An aviel hervez Sant Yann – Traduction H. Danielou

---

Aviel Jezuz-Krist hervez Sant Yann – Troet e brezoneg gand Herve Danielou, 2003

Pennad kenta

Raglavar

¹ Er penn kenta edo ar Gomz, hag ar Gomz a oa gand Doue, hag ar Gomz a oa Doue. ² Bez’ e oa gand Doue er penn kenta. ³ Drezi eo deut pep tra hag hepti n’eus bet netra euz ar pez a oa greet. ⁴ Enni e oa ar vuhez hag ar vuhez a oa sklêrijenn an dud. ⁵ Para a ra ar sklêrijenn en deñvalijenn ha n’eo ket bet kemeret gand an deñvalijenn.

⁶ Bez’ e oe eun den, Yann e ano, kaset gand Doue. ⁷ Dond a ra da roi testeni, eun testeni d’ar sklêrijenn, evid lakaad pep hini da gredi drezañ. ⁸ Ne oa ket eñ ar sklêrijenn med eun testeni euz ar sklêrijenn.

⁹ Ar Gomz eo a oa ar wir sklêrijenn, o houlaoui pep den, en eur zond er bed. ¹⁰ Er bed edo-hi ha drezi eo deut ar bed da veza, med n’eo ket bet anavezet gand ar bed. ¹¹ Deut eo-hi en he zi ha n’eo ket bet degemeret gand he zud.

¹² Med d’an oll re m’eo bet hi degemeret ganto, he-deus roet ar galloud da zond da veza bugale Doue, hag ar re o-deus fiziañs en heh ano ¹³ n’int ket bet ganet nag euz ar gwad, nag euz youl ar horv, nag euz youl eur gwaz, med euz Doue. ¹⁴ Hag ar Gomz a zo deut da veza den ha savet he-deus he zeltenn en on touez. Gwelet on-eus he gloar, gloar Mab unganet an Tad, leun a hras hag a wirionez.

Testeni Yann

¹⁵ Yann a ro testeni dezañ, ha huchal a ra, en eur lavared : « Diwar e benn eo em-eus komzet : dond a ra war ma lerh an hini hag a ya dirazon, rag em raog edo. » ¹⁶ Ya, resevet on-neus, ni oll, euz e leunder, ha gras war-lerh gras. ¹⁷ Rag roet eo bet al lezenn gand Moizez med deut eo ar hras hag ar wirionez dre Jezuz-Krist. ¹⁸ Doue, den ebed n’e-neus biskoaz e welet, med ar Mab unganet, Doue, hag a zo e kalon an Tad, hennez e-neus e ziskouezet.

¹⁹ Ha setu amañ an testeni roet gand Yann pa ’z eus bet kaset beleien ha levited gand Juzevien Jeruzalem da houlenn outañ : « Ha piou out-te ? » ²⁰ Anzav a ra heb naha, hag o tisklêria : « Me n’on ket ar Hrist ». ²¹ Hag int da houlenn : « Piou eta ? Ha te a zo Eliaz ? » – « N’on ket » – « Bez’ out ar Profet ? » Respont a ra : « Nann ! » ²² Lavared a reont dezañ : « Med piou out-te ? Evid ma roim, emezo, eur respont d’ar re o-deus or haset. Petra a lavarez diwar da benn ? » – ²³ « Me ? emezañ, eur vouez o huchal en dezerz : “Eeunnit heñchou an Aotrou”, evel ma lavar ar profet Izai. »

²⁴ Lod euz an dud kaset davetañ a oa farizianed. ²⁵ Hag ober a reont eur goulenn outañ, en eur lavared : « Perag eta e vadezez ma n’out nag ar Hrist, nag Eliaz, nag ar Profet ? » ²⁶ Ha Yann da respont dezo : « Me, emezañ, a vadez en dour. En ho touez ema an hini n’anavezit ket. ²⁷ Dond a ra war ma lerh, eñ ha n’on ket din da ziskoulma lasou e votou ». ²⁸ Kement-se a hoarvez e Betani, d’an tu all d’ar Stèr-Jourdan, e-leh ma oa Yann o vadezi.

« Setu oan Doue »

²⁹ D’an devez war-lerh, o weled Jezuz o tond davetañ, e lavar Yann : « Setu oan Doue, an hini a zilam pehed ar bed. ³⁰ Setu an hini am-eus lavaret diwar e benn : “Dond a ra war ma lerh an hini hag a yee dirazon, rag em raog edo”. ³¹ Ha me, n’e anavezen ket. Med deut on-me da vadezi en dour, evid ma vefe-eñ disklêriet da Izrael. »

³² Hag eun testeni a ro Yann en eur lavared : « Gwelet em-eus ar Spered o tiskenn euz an neñv, e-giz eur goulm. Ha chomet eo warnañ. ³³ Ha me, n’e anavezen ket, med an hini m’on bet kaset gantañ da vadezi, hennez e-neus lavaret din : “An hini a weli ar Spered o tiskenn hag o chom warnañ, hennez eo hag a vadez er Spered Santel”. ³⁴ Ha gwelet em-eus-me ha test on ez eo-eñ Mab Doue. »

An daou diskib kenta

³⁵ D’an devez war-lerh, ema Yann eno adarre gand daou euz e ziskibien. ³⁶ Hag o weled Jezuz o vond e-biou, e lavar : « Setu oan Doue. » ³⁷ Klevet eo e gomzou gand an daou diskib ha mond a reont war-lerh Jezuz. ³⁸ O tistroi hag o selled outo p’emaint o tond, e lavar Jezuz dezo : « Piou emaoh o klask ? » Respont a reont dezañ : « Rabbi ! ar pez a vez troet : “Mestr”, peleh emaout o chom ? » ³⁹ Lavared a ra dezo : « Deuit da weled ». Dond a reont eta ha gweled peleh ema-eñ o chom. Ha chomet int gantañ en deiz-se. Bez’ edo war-dro an degved eur.

Pèr degaset gand Andreo

⁴⁰ Andreo, breur da Zimon-Pèr, a oa unan euz an daou o-deus klevet komzou Yann hag a zo eet da heul Jezuz. ⁴¹ Da genta e kav hennez e vreur Simon hag e lavar dezañ : « Kavet on-eus ar Mesi », da lavared eo ar Hrist. ⁴² E gas a ra beteg Jezuz. O para e zellou warnañ, e lavar Jezuz dezañ : « Te a zo Simon, mab da Yann. Anvet e vi-te Kêphas », ar pez a vez troet : “Mên”.

Filip

⁴³ Antronoz, e fell da Jezuz mond kuit war-zu Bro-Halile. Kavoud a ra Filip ha lavared dezañ : « Deus d’am heul. » ⁴⁴ Bez’ e oa Filip euz Betsaid, kêr Andreo ha Pèr.

Natanael

⁴⁵ Filip a gav Natanael hag a lavar dezañ : « An hini bet skrivet diwar e benn gand Moizez ha gand ar brofeted ive, hennez on-eus kavet : Jezuz, mab da Jozef, euz Nazared. » ⁴⁶ Ha Natanael da respont dezañ : « Euz Nazared ? Daoust hag e hell dond eun dra vad bennag euz Nazared ? » Lavared a ra Filip dezañ : « Deus da weled ! » ⁴⁷ O weled Natanael o tond davetañ, e lavar Jezuz dezañ : « Setu amañ eur gwir Izraelad, ha n’eus gwidre ebed ennañ ». ⁴⁸ Natanael a lavar dezañ : « Euz peleh am anavezez ? » Jezuz a respont dezañ : « A-raog, emezañ, m’out bet galvet gand Filip, p’edos dindan ar wezenn-fiez, em-eus da welet ». ⁴⁹ Ha Natanael da lavared dezañ : « Rabbi, te eo Mab Doue, te eo roue Izrael ». ⁵⁰ Respont a ra Jezuz dezañ : « Peogwir, emezañ, em-eus lavaret dit : “Da welet em-eus dindan ar wezenn-fiez”, e kredez ? Gweled a ri traou brasoh c’hoaz. » ⁵¹ Ha lavared a ra dezañ : « Amen, amen, e lavaran deoh : gweled a reot an neñv digor hag êlez Doue o pignad hag o tiskenn war vab an den. »

Pennad daou

Eun eured e Kana

¹ D’an trede deiz, ez eus eun eured e Kana, e Bro-Halile, hag ema mamm Jezuz eno. ² Pedet eo bet Jezuz ive d’an eured hag e ziskibien gantañ. ³ Evel ma teu ar gwin da vankoud, e lavar mamm Jezuz dezañ : « N’o-deus ket gwin ken. » ⁴ Lavared a ra Jezuz dezi : « Maouez, petra ’zo etrezom ? N’eo ket deut ma eur c’hoaz. » ⁵ E vamm a lavar d’ar zervicherien : « Petra bennag a lavaro deoh, grit. » ⁶ Bez’ e oa eno c’hweh laouer-vên, lakeet evid ar Juzevien d’en em walhi, gand daou pe dri vuzuliad e pep hini. ⁷ Lavared a ra Jezuz dezo : « Leugnit al laouerou-mañ a zour ». Hag o leunia a reont beteg ar barr. ⁸ Lavared a ra dezo : « Tennit bremañ ha kasit da vestr ar pred. » Ha kas a reont. ⁹ P’e-neus mestr ar pred tanvet an dour deut da veza gwin – ne oar ket euz peleh e teu, ar zervicherien a-vad a oar, int hag o-deus tennet an dour – e halv ar gwaz nevez ¹⁰ hag e lavar dezañ : « Pep hini a zervich ar gwin mad da genta, ha, pa zeu an dud da veza badaouet, an hini disterroh. Dalhet az-peus-te ar gwin mad beteg bremañ. »

¹¹ Setu aze penn kenta ar zinou, greet gand Jezuz, e Kana, e Bro-Halile. Diskouez a ra e hloar hag e kred e ziskibien ennañ. ¹² Goude-ze e tiskenn-eñ da Gafarnaom, gand e vamm, e vreudeur hag e ziskibien. Med ne jom nemed eun nebeud deveziou eno.

