zoñj deoh ? »

Hag e oe barnet d’ar maro gand an oll.

⁶⁵ Lod neuze en em lakeas da dufa outañ, da voucha dezañ e zaoulagad, da skei gantañ en eur lavared dezañ :

— «  C’hoari da brofet  !  »

Hag ar zervicherien a skoe taoliou gantañ.

PER A NAH E VESTR

⁶⁶ En-dra m’edo Pèr en traon, er porz, e tigouezas eur valez d’ar Beleg-Braz. ⁶⁷ O weled Pèr o tomma ouz an tan, o selled outañ e lavaras :

— « Te ive a oa gand Jezuz a Nazared ».

⁶⁸ Pèr a nahas :

— « N’ouzon ket ha ne intentan ket petra lavarez ». Hag en mond er-mêz war-zu ar porched.

⁶⁹ Ar valez ouz e weled a lavaras a-nevez d’ar re a oa eno :

— « Hennez a zo unan anezo ».

Ha Pèr a nahe en-dro.

⁷⁰ Nebeud amzer goude, ar re a oa eno a lavare da Bèr eur wech muioh :

— « A-dra-zur ez oui unan euz ar re-ze, rag euz Bro-Halilea out ».

⁷¹ Med en neuze da doui ha da vallozi :

— « Ne anavezan kel an dén-ze a gomzil anezañ din ».

⁷² Raklal, evid an eilved gwech, e kanas ar hillog.

Pèr neuze a zeuas da zonj dezañ e komzou Jezuz :

— « A-barz m’e-no ar hillog kanel diou wech ez-po va nahel leir gwech ».

Hag e stagas da ouela.

Pennad 15

JEZUZ DIRAG PILAT

¹ A-bréd diouz ar minlin e reas ar Veleien-Vraz boda Pennou-Braz ar bobl hag ar Skribed, gand ar Huzul-Meur a-béz. Goude beza chadennel Jezuz, e kasjont anezañ da di Bilat, ar gouarnour. ² Goulenn a reas Pilat outañ :

– « Ha bez’ ez oul-le roue ar Juzevien ? ».

Respont a reas Jezuz :

– « Te eo henn lavar ».

³ Tamallou e-leiz a zave ar Veleien-Vraz a-eneb dezañ. ⁴ Pilat a houlennas oulan adarre :

— « N’ez-peus netra da respont ? Sell pegen braz tamallou a reont dit ? »

⁵ Med Jezuz ne respontas mui nelra, ar pez a lakeas Pilat da veza souezet.

⁶ Hogen, da geñver gouel Pask, edo ar hiz ganlan da rei dezo, war o goulenn, ar frankiz d’eur prizoniad, an hini a houlennent.

⁷ An den anvel Barabbaz a oa neuze er prizon gand an dispaherien all, lazel ganlo eun dén e-pad an laol-dispah.

⁸ Pignet beleg ennañ, e houlennas ar bobl digand Pilat ar pez e oa kuslum da rei dezo. ⁹ Pilat a respontas :

— « Ha c’hoant ho-peus e laoskfen ganeoh roue ar Juzevien ? »

¹⁰ Gouzoud a ree tra-walh e oa dre warizi o-doa ar Veleien-Vraz lakel Jezuz etre e zaouarn. ¹¹ Med ar veleien-Vraz a boulzas ar bobl da houlenn kenloh ma ve laoskel Barabbaz. ¹² Pilat neuze a gomzas hag a lavaras dezo :

— « Petra ’rin neuze euz an hini a anvit roue ar Juzevien ?

¹³ A-bouez-penn e respontjont :

— « Stag anezañ ouz ar groaz !  »

¹⁴ Ha Pilat :

— « Peseurt droug e-neus greet eta ? » ,

Kreñvoh c’hoaz e youh an dud :

— « Stag anezañ ouz ar groaz !  »

¹⁵ Pilat neuze, c’hoant dezañ plijoud d’ar bobl, a laoskas ganto Barabbaz. Ober a reas skourjeza Jezuz hag e lezel ganto da veza staget ouz ar groaz.

¹⁶ Ar zoudarded a gasas anezañ e diabarz ar pretordi, e palez ar gouarnour, ha boda ’reont ar gompagnunez a-béz.

¹⁷ Gwiska ’reont dezañ eur vantell ruz-moug ha war e benn e lakont eur gurunenn spern greet ganto. ¹⁸ Hag e teujont d’e zaludi :

— « Salud, roue ar Juzevien !  ».

¹⁹ Hag e skoent war e benn gand eur gorzenn, e tufent outafl, e plegent o daoulin evid stoui dirazañ.

²⁰ Goude beza greet goap anezañ, e tennont digantañ ar vantell ruz-moug hag e lakont dezan e zillad. Neuze e kasont anezañ er-mêz evid mond d’e staga ouz ar groaz.

JEZUZ STAGET OUZ AR GROAZ

²¹ Kemer a reont, evid dougenn ar groaz, eun dén hag a dremene dre eno, o tond d’ar gêr euz ar park : Simon a Zyren, tad Alexandr ha Rufuz.

²² E gas a reont beteg al leh anvet Golgota, da lavared eo « leh ar hlopenn ». ²³ Kinnig a reont dezañ da eva gwin mesket gand mir, med ne ’fellas ket dezañ kemer.

²⁴ E staga ’rejont ouz ar groaz, ha goudeze e lodennjont e zillad kenetrezo en eur denna ar zord warno, evid lakaad e lod da bep hini.

²⁵ Nav eur e oa p’o-doa e staget ouz ar groaz. ²⁶ Ar skritell hag a verke perag e oa bet kondaonet a oa merket warni ar geriou-man : « Roue ar Juzevien ».

²⁷ Asamblez gantañ, a lakjont daou laer e kroaz unan a-zehou dezañ hag egile a-gleiz. ²⁸ Evel-se e teue da wir komzou ar Skritur-Zakr : « E renk an dorfetourien eo bet laket».

²⁹ An dremenidi a wall-gomze dezañ oh heja o ’fenn hag o lavared :

— « Ahanta ! Te hag a ziskar an templ, hag a zav anezañ a nevez dindan tri devez, ³⁰ en em zavete da-unan ! diskenn euz ar groaz ! ».

³¹ Ar Veleien-Vraz ive, kenetrezo, gand ar Skribed, a hoarze goap hag a lavare :

— « Re all e-neus saveteet, ha ne hell ket en em zavetei e-unan ! ³² Eñ, ar Mesiaz, roue Israël, ra ziskenno bremañ euz ar groaz, ma welim ha ma kredim ! ».

Ar re zoken a oa staget ouz ar groaz, en e gichenn, a zistage outañ gwall-gomzou.

MARO JEZUZ

³³ Da greisteiz, an deñvalijenn a holoas an douar a-béz, beteg teir eur. ³⁴ Da deir eur e lez Jezuz eur griadenn gand eur vouez kreñv :

— « Eloi ! Eloi ! Lama sabaktani ! »

Da lavared eo : « Va Doue ! Va Doue ! perag az-peus va dilezet ? »

³⁵ Lod euz ar re a oa en-dro dezañ a lavare ouz e gleved :

— « Setu m’ema o helver Eliaz ».

³⁶ Redeg e reas unan anezo da zouba eur spoueenn e gwin treñk hag e sav anezi e bég eur gorzenn evid rei dezañ da eva, en eur lavared :

— « Lezit ’ta ! Gwelom hag en e teuio Eliaz d’e zistaga alese ».

³⁷ Jezuz, goude beza taolet eut griadenn vraz, a rentas e spered. ³⁸ Neuze, ar ouel euz an templ a oe roget dre an hanter, euz an neh d’an traoñ. ³⁹ An ofiser a oa dirazañ, o weled penaoz e oa marvet, a lavaras :

— « E gwirionez, Mab da Zoue e oa an dén-ze ».

⁴⁰ Bez e oa ive merhed o selled euz a bell, en o zouez Mari-Madalen, Mari, mamm Jakez vihan ha mamm da Joze, ha Salome.

⁴¹ Ar re-mañ, pa veze Jezuz e Bro-Halilea, a veze ouz e heul d’e zervicha, ha kalz merhed all pignet d’e heul beteg Jeruzalem.

⁴² Deuet an abardaez, o veza ma edod da zerhent ar zabat, ⁴³ e teuas Jozef a Arimati, ezel brudet, euz ar Huzul-Meur, — en ive a hortoze Rouantèlèz Doue — mond a reas hardis da gavoud Pilat, da houlenn rei dezañ korv Jezuz.

⁴⁴ Souezet e oa Pilat e vefe marvet ken buan. Ouz an ofiser e-noa galvet davetañ e houlennas hag abaoe pell e oa maro. ⁴⁵ Sklêrijennet gand an ofiser, Pilât a roas ar horv da Jozef.

⁴⁶ O veza prenet eul liñser, e tiskennas Jozef ar horv euz ar groaz, e lakas al liñser en-dro dezañ, hag e tougas anezañ en eur béz toullet er roh, hag e ruillas eur mên da stanka ar béz.

⁴⁷ Mari-Madalen ha Mari mamm Joze a oa o selled e peleh e oa bet laket korv Jezuz.