Ar varhadourien taolet er-mêz

¹³ Tost ema Pask ar Juzevien. Sevel a ra Jezuz da Jeruzalem. ¹⁴ E-barz an templ e kav marhadourien ejenned, deñved ha koulmed, hag an drokerien azezet. ¹⁵ O veza greet eur skourjez gand kerdin, e stlap an oll dud-se e-mêz an templ, asamblez gand an deñved hag an ejenned. Stlabeza a ra arhant an drokerien ha cheñch penn d’o zaoliou. ¹⁶ Ha d’ar werzerien goulmed e lavar : « Kasit kuit an traou-mañ ahann. Arabad deoh ober eur stal-genwerz gand ti ma Zad. » ¹⁷ Dond a ra soñj d’e ziskibien eo bet skrivet : « Debret e vin gand ar gred evid da Di. »

Templ e gorv

¹⁸ Ar Juzevien a-vad a respont dezañ, en eur lavared : « Peseurt sin a ziskouezez deom evid ober kement-mañ ? » ¹⁹ Respont a ra Jezuz dezo : « Distrujit an templ-mañ hag e adsevel a rin dindan tri devez. » ²⁰ Hag ar Juzevien da lavared neuze : « C’hweh vloaz ha daou-ugent evid sevel an templ-mañ ! Ha te e adsavo dindan tri devez ? » ²¹ Med komz a ra-eñ euz templ e gorv. ²² Pa ’z eo bet savet a-douez ar re varo eta, eo deut soñj d’e ziskibien e-noa lavaret kement-se, ha kredet o-deus er Skritur hag er gomzou bet lavaret gand Jezuz.

²³ E-keid m’ema-en e Jeruzalem, evid ar gouel, e krog kalz tud da gredi en e ano, o weled ar zinou greet gantañ. ²⁴ Med Jezuz, eñ, ne gred ket outo, rag anaoud a ree an oll anezo. ²⁵ N’e-neus ket ezomm da gaoud testeni diwar-benn an den, rag anaoud a ra ar pez a zo e-barz an den.

Pennad tri

Nikodem, diouz an noz…

¹ Bez’ e oa, e-touez ar farizianed, eun den, Nikodem e ano, unan euz pennou-braz ar Juzevien. ² Dond a ra hennez, diouz an noz, da weled Jezuz hag e lavar dezañ : « Rabbi, gouzoud a reom ez out deut evel eur mestr-kelenner, a-berz Doue. Rag ne hell den ebed ober ar zinou-ze bet greet ganit, ma n’ema ket Doue gantañ. » ³ Respont a ra Jezuz : « Amen, amen, e lavaran dit : an hini n’eo ket ganet euz an neh ne hell ket antreal e rouantelez Doue. »

⁴ Ha Nikodem da lavared dezañ : « Penaoz e hell eun den beza ganet, pa ’z eo deut da veza koz ? Daoust hag e hell antreal en-dro e korv e vamm evid beza ganet ? » ⁵ Respont a ra Jezuz : « Amen, amen, e lavaran dit : an hini n’eo ket ganet euz an dour hag euz ar Spered ne hell ket antreal e rouantelez Doue. ⁶ Kement hag a zo ganet euz ar horv a zo korv, ha kement hag a zo ganet euz ar Spered a zo spered.. ⁷ Arabad dit beza souezet ma lavaran dit : red eo deoh beza ganet euz an neh. ⁸ C’hweza a ra an avel e-leh ma kar ha kleved a rez e vouez, med n’ouzez ket nag euz peleh e teu na da beleh ez a : evel-se ema kont gand peb den ganet euz ar Spered. »

⁹ Respont a ra Nikodem ha lavared dezañ : « Penaoz e hell kement-se beza ? » ¹⁰ Ha Jezuz da respont dezañ : « Mestr-kelenner en Izrael out-te, emezañ, ha n’ouzout ket an traou-ze ? ¹¹ Amen, amen, e lavaran dit : komz a reom euz ar pez a ouzom ha roi testeni euz ar pez on-eus gwelet, med ne resevit ket on testeni. ¹² Komzet em-eus deoh euz traou an douar ha ne gredit ket. Penaoz e kredot pa gomzin deoh euz traou an neñv ? ¹³ N’eo savet den ebed d’an neñv, nemed an hini a zo diskennet euz an neñv, mab an den. ¹⁴ Hag evel m’e-neus Moizez savet an naer en dezerz, evel-se e rank mab an den beza uhelleet, ¹⁵ evid ma vo ar vuhez peurbaduz gand kement den a gred ennañ. »

Doue e-neus karet ar bed kement-se

¹⁶ « Rag, kement e-neus Doue karet ar bed m’e-neus roet ar Mab unranet, evid ma ne vo ket kollet an hini a gred ennañ, med ma vo ar vuhez peurbaduz gantañ. ¹⁷ Rag, kaset e-neus Doue ar Mab unganet er bed, n’eo ket evid barn ar bed, med evid ma vo ar bed salvet drezañ. ¹⁸ An neb a gred ennañ ne vo ket barnet, med an neb ne gred ket a zo barnet dija, peogwir n’e-neus ket kredet e ano Mab unganet Doue. ¹⁹ Ha setu amañ ar varnidigez : deut eo ar sklêrijenn er bed hag an dud o-deus kavet gwelloh an deñvalijenn eged ar sklêrijenn, peogwir e oa fall o oberou. ²⁰ Rag an hini a ra ar pez a zo droug, hennez e-neus kas ouz ar sklêrijenn : ne zeu ket d’ar sklêrijenn evid ma ne vo ket diskuliet e oberou. ²¹ Med an hini a ra ar wirionez, hennez a zeu d’ar sklêrijenn evid ma vo diskuliet ez eo e oberou greet e Doue. »

Mignon ar pried

²² Goude-ze e teu Jezuz hag e ziskibien da zouar Bro-Jude. Eno e chom ganto ha badezi a ra. ²³ Yann ive a oa o vadezi, e Ainon, e-kichenn Salim : kalz doureier a oa eno. Dond a ree an dud ha badezet e vezent, ²⁴ rag ne oa ket bet Yann taolet en toullbah c’hoaz.

²⁵ Hogen, sevel a ra tabut etre diskibien Yann hag eur Juzeo, diwar-benn ar hlanidigez. ²⁶ Dond a reont da gavoud Yann ha da lavared dezañ : « Rabbi, an hini a oa ganit, en tu all d’ar Stèr-Jourdan, hag az-peus roet testeni dezañ, setu m’ema o vadezi, ha mond a reont oll davetañ. » ²⁷ Respont a ra Yann, en eur lavared : « Ne hell den ebed kemer tra pe dra ma n’eo ket bet roet dezañ euz an neñv. ²⁸ C’hwi hoh-unan a ro testeni din em-eus lavaret : “Me n’on ket ar Hrist, med kaset on bet dirazañ”. ²⁹ D’ar pried eo ar wreg, med da vignon ar pried al levenez vraz da veza aze ha da gleved mouez ar pried. Din eta eo al levenez leun-barr-ze. ³⁰ Dezañ da greski, ha din da zigreski. »

³¹ An hini a zeu euz an neh a zo a-uh d’an oll. An hini a zeu euz an douar a zo douarel hag euz an douar e komz. An hini a zeu euz an neñv a ro testeni ³² euz ar pez e-neus gwelet ha klevet, hogen n’eo resevet e desteni gand den ebed. ³³ Nep piou bennag e-neus resevet e desteni a anzav ema ar wirionez gand Doue, ³⁴ hag an hini bet kaset gand Doue a lavar komzou Doue, rag hemañ a ro e Spered en eun doare divuzul. ³⁵ An Tad a gar ar Mab hag e-neus lakeet pep tra en e zorn. ³⁶ Nep piou bennag a gred er Mab e-neus ar vuhez peurbaduz, hag an hini a nah kredi er Mab ne welo buhez ebed, med warnañ e chom kounnar Doue.

Pennad pevar

E-kichenn puñs Jakob

¹ Gouzoud a ra Jezuz o-deus ar farizianed klevet e ra-eñ muioh a ziskibien hag e vadez muioh eged Yann – ² e gwirionez, n’edo ket Jezuz e-unan o vadezi mede ziskibien – ³ setu ma kuita Bro-Jude evid mond en-dro da Vro-Halile. ⁴ Ha red eo dezañ tremen dre Vro-Zamari.

⁵ Dond a ra eta d’eur gêr euz Bro-Zamari, anvet Sikar, e-kichenn an douar bet roet gand Jakob da Jozef, e vab. ⁶ Eno ema puñs Jakob. Eet skuiz goude beza baleet, e chom Jezuz azezet evelse, tost d’ar puñs ; war-dro ar c’hwehved eur e oa.

Ar Zamaritanez

⁷ Dond a ra eur vaouez euz Bro-Zamari da denna dour. Ha Jezuz da lavared dezi : « Ro din da eva ». ⁸ Rag eet e oa e ziskibien e kêr da brena boued. ⁹ Med ar vaouez, ar Zamaritanez, a lavar : « Penaoz ? Te hag a zo eur Juzeo a houlenn da eva diganin, eur Zamaritanez ? » Rag ar Juzevien n’o-deus ket a zarempred gand ar Zamaritaned. ¹⁰ Respont a ra Jezuz, en eur lavared dezi : « Ma anavezfes donezon Doue ha piou eo an hini a lavar dit : “Ro din da eva”, te eo az-pefe goulennet digantañ hag e-nefe-eñ roet dour beo dit. » ¹¹ Lavared a ra-hi dezañ : « Aotrou, n’eus saill ebed ganit ha don eo ar puñs ; euz peleh az-peus an dour beo ? ¹² Ha brasoh out-te eged on tad Jakob e-neus roet deom ar puñs-mañ hag e-neus evet dioutañ, eñ e-unan, e vibien hag e loened ? »

¹³ Ha Jezuz da respont, en eur lavared dezi : « Nep piou bennag a ev euz an dour-mañ e-no sehed c’hoaz ; ¹⁴ med an neb a evo euz an dour a roin dezañ n’e-no ket sehed biken ken, hag an dour a roin dezañ a zeuio da veza ennañ eur stivell o strinka e buhez peurbaduz. » ¹⁵ Ar vaouez a lavar dezañ : « Aotrou, ro din euz an dour-ze, evid ma n’am-bo ket sehed ken ha ma ne zeuin ket mui amañ da denna dour. » ¹⁶ Lavared a ra-eñ dezi : « Kerz da gerhad da bried ha deus amañ. » ¹⁷ Respont a ra ar vaouez dezañ : « N’em-eus, emezi, pried ebed. » Jezuz a lavar dezi : « Gwir az-peus lavaret : “N’em-eus pried ebed”, ¹⁸ rag pemp pried az-peus bet hag an hini a zo bremañ ganit n’eo ket pried dit ; ar wirionez eo az-peus lavaret. »

¹⁹ Lavared a ra ar vaouez dezañ : « Aotrou, gweled a ran ez out-te eur profet. ²⁰ On tadou o-deus adoret war ar menez-mañ ha c’hwi a lavar : “E Jeruzalem ema al leh evid adori !” ²¹ Ha Jezuz da respont : « Kred din, maouez, dond a ra an eur ma ne vo ket adoret an Tad ganeoh, na war ar menez-mañ, nag e Jeruzalem. ²² Adori a rit-c’hwi an hini n’anavezit ket. Ni a ador an hini a anavezom rag euz ar Juzevien e teu ar zilvidigez. ²³ Med dond a ra an eur, ha bremañ ema, ma vo adoret an Tad er spered hag e gwirionez gand an azeulerien wirion. Rag ar re-ze ema an Tad o klask evid beza adoret ganto. ²⁴ Doue a zo spered hag ar re a ador a dle adori er spered hag e gwirionez. ²⁵ Hag ar vaouez da lavared dezañ : « Gouzoud a ran ema ar Mesi o tond, an hini anvet Krist. Pa zeuio hennez e vo desket pep tra deom gantañ. » ²⁶ Jezuz a lavar dezi : « Me eo hennez, me hag a zo o komz ganit. »

Ma bevañs

²⁷ Ha setu ma teu e ziskibien. Souezet int dre m’ema-eñ o komz gand eur vaouez. Koulskoude ne lavar nikun anezo : « Petra emaout o klask ? » pe : « Perag emaout o komz ganti ? » ²⁸ Lezel a ra ar vaouez he fod ha monde kêr da lavared d’an dud : ²⁹ « Deuit da weled eun den hag e-neus lavaret din kement tra bet greet ganin. Daoust ha n’eo ket eñ ar Hrist ? » ³⁰ Mond a reont er-mêz euz kêr da zond davetañ. ³¹ E-pad an amzer-ze e talh e ziskibien warnañ, en eur lavared : « Rabbi, debr ! » ³² Med lavared a ra dezo : « Eur boued am-eus-me da zebri ha n’anavezit ket ». ³³ An diskibien en em lavar an eil d’egile : « Daoust hag e-nefe eun den bennag degaset dezañ tra pe dra da zebri ? » ³⁴ Med Jezuz a respont dezo : « Ma bevañs eo ober bolontez an hini e-neus ma haset ha seveni e oberenn. »

³⁵ « Daoust ha ne lavarit ket : “A-benn pevar miz ahann ema mare an eost” ? Setu ma lavaran deoh : savit ho taoulagad ha gwelit ar mêziou ; gwennaad a reont dre m’ema tost an eost. ³⁶ Ema dija ar meder o reseo e hopr hag o tastum frouez evid ar vuhez peurbaduz, ken m’eo laouen an hader kenkoulz hag ar meder. ³⁷ Hag e kement-mañ eo gwir ar homzou : “Unan a zo an hader, unan all ar meder”. ³⁸ Ho kaset em-eus-me da vedi ar pez n’ho-peus ket bet poan gantañ ; tud all o-deus bet poan ha kemeret ho-peus-c’hwi perz en o labour. »

Salver ar bed

³⁹ Kalz tud euz ar gêr-ze, e-touez ar Zamaritaned, a gred ennañ, ablamour da gomzou ar vaouez he-doa roet an testeni-mañ : « Lavaret e-neus din kement tra bet greet ganin. » ⁴⁰ Pa zeu ar Zamaritaned beteg ennañ eta, e houlennont digantañ chom ganto : chom a ra e-pad daou zevez. ⁴¹ Hag eun niver brasoh a gred, ablamour d’e gomzou. ⁴² Lavared a reent d’ar vaouez : « Hiviziken, n’eo ket mui ablamour d’az komzou e kredom, rag klevet on-eus, ni on-unan, ha gouzoud a reom eo hemañ salver ar bed, e gwirionez ».

E Bro-Halile

⁴³ Goude daou zevez, ez a Jezuz kuit alese evid mond da Vro-Halile. ⁴⁴ Roet e-noa, eñ e-unan, testeni n’e-nez eur profet brud ebed en e vro-dezañ. » ⁴⁵ Koulskoude, pa erru e Bro-Halile, eo degemeret gand ar Halileaned, rag gwelet o-deus pep tra bet greet gantañ e Jeruzalem e-pad ar gouel : deut e oant d’ar gouel int ive. ⁴⁶ Dond a ra Jezuz eta da Gana en-dro, d’al leh m’e-noa greet ennañ gwin gand dour.

« Beo eo da vab »

Bez’ e oa eun ofiser d’ar roue, ha klañv e oa e vab, e Kafarnaom. ⁴⁷ P’e-neus klevet eo deut Jezuz euz Bro-Jude da Vro-Halile, ez a d’e gavoud ha da houlenn digantañ diskenn evid parea e vab, rag prest e oa hemañ da vervel. ⁴⁸ Ha Jezuz da lavared dezañ : « Ma ne welit ket sinou ha burzudou, ne gredot ket. » ⁴⁹ Respont a ra dezañ ofiser ar roue : « Aotrou ! Diskenn a-raog ma varvo ma mabig. » ⁵⁰ Ha Jezuz a lavar dezañ : « Kerz ! Beo eo da vab ». Kredi a ra er gomz lavaret dezañ gand Jezuz ha mond a ra kuit. ⁵¹ Dija, p’ema o tiskenn, e sav servicherien beteg ennañ da lavared dezañ eo beo e vab. ⁵² Goulenn a ra-eñ outo da bed eur eo eet gwelloh an traou gantañ. Lavared a reont dezañ eta : « Deh, d’ar zeizved eur, eo eet an derzienn kuit dioutañ. » ⁵³ Anaoud a ra an tad neuze e oa dres d’an eur-se m’e-noa Jezuz lavaret dezañ : « Beo eo da vab ». Ha kredi a ra, eñ hag e diegez a-bez gantañ. ⁵⁴ Setu aze c’hoaz an eil sin greet gand Jezuz p’ema o tond euz Bro-Jude da Vro-Halile.

Pennad pemp

An den seizet e Bethzatha

¹ Goude-ze ez eus eur gouel gand ar Juzevien ha sevel a ra Jezuz da Jeruzalem. ² Hogen bez’ ez eus e Jeruzalem, tost da Dor-an-Deñved, eul lenn, anvet Bethzatha en hebreeg, gand pemp porched enni. ³ Dindanno e oa astennet kalz tud nammet, tud dall, tud kamm, tud dizehet, o hortoz bouill an dour. ⁴ Rag eun êl d’an Aotrou a ziskenne a-wechou el lenn hag a lakee an dour da vourbouillad ; an den kenta a ziskenne enni, goude bouill an dour, en em gave pareet euz forz peseurt kleñved e-noa bet.

⁵ Bez’ e oa eno eun den o veza klañv abaoe eiz vloaz ha tregont. ⁶ Ouz e weled war e hourvez hag o houzoud ema aze abaoe pell ’zo, e lavar Jezuz dezañ : « C’hoant az-peus dond da veza yah ? ». ⁷ Respont a ra an den klañv dezañ : « Aotrou, n’em-eus den ebed d’am zaoler el lenn, pa vourbouill an dour. Amzer din da dostaad ma tiskenn unan all em raog ». ⁸ Ha Jezuz da lavared dezañ : « Sav ! Kemer da wele ha bale ! » ⁹ Dioustu e teu an den da veza yah. Kemer a ra e wele ha bale a ree.

Ar zabad hag oberenn Doue

Hogen, bez’ e oa ar zabad d’an deiz-se ; ¹⁰ hag ar Juzevien a lavare eta d’an den pareet : « Ar zabad eo ; n’eo ket permetet dit dougen da wele. » ¹¹ Respont a ra dezo : « An hini e-neus ma fareet, hennez e-neus lavaret din : “Kemer da wele ha bale !” » ¹² Hag int da houlenn digantañ : « Piou eo an den-ze e-neus lavaret dit : “Kemer ha bale” ? » ¹³ Med ne oar ket an den pareet piou eo. Rag eet eo Jezuz diwar-wel : eur bern tud a oa eno. ¹⁴ Goude-ze e kav Jezuz an den en templ hag e lavar dezañ : « Setu m’out deut da veza yah. Arabad dit pehi c’hoaz gand aon na hoarvezfe gwasoh ganit. » ¹⁵ Mond a ra an den kuit ha kemenn d’ar Juzevien eo Jezuz e-neus e lakeet da veza yah. ¹⁶ Setu m’eo Jezuz heskinet gand ar Juzevien, peogwir e ree-eñ an traou-ze da zevez ar zabad. ¹⁷ Med respont a ra Jezuz dezo : « Ma Zad a labour beteg-henn ha me ive a labour. » ¹⁸ Setu ma klaske seul vui ar Juzevien e laza : n’eo ket hepken dre m’e-noa torret ar zabad, med dre ma lavare ouspenn eo Doue e dad-dezañ, oh en em lakaad, eñ e-unan, par da Zoue. « 

« Ne hellan ober netra euz ma ferz »

¹⁹ Jezuz a-vad a respont dezo, en eur lavared : « Amen, amen, ne hell ar Mab ober netra euz e berz, nemed e welfe an dra-ze beza greet gand an Tad : ar pez a ra hemañ, ar Mab ive a ra memez tra. ²⁰ Rag an Tad a gar ar Mab hag a ziskouez dezañ pep tra greet gantañ e-unan. Diskouez a ra dezañ oberou brasoh eged ar re-ze, ken na viot souezet. ²¹ Rag, evel ma tihun an Tad ar re varo hag o lak da veva, evel-se ive e lak ar Mab da veva ar re a blij dezañ.