Pennad 16

AR MERHED EET D’AR BEZ

¹ Tremenet ar zabat, Mari-Madalen, Mari mamm Jakez ha Salome, a brenas louzeier c’hwez-vad, evid mond da valzami korv Jezuz.

² Mintin mad, da zeiz kenta ar zizun [38], ez eont d’ar béz d’ar zao-heol. ³ Hag e lavarent kenetrezo :

— « Piou a ruillo deom ar mên diwar toull ar béz ? »

⁴ Gand eur zell e welont ar mên ruillet a gostez, braz koulskoude an tamm anezañ.

⁵ En eur vond tre er béz e welont, azezet en tu-dehou, eun dén yaouank, gwisket e gwenn, hag e oent spontet. ⁶ Med en a lavaras dezo :

— « N’it ket da sponta. Jezuz a Nazared emaoh o klask, an hini a zo bet staget ouz ar groaz : adsavet eo da veo. N’ema ket amañ. Setu al leh m’oa bet laket e gorv. ⁷ Bremañ, it da lavared d’e ziskibien ha dreist-oll da Bèr : « En ho-raog ez a da Vro-Halilea, hag eno c’hwi her gwelo evel m’e-neus lavaret deoh ».

⁸ Mond a rejont er-mêz ha tehed pell diouz ar béz rag krena ’reent ha strafuillet e oant. Ne lavarjont netra da zen gand ar spont a oa warno… [39].

JEZUZ EN EM ZISKOUEZ BEO

⁹ Adsavet da veo diouz ar mintin, da zeiz kenta ar zizun, en em ziskouezas Jezuz da genta da Vari-Madalen, e-noa argaset seiz droug-spered anezi.

¹⁰ Houmañ a yeas da gas ar helou d’ar re a oa bet gantañ hag a oa e kañv hag en daelou. ¹¹ Med o kleved e oa beo hag he-doa-hi e welet, ne grédjont ket.

¹² Goudeze en em ziskouezas en eur stum all de zaou anezo a oa oh ober hent da vond war ar-mêz [40]. ¹³ Hag ar re-mañ a zeuas da gonta d’ar re all. Int-i kennebeud ne oent ket kredet.

¹⁴ Goude en em ziskouezas d’an unneg p’edont ouz taol hag e rebechas dezo beza bet diskredig ha kaled a galon, ablamour n’o-doa ket kredet ar re o-doa e welet savet a varo da veo.

AN DISKIBIEN KASET DA BREZEG AN AVIEL

¹⁵ Lavared a reas dezo :

— « It dre ar béd ar-béz, embannit Kelou Mad an Aviel d’an oll dud. ¹⁶ An neb e-no feiz hag a resevo ar vadeziant, a vo salvet. An neb a zinaho kredi a vo kondaonet.

¹⁷ Setu amañ ar zinou burzuduz a vo da heul ar re o-devo kredet : dre va ano e kasint kuit an droug-sperejou. Yezou nevez a gomzint. Kregi a raint en naered, ¹⁸ ha goude m’o-defe evet eur poezon marvel bennag, n’o-devo dïêz e-béd. Astenn a raint o daouarn war ar re glañv, hag a re-mañ a wellaio dezo ».

¹⁹ Neuze, an Aotrou Jezuz, échu gantañ e gomz, a oe douget d’an Neñv. Azeza ’reas en tu dehou da Zoue.

²⁰ Int-i a-vad a yeas da brezeg e pep leh. A-unan ganto e laboure an Aotrou. Hemañ ’roe nerz d’ar Gomz dre ar burzudou a zeue d’he heul.

Notennou war aviel Sant Mark

1 « Aviel » : da lavared eo « Kelou Mad » ar Zilvidigez, roet da anaoud dre ar Brofeted, sevenet gand Jezuz-Krist.

2 Evid digemered Rouantèlèz Doue e tleer cheñch buez, distrei ouz Doue. An Aviel eo a brezeg Rouantèlèz Doue : setu aze ar helou mad roet deom da anaoud.

3 Ar Skribed a oa tud desket war ar Skrituriou Santel.

4 Devez ar Juzevien a groge hag a echue gand ar huz-heol. Beteg ar mare-ze e oa difenn, deiz ar zabat, da zougenn d’eul leh all dén klañv e-béd.

5 Gweled notenn 11 Aviel Sant Vaze.

6 Toennou plad an tiez a oa êz da freuza, greet ma oant gand raoskl ha douar laket war an treustou. Mond a reed warno dre skalierou diavêz.