²² Hag an Tad ne varn den ebed, med roet e-neus peb barnidigez d’ar Mab, ²³ evid ma vo ar Mab doujet gand an oll, evel m’eo doujet an Tad ganto. An hini na zouj ket ar Mab, ne zouj ket an Tad e-neus e gaset. ²⁴ Amen, amen, e lavaran deoh : kement den a glev ma homzou hag a gred en hini m’on bet kaset gantañ, hennez e-neus ar vuhez peurbaduz. Ne gouez ket dindan ar varnidigez med tremenet eo euz ar maro d’ar vuhez. ²⁵ Amen, amen, e lavaran deoh : dond a ra an eur, ha bremañ ema, ma klevo ar re varo mouez Mab Doue hag ar re o-do klevet a vevo. ²⁶ Rag, evel m’e-neus an Tad ar vuhez ennañ e-unan, evel-se e-neus roet d’ar Mab kaoud ar vuhez ennañ e-unan. ²⁷ Roet e-neus dezañ ar galloud d’ober ar varnidigez, peogwir eo mab an den.

²⁸ Arabad deoh beza souezet : dond a ra an eur ma vo klevet e vouez gand an oll dud hag a zo er beziou, ²⁹ hag er-mêz e teuint, ar re o-deus greet vad evid eun adsao a vuhez, ar re o-deus greet droug evid eun adsao a varnidigez. ³⁰ Me ne hellan ober netra euz ma ferz-din. Barn a ran hervez ar pez a glevan ha reiz eo ma barnidigez, peogwir ne glaskan ket ma bolontez med bolontez an hini m’on bet kaset gantañ. »

« An Tad a ro testeni din »

³¹ « Ma roan-me testeni din ma-unan, n’eo ket gwir ma zesteni. ³² Unan all eo a ro testeni din, ha gouzoud a ran eo gwir an testeni roet din gantañ. ³³ Kaset ho-peus kannaded da gavoud Yann ha roet e-neus testeni d’ar wirionez. ³⁴ Me ne resevan ket testeni a-berz eun den, med lavared a ran kement-mañ evid ma viot salvet.

³⁵ Hennez a oa al lamp o tevi hag o sklêrijenna. Ha c’hwi hoh-unan ho-peus bet c’hoant da veza laouen gand e sklêrijenn, evid eur pennadig. ³⁶ Me am-eus eun testeni brasoh eged hini Yann ; rag an oberou roet din da zeveni gand an Tad, an oberou-ze greet ganin a ro din testeni ez on bet kaset gand an Tad. ³⁷ An Tad hag e-neus ma haset, hennez eo a ro testeni din. N’ho-peus biskoaz klevet e vouez na gwelet e neuz ; ³⁸ e gomz zoken n’ema ket o chom ennoh peogwir ne gredit ket en hini bet kaset gantañ. ³⁹ Furchal a rit ar Skrituriou, peogwir e soñj deoh kaoud ar vuhez peurbaduz enno. Hogen, int eo a ro testeni din. ⁴⁰ Ha ne fell ket deoh dond davedon evid kaoud ar vuhez. »

« Skrivet e-neus Moizez diwar ma fenn »

⁴¹ « N’eo ket euz an dud e teu gloar din. ⁴² Med hoh anaoud a ran : n’ema ket karantez Doue ennoh. ⁴³ Deut on, me ma-unan, en ano an Tad ha ne rit ket degemer din. Dond a rafe unan all, en e ano-dezañ, hennez e rafeh degemer dezañ. ⁴⁴ Penaoz e hellfeh kredi, en eur zegemer gloar an eil digand egile, hag hep klask ar hloar o tond euz Doue nemetañ ?

⁴⁵ Arabad deoh kredi e viot tamallet ganin-me, dirag an Tad. Ho tamaller a vo Moizez e-unan, an hini ho-peus lakeet ho fiziañs ennañ. ⁴⁶ Rag ma kredfeh e Moizez, e kredfeh ennon ive : diwar ma fenn eo e-neus-eñ skrivet. ⁴⁷ Med ma ne gredit ket en e skridou, penaoz e hellit kredi em homzou-din ? »

Pennad c’hweh

Tost ema gouel Pask

¹ Goude-ze ez a Jezuz pelloh, d’an tu all da Vor-Galile pe Vor-Tiberiad. ² Mond a ree eur mell poblad-tud d’e heul, peogwir e welent ar zinou greet gantañ war an dud klañv. ³ Pignad a ra Jezuz war ar menez hag azeza eno gand e ziskibien. ⁴ Tost a-vad edo Pask, gouel ar Juzevien.

Pemp baraenn heiz evid pemp mil den

⁵. Sevel a ra Jezuz e zellou ha gweled kalz tud o tond davetañ. Hag eñ da lavared da Filip : « E peleh e prenim-ni baraennou evid ma tebro an dud-mañ ? » ⁶ Lavared a ree kement-se evid e amproui, rag eñ a ouie mad petra edo o vond d’ober. ⁷ Ha Filip da respont dezañ : « Ne vefe ket tra-walh gand daou hant dinerad bara evid roi eun tammig bihan da bep hini. » ⁸ Unan euz an diskibien – Andreo eo, breur da Zimon-Pèr – a lavar dezañ : ⁹ « Bez’ ez eus amañ eur paotrig a zo gantañ pemp baraenn heiz ha daou beskig, med petra eo an dra-ze evid kement a dud ? »

¹⁰ Lavared a ra Jezuz : « Lakit an dud da veza war o hourvez ». Bez’ e oa eno kalz geot : setu m’en em lak ar wazed war o hourvez, war-dro pemp mil anezo. ¹¹ Kemer a ra Jezuz ar baraennou eta, lavared bennoz hag o lodenna etre ar gouvidi. Kemend-all gand ar peskedigou, kement ha m’o-deus c’hoant. ¹² P’o-deus bet o gwalh, e lavar d’e ziskibien : « Dastumit an tammou o chom, evid ma ne vo kollet netra ». ¹³ Dastum a reont eta ha leunia daouzeg paner gand an tammou ouspenn euz ar pemp baraenn heiz, goude m’o-deus bet o gwalh.

Klask a reont e lakaad da roue

¹⁴ Goude beza gweled ar zin e-noa greet, e lavare an dud : « E gwirionez eo hemañ ar profet o tond er bed. » ¹⁵ O houzoud emaint da zond d’e gemer evid e lakaad da roue, en em denn Jezuz eta war ar menez en-dro, e-unan-penn.

Bale war ar mor

¹⁶ Evel m’edo an noz o tond, e tiskenn e ziskibien war-zu ar mor ¹⁷ hag e pignont en eur vag, evid mond d’an tu all d’ar mor, da Gafarnaom. Nozi a ree dija ha ne oa ket deut Jezuz c’hoaz beteg enno. ¹⁸ Ha gand an avel vraz a hweze, edo ar mor o tihuni. ¹⁹ Roeñvet o-deus a-hed war-dro pemp stadenn warn-ugent pe dregont, pa welont Jezuz o vale war ar mor : tost ema d’ar vag hag aon a grog enno. ²⁰ Med lavared a ra dezo : « Arabad kaoud aon c’hoaz. » ²¹ Klask a reont eta e gemer ganto war ar vag. Med setu ar vag dioustu war an aot, e-leh m’edont o vond.

Ar bobl o klask war-lerh Jezuz

²² D’an devez war-lerh, e wel an dud chomet en tu all d’ar mor ne oa bet nemed eur vag eno ha ne oa ket pignet Jezuz enni, med e oa eet e ziskibien kuit, int o-unan. ²³ Bigi all a oa deut euz Tiberiad da gichenn al leh m’o-deus debret ennañ, goude m’e-neus an Aotrou lavaret bennoz. ²⁴ Pa wel an dud n’ema ket Jezuz eno nag e ziskibien kennebeud, e pignont er bigi hag e teuont en-dro da Gafamaom da glask Jezuz. ²⁵ E gavoud a reont en tu all d’ar mor hag int da lavared dezañ : « Rabbi, pevare out erruet amañ ? » ²⁶ Ha Jezuz da respont dezo, en eur lavared : « Amen, amen, e lavaran deoh : ma hlask a rit, n’eo ket ablamour m’ho-peus gwelet sinou, med ablamour m’ho-peus debret baraennou ha bet ho kwalh.

²⁷ Labourit, n’eo ket evid ar boued hag a ya da goll med evid ar boued hag a jom beteg ar vuhez peurbaduz, an hini a vo roet deoh gand mab an den, rag hemañ eo hag a zo bet merket eur ziell warnañ gand Doue an Tad. » ²⁸ Setu ma lavaront dezañ : « Petra a raim-ni evid seveni oberenn Doue ? » ²⁹ Respont a ra Jezuz dezo, en eur lavared : « Setu amañ oberenn Doue : kredi en hini bet kaset gantañ. »

Ar bara deut euz an neñv

³⁰ Lavared a reont neuze dezañ : « Peseurt sin a rez-te eta, evid ma welim ha kredim ennout ? Pehini eo da oberenn ? ³¹ On tadou o-deus debret ar mann en dezerz, evel m’eo skrivet : “Roet e-neus dezo bara deut euz an neñv”. » ³² Ha Jezuz da lavared dezo : « Amen, amen, e lavaran deoh : n’eo ket Moizez e-neus roet deoh ar bara deut euz an neñv, med ma Zad eo a ro deoh ar gwir vara euz an neñv. ³³ Rag bara Doue eo an hini a ziskenn euz an neñv hag a ro buhez d’ar bed. » ³⁴ Setu ma lavaront dezañ : « Aotrou, roit deom atao euz ar bara-ze. »

³⁵ Ha Jezuz da respont dezo : « Me eo bara ar vuhez. Kement hini a zeu davedon n’e-no ket mui naon, ha kement hini a gred ennon n’e-no ket sehed, biken ken. ³⁶ Med henn lavaret em-eus deoh : gwelet ho-peus ha ne gredit ket. ³⁷ Kement hini hag a zo roet din gand an Tad a zeuio beteg ennon hag an hini a zeu davedon ne vo ket stlapet er-mêz ganin. ³⁸ Rag diskennet on euz an neñv, n’eo ket evid ober ma bolontez med bolontez an hini e-neus ma haset. ³⁹ Hogen, setu amañ bolontez an hini e-neus ma haset : ma ne gollin nikun euz ar re e-neus roet din, med ma vint savet da veo ganin d’an deiz diweza. ⁴⁰ Rag homañ eo bolontez ma Zad : ma vo ar vuhez peurbaduz gand kement den a wel ar Mab hag a gred ennañ. Ha hennez a zavin-me da veo, d’an deiz diweza. »

⁴¹ Grozmolad a ree ar Juzevien eta diwar e benn, peogwir e-enoa lavaret : « Me eo ar bara diskennet euz an neñv. » Lavared a reent : ⁴² « Daoust ha n’eo ket hennez Jezuz, mab Jozef ? Anaoud a reom-ni e dad hag e vamm. Penaoz e lavar-eñ bremañ : “Euz an neñv on diskennet” ? » ⁴³ Respont a ra Jezuz dezo : « Arabad deoh, emezañ, grozmolad etrezoh. ⁴⁴ Ne hell den ebed dond davedon ma n’eo ket bet sachet gand an Tad e-neus ma haset. Ha hennez a zavin-me da veo d’an deiz diweza. ⁴⁵ Skrivet eo bet gand ar brofeted : “Kelennet e vint oll gand Doue”. Kement den e-neus klevet ar pez a zeu euz an Tad ha desket an dra-ze, hennez a zeu davedon.

⁴⁶ Koulskoude n’eo ket bet gwelet an Tad gand den ebed, nemed gand an hini hag a zo e-kichenn an Tad : hennez e-neus gwelet an Tad. ⁴⁷ Amen, amen, e lavaran deoh : an hini a gred, hennez ema ar vuhez peurbaduz gantañ. ⁴⁸ Me eo ar bara a vuhez. ⁴⁹ Ho tadou o-deus debret ar mann en dezerz ha marvet int. ⁵⁰ Evel-mañ eo ar bara o tiskenn euz an neñv : kement hini e zebr ne varv ket. ⁵¹ Me eo ar bara diskennet euz an neñv : nep piou bennag a zebro euz ar bara-ze a vevo da viken, hag ar bara a roin-me eo ma horv evid buhez ar bed. »

Ma horv ha ma gwad

⁵² Setu ma tabute ar Juzevien etrezo, en eur lavared : « Penaoz e hell hennez roi deom e gorv da zebri ? » ⁵³ Jezuz a lavar dezo eta : « Amen, amen, e lavaran deoh : ma ne zebrit ket korv mab an den ha n’evit ket e wad, n’ho-peus ket a vuhez ennoh. ⁵⁴ Kement hini a zebr ma horv hag a ev ma gwad e-neus ar vuhez peurbaduz. Ha savet e vo da veo ganin-me d’an deiz diweza. ⁵⁵ Rag eur gwir vagadur eo ma horv hag eur gwir evel eo ma gwad. ⁵⁶ Kement hini a zebr ma horv hag a ev ma gwad a jom ennon, ha me ennañ. ⁵⁷ Evel m’e-neus an Tad, an hini beo, ma haset, ha ma vevan-me dre an Tad, evel-se e vevo ive drezon kement hini am debr. ⁵⁸ Setu penaoz ema gand ar bara diskennet euz an neñv : n’eo ket e-giz an hini bet debret gand an tadou, ha marvet int. Kement hini a zebr ar bara-mañ a vevo da viken. » ⁵⁹ Lavared a ra an traou-ze en eur zinagogenn, o kelenn e Kafamaom.

« Tenn eo ar homzou-mañ »

⁶⁰ Kalz euz ar re o-deus e glevet, e-touez e ziskibien, a lavar eta : « Tenn eo ar homzou-mañ. Piou a hell o hleved ? » ⁶¹ Med o houzoud, ennañ e-unan, ema e ziskibien o hrozmolad diwar e benn, e lavar Jezuz dezo : « Eur skoill eo kement-se evidoh ? ⁶² Ha ma welfeh mab an den o sevel d’al leh m’edo ennañ a-ziaraog ? ⁶³ Ar spered eo a ro buhez, ar horv ne dalv da netra. Spered ha buhez eo ar homzou bet lavaret deoh ganin. ⁶⁴ Med bez’ ez eus lod, en ho touez, ha ne gredont ket. » Rag gouzoud a ree Jezuz, abaoe ar penn kenta, piou e oa ar re na gredent ket ha piou e oa an hini e werzfe. ⁶⁵ Hag e lavare-eñ : « Setu perag em-eus lavaret deoh : ne hell den ebed dond davedon ma n’eo ket bet roet an dra-ze dezañ gand an Tad. » ⁶⁶ Abaoe ar mare-ze ez a kalz diskibien war o hiz : ne gerzont ket ken gantañ. »

« Ganit ema komzou ar vuhez peurbaduz »

⁶⁷ Lavaret a ra Jezuz neuze d’an daouzeg : « Ha c’hwi, c’hoant ho-peus ive da vond kuit ? » ⁶⁸ Simon-Pèr eo a respont dezañ : « Aotrou, daved piou ez afem ? Ganit ema komzou ar vuhez peurbaduz ! ⁶⁹ Ha ni a gred hag a oar ez out-te sant Doue. » ⁷⁰ Ha Jezuz da lavared dezo : « Daoust ha n’oh ket bet dibabet ganin-me, c’hwi ho taouzeg ? Hag unan ahan oh a zo eun diaoul ». ⁷¹ Lavared a ra kement-se diwar-benn Judaz, mab Simon-Iskariot, unan euz an daouzeg, rag eñ eo a oa o vond d’e werza.

Pennad seiz

E vreudeur ne gredont ket ennan

¹ Goude-ze e kerze Jezuz dre Vro-Halile, rag ne felle ket dezañ tremen dre Vro-Jude, peogwir e klaske ar Juzevien e lakaad d’ar maro. ² Hogen, tost edo gouel ar Juzevien, hini an Teltennou. ³ Setu ma lavar e vreudeur dezañ : « Kerz kuit ahann, da vond da Vro-Jude, evid ma welo da ziskibien ive an oberennou greet ganit. ⁴ Rag ne ra den ebed an traou dre guz, ma klask beza anavezet gand an dud. Ma rez an oberou-ze, en em ziskouez d’ar bed. » Rag e vreudeur zoken ne gredent ket ennañ. ⁶ Jezuz a lavar dezo eta : « N’eo ket deut ma amzer-din c’hoaz. Med evidoh-c’hwi, ema atao an amzer. ⁷ Ne hell ket ar bed kaoud kas ouzoh ; ouzin avad e-neus kas, ablamour ma roan testeni ez eo fall e oberou. ⁸ Pignit-c’hwi d’ar gouel. Me ne bignan ket d’ar gouel-ze : n’eo ket deut ma amzer c’hoaz. » ⁹ O veza lavaret kement-se, e chom-eñ e Bro-Halile.

Jezuz e gouel an Teltennou

¹⁰ Med pa ’z eo pignet e vreudeur d’ar gouel, neuze e pign-eñ ive, n’eo ket a-wel d’an oll, med dre guz. ¹¹ Setu eta ma oa klasket e-pad ar gouel gand ar Juzevien hag ar re-mañ a lavare : « Peleh ema hennez ? » ¹² Ha bez’ e oa kalz tabutou e-touez an dud diwar e benn. Lod a lavare : « Eun den mad eo » ha padal e lavare lod all : « Nann ! Rag touella a ra ar bobl. » ¹³ Koulskoude ne gomze den ebed diwar e benn a-wel d’an oll, gand aon rag ar Juzevien.