7 Levi, pe Maze, a oa eun dastumer taillou, eur publikan eta, gwelet fall gand ar bobl.

8 Gweled notenn 4 e Aviel Sant Vaze.

9 Evel-se ive, Lezenn nevez an Aviel a houlenn kalonou nevezet.

10 Herodianed : Tud e servich Herodez Tetrark Bro-Halilea. Ar re-mañ a oa a-du gand gouarnamant Rom.

11 « Belzeboùl » : ano Jeun a zismegañs roet gand ar Juzevien da Vestr an diaoulou.

12 Komz dizakr a-eneb ar Spered-Santel a zo nah gweled ar pez a ra Doue evid silvidigez an dud, hag ive nah ouz Doue beza salvet gantañ.

13 « E vreudeur », da lavared eo e gendirvi, hervez giz ar Juzevien.

14 « Parabolennou » : gweled notenn 30, St Vaze.

15 D’ar re ha n’eo ket prest o halon da gompren mister Rouantèlèz Doue, ar parabolennou a hello rei dezo eun tamm sklêrijenn, nemed ha serri a rafent o daoulagad.

16 « Lenn Jenezared » : gweled not. 13 Aviel St V aze.

17 « Eur vandenn vraz a voh » : hervez Lezenn ar Juzevien, ar moh a zo loened « dihlan ». Difennet ’oa o debri ha rag-se o zevel.

18 « An Dégkêr » : eur Rann-Vro hag a oa en tu-all d’ar Jordan.

19 « Olevi » (rei an oleo-sakr) kalz klañvourien : Ahalese eo e teu Sakramant an nouenn (Sakramant ar re glañv).

20 An noz, gand ar Juzevien, a oa rannet e peder beilladenn. « Ar bederved beilladenn » : da lavared eo war-dro teir eur diouz ar mintin.

21 Kement-se ’oa mond a-dreuz gand ar pevare gourhemenn a Zoue : « Da dad, da vamm a enori » dre ’n abeg ma oa konsakret da Zoue kemend a oa deor an-unan.

22 Dre ’forz ober reolennou diwar-benn ar pez a zo glan ha dihlan, dén ne helle mui en em zibab ganto. Jezuz a lavar ema ar hlanded wirion e diabarz an dén.

23 Gweled notenn 36 e St Vaze.

24 « Goell ar Farizianed » : Al lorhentez o houlenn burzudou digand Doue. « Goell Herodez »: An trabas gand kudennou ar politikèrèz.

25 « Chom hep komz da zén e-béd » : E Sant Mark e kaver an urz-se alïez. Arabad eo e kredfe ar bobl eo deuet Jezuz d’he has da hloar ar béd-mañ. Dre e boaniou ha dre e groaz eo e saveteio ar béd.

26 Rouantèlèz Doue a zeu tamm ha tamm. Dasorh Jezuz he diskouezo dija, hag ive pa grogo an Aviel d’en em astenn evid ar wech kenta, « gand Galloud ».

27 Jezuz a ro da gompren d’e ziskibien eo deuet Yann-Vadezour evel eun eil Eliaz.

28 « Evel eur bugel » : da lavared eo didroidell evel eur bugel, gand eur gallon ken eün ha ken anaoudeg. (Gweled an notenn 2).

29 « Ar halirad », ar « vadeziant » a boaniou a rankoJezuz gouzañv, evel ma vo ive lod pep hini euz e ziskibien.

30 Ar wezenn ’fiez a zo amañ ar skeudenn euz pobl Israel, dibabet gand Doue evid rei frouez a zantèlèz ; med chom a ra difrouez dre ma ne ’fell ket dezi digemer Jezuz.

31 Ar winieg a zo eur skeudenn all euzpobl Israel. Beleien-Vraz, Skribed ha Pennou-Braz ar bobl ’oa ar Benn-Renerien. En eur zistaoler Jezuz int deuet da veza renerien ’fall. Ha Doue a zigoro e Iliz d’ar poblou payan.

32 Rouantèlêz Doue a zeuio evel ma teu eur bugel er béd, e-kreiz ar boan. Distruj Jeruzalem, hag ar brezel greet d’ar gristenien, a zo dija ar penn kenta euz ar poaniou-ze, da hortoz fin ar béd. Ablamour da ze e kaver amañ, kemmesket, an darvoudou-ze.

33 Levr ar Profet Daniel eo a gomze evel-se : evel eur vez spontuz meurbéd, pa zeufe ar bayaned da gemer an Templ ha da adori ennañ o doueou faoz.

34 Ar skeudennou-ze ne glaskont nemed rei da intent an doare dreist-ordinal m’en em ziskouezo da vad Rouantèlèz Doue. « Dén ne oar nag an deiz nag an eur ».

35 « … ar Bara-Dihoell » : Gweled not. 62 Aviel St Vaze.

36 « … Gwad an Emgleo » : Gweled not. 63 St Vaze.