« Ma helennadurez ne zeu ket ahanon »

¹⁴ Bez’ ema dija kreiz ar gouel ; pignad a ra Jezuz d’an templ ha kelenn a ree. ¹⁵ Souezet e oa ar Juzevien eta hag e lavarent : « Penaoz e oar hemañ ar Skrituriou heb beza biskoaz o desket ? » ¹⁶ Respont a ra Jezuz, en eur lavared dezo : « Ma helennadurez ne zeu ket ahanon med euz an hini m’on bet kaset gantañ. ¹⁷ Ma fell da unan bennag ober bolontez Doue, e ouezo hag-eñ e teu ma helennadurez a-berz Doue, pe hag-eñ e komzan euz ma ferz-din ma-unan. ¹⁸ Nep piou bennag a gomz euz e berz e-unan, a glask e hloar dezañ, medan den a glask gloar an hini m’eo bet kaset gantañ, hennez a zo gwirion ha n’eus netra disleal ennañ. »

Na varnit ket hervez an diavêz

¹⁹ « Daoust ha n’eo ket gand Moizez ez eo bet roet deoh al lezenn ? Ha nikun en ho touez ne ra hervez al lezenn-ze. Perag e klaskit ma laza ? » ²⁰ Respont a ra an dud : « Eun diaoul a zo ganit. Piou a zoo klask da laza ? » ²¹ Ha Jezuz da respont, en eur lavared dezo : « Eun oberenn nemeti am-eus greet ha souezet oh oll. ²² Roet e-neus Moizez an amdroh deoh – koulskoude ne zeu ket euz Moizez med euz an tadou – hag e rit an amdroh-se da zeiz ar zabad. ²³ Ma resev eun den an amdroh da zeiz ar zabad, evid ma vo miret lezenn Voizez, penaoz ho-peus kounnar a-eneb din pa lakan eun den da veza yah penn-da-benn d’eun deiz sabad ? ²⁴ Na varnit ket hervez an diavêz med gand eur varn reiz. »

Orin ar Mesi

²⁵ Lod eta euz tud Jeruzalem a lavare : « Daoust ha n’eo ket hemañ emaint o klask laza ? ²⁶ Ha setu m’ema o komz a-wel d’an oll dud ha ne lavaront netra dezañ. Daoust hag o-deus ar pennou-braz anavezet eo-eñ ar Mesi ? ²⁷ Med hemañ e ouzom euz peleh e teu, ha padal pa zeuio ar Mesi, ne ouezo den ebed euz peleh e teu ». ²⁸ Hag e-pad m’ema o kelenn en templ, e huch Jezuz, en eur lavared : « Gouzoud a rit piou on ? Gouzoud a rit euz peleh e teuan ? Hogen, n’on ket deut euz ma ferz-din ma-unan, med an hini e-neus ma haset, hennez a zo gwirion ha n’ouzit ket piou eo. ²⁹ Me a-vad a oar piou eo-eñ, ablamour ma ’z on deut euz e gichenn ha gantañ eo ez on bet kaset. » ³⁰ Klask a reent eta e baka med ne lak den ebed e zaouarn warnañ : ne oa ket deut e eur c’hoaz.

« El leh m’emaon-me ennan ne hellit ket dond »

³¹ Med e-touez an dud e kred kalz anezo ennañ. Lavared a reent : « Ar Mesi, pa zeuio, daoust hag e raio muioh a zinou eged e-neus greet hemañ ? ³² Ar farizianed a glev an dud o vouskomz evel-se diwar e benn, hag e kas ar veleien-veur hag ar farizianed gwarded da lakaad o daouarn warnañ. ³³ Neuze e lavar Jezuz : « Evid eun tammig amzer c’hoaz emaon ganeoh, ha mond a ran daved an hini m’on bet kaset gantañ. ³⁴ C’hwi a glasko war ma lerh ha n’am havot ket : eleh m’emaon-me, c’hwi ne hellit ket dond. »

³⁵ Setu ma lavare ar Juzevien etrezo : « Da beleh ema hennez o vond, evid ma n’e gavim ket ? Daoust hag ema o vond war-zu ar Juzevien skignet e-touez ar Hresianed, ha da gelenn ar Hresianed ? ³⁶ Petra eo ar gomz-se, bet lavaret gantañ : “C’hwi a glasko war ma lerh ha n’am havot ket”, ha : “E-leh m’emaon-me, c’hwi ne hellit ket dond” ? »

Stèriou a zour beo

³⁷ D’an deiz diweza euz ar gouel, an hini brasa, e huche Jezuz, en e zao, en eur lavared : « Nep piou bennag e-neus sehed, ra zeuio davedon ha ra evo ! ³⁸ Kement hini a gred ennon, evel ma lavar ar Skritur : “Euz e greiz e redo stèriou a zour beo”. » ³⁹ Lavared a ra kement-se diwar-benn ar Spered a oa da veza resevet gand ar re a gred ennañ ; rag ne oa ket a Spered c’hoaz, peogwir ne oa ket bet lakeet Jezuz c’hoaz en e hloar.

« Den ebed n’e-neus komzet evel heman »

⁴⁰ E-touez ar bobl eta e lavare ar re o-doa klevet e gomzou : « Evid gwir, eo hennez eur profet. » ⁴¹ Lod all a lavare : « Hennez eo ar Mesi ». Lod all a-vad a responte : « Euz Bro-Halile e teufe ar Mesi ? ⁴² Daoust ha ne lavar ket ar Skritur : “E gouenn David hag euz Betlehem – ar gêriadenn m’eo bet ganet David enni – eo e teu ar Mesi” ? » ⁴³ Setu ma sav disparti e-touez an dud en abeg dezañ.

⁴⁴ Ha lod anezo o-doa c’hoant d’e harza med den ebed ne daol e zaouarn warnañ. ⁴⁵ Dond a ra eta ar warded daved ar veleien-veur hag ar farizianed. Ar re-mañ a lavar dezo : « Perag n’ho-peus ket e degaset amañ ? » ⁴⁶ Respont a ra ar warded : « Biskoaz n’e-neus den ebed komzet evel hennez ! » ⁴⁷ Ar farizianed a lavar dezo eta : ⁴⁸ « Daoust hag oh bet, c’hwi ive, strobinellet ? Ha bez’ ez eus unan euz ar pennou-braz hag e-nefe kredet ennañ, pe unan euz ar farizianed ? ⁴⁹ Med ar boblad-se ha n’anavez ket al lezenn, tud villiget int. »

⁵⁰ Nikodem – an hini a oa eet d’e gaoud gwechall hag a oa unan anezo – a lavar dezo : ⁵¹ « Hervez on lezenn, daoust hag e vez barnet eun den heb beza klevet hemañ da genta, hag heb anaoud ar pez e-neus greet ? » ⁵² Respont a reont, en eur lavared dezañ : « Ha te a zo euz Bro-Halile ? Furch ha gwel : euz Bro-Halile ne zav profet ebed. » ⁵³ Ha mond a reont, peb unan d’e di.

Pennad eiz

Ar vaouez avoultrerez

¹ Jezuz, eñ, a ya da Venez-an-Olived. ² Da houlou deiz, e tistro d’an templ hag e teu davetañ ar bobl a-bez. Azeza a ra-eñ hag e krog d’o helenn. ³ Hogen, degas a ra dezañ ar skriverien hag ar farizianed eur vaouez bet tapet oh ober avoultriez. He lakaad a reont er hreiz ⁴ ha lavared dezañ : « Mestr, tapet eo bet ar vaouez-mañ e-kreiz ober avoultriez. ⁵ En e lezenn, e-neus Moizez gourhemennet deom meinata seurt merhed. Ha te, petra a lavarez ? » ⁶ Kement-se a lavaront evid e amproui ha kaoud abeg d’e damall. Hogen, stoui d’an traoñ a ra Jezuz, ha skriva gand e viz war an douar. ⁷ Pa gendalhont d’ober goulennou outañ, e sav-eñ e gein ha e lavar dezo : « An hini ahanoh a zo hep pehed, ra daolo outi ar mên kenta ! » ⁸ Hag eñ da stoui en-dro ha da skriva war an douar. ⁹ O veza klevet e gomzou, ez eont kuit, an eil war-lerh egile, hag ar re gosa da genta. Chom a ra e-unan, hag ar vaouez er hreiz. ¹⁰ Jezuz a zav hag a lavar dezi : « Maouez, peleh emaint ? Nikun anezo e-neus da gondaonet ? » – ¹¹ « Nikun, Aotrou ! » emezi. Ha neuze e lavar Jezuz dezi : « Ganin-me, kennebeud, ne vi ket kondaonet. Kerz, hag adaleg bremañ, na beh ket mui. »

Gwir eo ma zesteni

¹² Adarre eta e komz Jezuz dezo : « Me eo sklêrijenn ar bed, emezañ. Kement hini a zeuio war ma lerh, ne gerzo ket en deñvalijenn med bez’ e vo gantañ sklêrijenn ar vuhez. » ¹³ Neuze e lavar ar farizianed dezañ : « Te eo hag a ro testeni dit da-unan. N’eo ket gwirion da desteni. » ¹⁴ Respont a ra Jezuz, en eur lavared dezo : « Zoken ma roan testeni din ma-unan, eo gwirion ma zesteni ; rag gouzoud a ran euz peleh on deut ha da beleh emaon o vond. Med c’hwi n’ouzoh ket nag euz peleh e teuan ha na beleh ez an. ¹⁵ Barn a rit-c’hwi hervez ar horv. Me ne varnan den ebed, ¹⁶ pe ma varnan eo gwirion ma barnidigez, peogwir n’emaon ket ma-unan : bez’ ema ganin an hini m’on bet kaset gantañ, an Tad. ¹⁷ Rag skrivet eo en ho lezenn-deoh : “Gwirieg eo testeni daou zen”. ¹⁸ Test on-din ma-unan, hag an Tad m’on bet kaset gantañ a ro testeni din. » ¹⁹ Lavared a reont dezañ : « Peleh ema da Dad ? » Ha Jezuz da respont : « N’anavezit na me na ma Zad. M’am anavezfeh, eh anazvefeh ma Zad ive. » ²⁰ Lavaret eo ar homzou-ze gantañ e Sal-an-Teñzor, en eur gelenn en templ. Ha den ebed ne grog ennañ, ablamour ne oa ket deut e eur c’hoaz.

« Me a zo euz an neh »

²¹ Lavared a ra c’hoaz dezo : « Mond a ran-me kuit, ha klask a reot war ma lerh, hag e varvot en ho pehed. D’al leh m’emaon o vond, ne hellit ket dond ». ²² Setu ma lavare ar Juzevien : « Daoust hag ema o vond d’en em laza, evitañ da lavared : “D’al leh m’emaon o vond, ne hellit ket dond” ? » ²³ Hag eñ da respont dezo : « C’hwi a zo euz an traoñ, ha me euz an neh. C’hwi a zo euz ar bed-mañ, ha me n’on ket euz ar bed-mañ. ²⁴ Lavaret em-eus deoh eta : en ho pehejou e varvot. Rag, ma ne gredit ket ez eo-me a zo, e varvot en ho pehejou. »

« Ober a ran atao ar pez a blij din »

²⁵ Lavared a reont dezañ eta : « Te, piou out-te ? » Jezuz a respont dezo : « Ar pez a zisklêrian deoh abaoe ar penn kenta. ²⁶ Diwarnoh em-eus kalz traou da zisklêria ha da varn. Med an hini m’on bet kaset gantañ a zo gwirion ha disklêria a ran d’ar bed ar pez am-eus klevet digantañ, an dra-ze a lavaran d’ar bed ». ²⁷ Ne gomprenont ket ema o komz dezo euz e Dad. ²⁸ Setu ma lavar Jezuz : « P’ho-po uhelleet mab an den, e ouezot neuze ez eo-me a zo. Ha ne roan netra euz ma ferz ma-unan, med ar pez e-neus an Tad kelennet din, an dra-ze a zisklêrian. ²⁹ Hag an hini m’on bet kaset gantañ a zo ganin. N’e-neus ket ma lezet ma-unan, abalamour ma ran-me atao ar pez a blij dezañ. » ³⁰ Pa ziskleir-eñ an oll draou-ze, e teu kalz anezo da gredi ennañ.

« Ar wirionez a roio deoh ar frankiz »

³¹ Neuze e lavar Jezuz d’ar Juzevien o-deus kredet ennañ : « Ma talhit d’am homzou, ma re-din, ez oh ma gwir ziskibien. ³² Anaoud a reot ar wirionez hag ar wirionez a roio deoh ar frankiz. » ³³ Hag int da respont dezañ : « Diskennidi da Abraham om-ni ha da zen ebed n’om bet biskoaz sklaved. Penaoz e lavarez : “Libr e teuot da veza” ? » ³⁴ Ha Jezuz da respont dezo : « Amen, amen, e lavaran deoh : kement hini a ra ar pehed a zo sklav d’ar pehed. ³⁵ Hogen, ne jom ket ar sklav en ti evid atao, ar mab a-vad a jom eno evid atao. ³⁶ Ma ’z oh dieubet gand ar Mab, neuze e viot libr e gwirionez.

³⁷ Gouzoud a ran ez oh diskennidi da Abraham. Med klask a rit ma laza, peogwir ne ziskenn ket ma homzou ennoh. ³⁸ Disklêria a ran ar pez am-eus bet gwelet e-kichenn an Tad. Ha c’hwi a ra ar pez ho-peus klevet gand ho tad. » ³⁹ Hag int da respont : « Abraham, emezo, eo on tad. » Jezuz a lavar dezo : « Ma ’z oh mibien da Abraham, grit oberou Abraham ! ⁴⁰ Hogen, emaoh bremañ o klask ma laza, me, an hini e-neus disklêriet deoh ar wirionez bet klevet ganin e-kichenn Doue. An dra-ze n’e-neus ket Abraham greet. ⁴¹ Ober a rit-c’hwi oberou ho tad. » Lavared a reont dezañ : « Ni n’om ket ganet diwar avoultriez, n’on-eus nemed eun tad : Doue ». ⁴² Jezuz a respont dezo : « Ma vije Doue ho tad, e karfeh ahanon, rag euz Doue on bet ganet hag on deut : n’eo ket euz ma ferz ma-unan e teuan, med gantañ eo on bet kaset. ⁴³ Ne gomprenit ket ar pez a lavaran, perag ? Peogwir ne hellit ket kleved ma homzou. ⁴⁴ C’hwi, an tad m’oh bet ganet anezañ eo an diaoul, hag e fell deoh heulia c’hoantidigeziou ho tad : lazer tud e oa hennez adaleg ar penn kenta, ha ne zalhe ket d’ar wirionez rag n’eus ket a wirionez ennañ. Pa lavar eur gaou, e komz euz ar pez a zo ennañ, peogwir eo gaouiad ha tad ar gaou. ⁴⁵ Med ablamour ma lavaran ar wirionez, ne gredit ket ennon.

⁴⁶ Piou en ho touez a hell proui ez on peher ? Ma lavaran ar wirionez, perag n’am hredit ket ? ⁴⁷ Nep piou bennag a zo euz Doue a glev komzou Doue. Ma ne zelaouit ket, eo ablamour n’oh ket euz Doue. »

« A-raog Abraham ez on-me »

⁴⁸ Respont a ra ar Juzevien dezañ, en eur lavared : « Daoust ha n’eo ket ar pez a lavarom ? Eur Zamaritan out-te hag eun diaoul a zo ganeoh. » ⁴⁹ Ha Jezuz da respont : « Me, n’eus diaoul ebed ganin, med enori a ran ma Zad ha ma dismegañsi a rit-c’ hwi. ⁵⁰ Me ne glaskan ket ma gloar : bez’ ez eus unan ouz he hlask ha barn a ra. ⁵¹ Amen, amen, e lavaran deoh : ma talh eun den d’am homzou, ne welo ket ar maro da viken. » ⁵² Lavared a ra ar Juzevien dezañ : « Bremañ e ouzom ez eus eun diaoul ganit : marvet eo bet Abraham hag ar brofeted ive, hag e lavarez-te : “Ma talh eun den d’am homzou, ne dañvo ket ar maro da viken”. ⁵³ Daoust hag ez out-te brasoh eged on tad Abraham hag a zo bet marvet ? Hag ar brofeted ive a zo bet marvet ! Evid piou en em gemerez-te ? » ⁵⁴ Respont a ra Jezuz : « Ma kanan-me gloar din ma-unan, n’eo ma gloar netra. Ma Zad eo a gan gloar din, hennez hag a lavarit diwar e benn : “On Doue eo”. ⁵⁵ Ha n’e anavezit ket, med gouzoud a ran-me piou eo-eñ. Ma lavarfen deoh n’ouzon ket piou eo-eñ, e vefen eur gaouiad eveldoh, med gouzoud a ran piou eo ha derhel a ran d’e gomz.

⁵⁶ Tridet e-neus Abraham, ho tad, o weled ma deiz-din ; e welet e-neus ha laouen-braz eo bet. » ⁵⁷ Hag ar Juzevien da lavared dezañ eta : « N’out ket hanter-kant vloaz c’hoaz ha gwelet az-peus Abraham ? » ⁵⁸ Jezuz a respont dezo : « Amen, amen, e lavaran deoh : a-raog ma vefe deut Abraham, eo-me a zo. » ⁵⁹ Neuze e tastumont mein da vanna outañ. Jezuz a-vad a ya da guzad hag a guita an templ.

Pennad nao

Den dall Siloe

¹ En eur vond e-biou, e wel Jezuz eun den, bet ganet dall. ² Hag e ziskibien da houlenn outañ : « Rabbi, emezo, piou e-neus pehet, eñ pe e dud, evid ma vefe bet ganet dall ? » ³ Jezuz a respont : « N’e-neus ket pehet, nag e dud kennebeud : med evid ma vefe diskouezet ennañ oberou Doue eo an dra-ze. ⁴ Red eo din seveni oberou an hini m’on bet kaset gantañ, e-pad m’ema sklêr an deiz. Dond a ra an noz ha ne hell den ober tra ebed. ⁵ E-pad m’emaon er bed, ez on sklêrijenn ar bed. »

⁶ Goude beza lavaret kement-se, e tuf war an douar hag e ra pri gand e halo. Goloi a ra daoulagad an den dall gand ar pri-ze, ⁷ ha lavared dezañ : « Kerz d’en em walhi e lenn Siloe, a dalvez : “Kannad”. Mond a ra eta, en em walhi, ha kuitaad o weled sklêr.

« Gwelet em-eus »

⁸ An amezeien hag ar re o-doa e welet a-raog, pa oa o houlenn an aluzenn, a lavare : « Daoust ha n’eo ket hennez hag a oa azezet o houlenn an aluzenn ? ⁹ Lod a lavare : « Hennez eo ! » ha lod all : « Nann ! Med unan o tenna dezañ. » Eñ a-vad a lavare : « Me eo ! » ¹⁰ Setu ma lavarent dezañ : « Penaoz eta eo bet digoret da zaoulagad ? » ¹¹ Respont a ra : « An den anvet Jezuz e-neus greet eun tamm pri, goloet ma daoulagad gantañ, ha lavaret din : “Kerz da Ziloe d’en em walhi”. Eet on eta d’en em walhi, ha gwelet em-eus. » ¹² Hag int da lavared dezañ : « Peleh ema hennez ? » – « N’ouzon ket » a respont-eñ.

« Te, petra a lavarez diwar e benn ? »

¹³ Degas a reont d’ar farizianed an den bet dall. ¹⁴ Hogen, bez’ e oa d’eun deiz sabad p’e-noa Jezuz greet pri ha digoret e zaoulagad. ¹⁵ Eur wech c’hoaz, e houlenn ar farizianed digantañ penaoz eo deut da weled sklêr. Lavared a ra dezo : « Lakeet e-neus pri war ma daoulagad, en em walhet em-eus, hag e welan sklêr. » ¹⁶ Lod eta euz ar farizianed a lavar : « N’eo ket an den-ze a-berz Doue, peogwir ne vir ket ar zabad. » Med lavared a ra lod all : « Penaoz e hellfe eun den peher ober seurt sinou ? » Ha dizemgleo a zo etrezo. ¹⁷ D’an den dall e komzont adarre eta : « Te, petra a zoñjez diwar e benn, peogwir e-neus digoret dit da zaoulagad ? » Hag eñ da respont : « Eur profet eo. »

E dud o-deus aon rag ar Juzevien

¹⁸ Med ne gred ket ar Juzevien eo bet dall an den peogwir e wel sklêr, a-raog beza galvet e gerent. ¹⁹ Goulenn a reont outo : « Hennez, emezo, ho mab eo ? Lavared a rit ez eo bet ganet dall ? Penaoz e wel-eñ sklêr breman ? » ²⁰ Respont a ra e dud eta ha lavared : « Gouzoud a reom ez eo or mab hag eo bet ganet dall. ²¹ Penaoz e wel-en sklêr bremañ ? N’ouzom ket. Pe piou e-neus digoret e zaoulagad ? Evidom, n’ouzom ket. Goulennit outañ, deut eo d’an oad : eñ a responto evitañ e-unan. » ²² Kement-se a lavare e dud, peogwir o-doa aon rag ar Juzevien : eun emgleo a oa dija etre ar Juzevien evid taoler e-mêz ar zinagogenn kement hini a anzavfe Jezuz evel ar Mesi. ²³ Setu perag e lavare e dud : « Deut eo d’an oad. Goulennit outañ. »

Stlapet eo ganto er-mêz

²⁴ Gervel a reont eta, evid an eil gwech, an den bet dall, hag e lavaront dezañ : « Ro gloar da Zoue : gouzoud a reom-ni eo an den-ze eur peher. » ²⁵ Respont a ra-eñ eta : « N’ouzon ket hag-eñ eo hennez eur peher ; an dra-mañ hepken a ouzon : bez’ e oan dall ha bremañ e welan. » ²⁶ Hag int da lavared dezan : « Petra e-neus greet dit ? Penaoz e-neus digoret da zaoulagad ? » ²⁷ Respont a ra dezo : « Lavaret em-eus deoh dija ha n’ho-peus ket salouet. Petra a fell deoh kleved ouspenn ? Daoust hag e fell deoh, c’hwi ive, dond da veza e ziskibien ? » ²⁸ E gunujenni a reont : « Te eo, emezo, hag a zo diskib da hennez. Ni a-vad a zo diskibien da Voizez. ²⁹ Gouzoud a reom ez eo da Voizez e-neus Doue komzet, med hennez n’ouzom ket euz peleh eo. » ³⁰ Respont a ra an den, en eur lavared dezo : « Setu ar pez a zo souezuz justamant : n’ouzoh ket euz peleh eo-eñ, ha digoret e-neus din ma daoulagad ! ³¹ Gouzoud a reom ne vez ket selaouet ar beherien gand Doue, med eun den devod hag a ra e volontez, hennez a vez selaouet gantañ. ³² Biskoaz n’on-eus klevet e-nefe unan bennag digoret daoulagad eun den bet ganet dall. ³³ Ma ne vefe ket heman euz Doue, ne hellfe beza greet netra ». ³⁴ Respont a reont ha lavared dezan : « Ganet out bet penn-da-benn en da behejou, hag emaout o kelenn deom-ni ? » Ha stlapet eo ganto er-mêz.

« Kredi a ran, Aotrou »

³⁵ Kleved a ra Jezuz eo bet an den stlapet ganto er-mêz. E gavoud a ra ha lavared dezañ : « Te, daoust hag e kredez e mab an den ? » ³⁶ Hag en da respont ha da lavared : « Ha piou eo-en, Aotrou, ma kredin ennañ. » ³⁷ Jezuz a lavar dezañ : « E welet az-peus hag eñ eo hag a zo o komz ganit. » ³⁸ Hag an den da lavared : « Kredi a ran, Aotrou ! » hag e stou dirazañ. ³⁹ Ha Jezuz neuze : « Evid eur varnidigez, emezañ, ez on deut er bed-mañ : evid ma welo ar re na welont ket ha ma teuio da veza dall ar re a wel sklêr. » ⁴⁰ E-touez ar farizianed a zo gantañ, e klev lod anezo ar homzou-ze, hag e lavaront dezañ : « Daoust hag om dall, ni ive ? » ⁴¹ Jezuz a respont dezo : « Ma vijeh dall, n’ho-pefe ket a behed. Breman e lavarit : “Gweled a reom”, ha chom a ra ho pehed. »

Pennad deg

Mesaer an deñved

¹ « Amen, amen, e lavaran deoh : kement hini ne ’z a ket e kraou an deñved dre an nor, med dre eul leh all, hennez a zo eul laer hag eun torfetour. ² An hini a ya e-barz dre an nor a zo mesaer an deñved. ³ Ar porzier a zigor dezañ hag an deñved a glev e vouez. Gelver a ra e zeñved-dezañ dre o ano, hag o has er-mêz. ⁴ P’e-neus lakeet er-mêz an oll re a zo dezañ, e kerz en o raog ha mond a ra an deñved d’e heul, peogwir e anavezont e vouez. ⁵ Ne ’z aint biken da heul eun estrañjour med tehed a raint kuit dioutañ, peogwir n’anavezont ket mouez an estrañjourien. » ⁶ Setu ar barabolenn lavaret dezo gand Jezuz, med ne gomprenont ket euz petra ema o komz dezo.

« Me eo an nor »

⁷ Ha Jezuz da lavared c’hoaz : « Amen, amen, e lavaran deoh : me eo dor an deñved. ⁸ An oll re hag a zo deut em raog a zo laeron ha torfetourien. Med n’int ket bet selaouet gand an deñved. ⁹ Me eo hag a zo an nor : kement hini hag a ya e-barz drezon a vo salvet : mond a ray e-barz, dond er-mêz ha kaoud ar peuri. ¹⁰ Ne zeu al laer nemed evid laerez, taga ha lakaad d’ar maro. Med dond a ran-me evid ma vo ar vuhez ganto, ha ma vo-hi ganto diouz an druill. »

« Me eo ar mesaer mad »

¹¹ Me eo ar mesaer mad : ar mesaer mad a ro e vuhez evid e zeñved. ¹² An den diwar-hopr – an hini n’eo ket-eñ ar mesaer ha n’eo ket an deñved dezañ – hennez, pa wel ar bleiz o tond, a zilez an deñved hag a deh kuit : skrapet ha strewet int gand ar bleiz. ¹³ Rag n’eo nemed eun den diwar-hopr ha n’eo ket chalet gand an deñved. ¹⁴ Me eo ar mesaer mad : anaoud a ran ma re-din hag anavezet on ganto, ¹⁵ evel m’on anavezet gand an Tad hag eo-eñ anavezet ganin. Ha ma buhez a roan evid an deñved.

¹⁶ Deñved all am-eus ha n’int ket euz ar hraou-deñved-mañ. Ar re-ze ive a rankan ren. Kleved a raint ma mouez, ha bez’ e vo eun dropell hepken, eur mesaer nemetañ. »

« Ma vuhez a roan »

¹⁷ « Evid an dra-mañ on karet gand an Tad : peogwir e roan ma buhez evid he hemer en-dro. ¹⁸ Den ebed n’he zenn kuit diganin, med he roi a ran-me euz ma ferz ma-unan. Ar galloud am-eus d’he roi hag ar galloud d’he hemer en-dro : setu aze ar gourhemenn am-eus resevet digand ma Zad. »

¹⁹ Abalamour d’ar homzou-ze e sav dizemgleo e-touez ar Juzevien. ²⁰ Kalz anezo a lavar : « Eun diaoul a zo gantañ, ha koll a ra e skiant-vad. Perag chom d’e zelaou ? » ²¹ Lod all a lavar : « Ar homzou-ze ne zeuont ket euz an den hag a zo eun diaoul gantañ ; daoust hag e hell eun diaoul digori daoulagad eun den dall ? »

« Ma deñved-din »

²² Erruoud a ra gouel an Dedi, e Jeruzalem. Bez’ edo ar goañv. ²³ Jezuz a oa o vond-dond en templ, dindan porched Salomon. ²⁴ Setu ma teu ar Juzevien en-dro dezañ hag e lavaront : « Beteg pevare e talhi or spered en entremar ? Ma ’z out ar Mesi, henn lavar deom en eun doare sklêr ». ²⁵ Ha Jezuz da respont dezo : « Henn lavaret em-eus deoh ha ne gredit ket. An oberou a ran, en ano ma Zad, a ro, int o-unan, testeni din. ²⁶ Med c’hwi ne gredit ket, peogwir n’oh ket euz ma deñved. ²⁷ Ma deñved-din a glev ma mouez, o ananoud a ran-me, dond a reont d’am heul, ²⁸ hag e roan dezo ar vuhez peurbaduz. Biken ne vint kollet, evid atao, ha den ebed n’o skrapo diouz ma daouarn. ²⁹ Ma Zad hag e-neus o roet din a zo brasoh eged an oll ; ha den ebed ne hell skrapa diouz dorn an Tad. ³⁰ Me hag an Tad a zo unan. »

« Kredit em oberou »

³¹ Ar Juzevien a zegas mein adarre evid e labeza. ³² Respont a ra Jezuz dezo : « Diskouezet em-eus deoh kalz oberou kaer, a-berz ma Zad : evid pehini euz an oberou-ze ez on labezet ganeoh ? » ³³ Hag ar Juzevien da respont : « Evid eun oberenn gaer, nann ! Da labeza a reom evid eur blasfem : te, eun den, en em lak Doue da-unan. » ³⁴ Respont a ra Jezuz dezo : « Daoust ha n’eo ket skrivet en ho lezenn : “Lavaret em-eus : doueou oh” ? ³⁵ Ma ro-hi an ano a zoueou d’ar re a zeu komz Doue beteg enno – ha ne hell ket ar Skritur beza distrujet – ³⁶ penaoz e lavarit-c’hwi d’an hini bet santelleet ha kaset gand an Tad er bed : “Blasfemi a rez”, dre m’em-eus lavaret : “Mab Doue on” ? ³⁷ Ma ne ran ket oberou ma Zad, na gredit ket ennon. ³⁸ Med ma ran an oberou-ze, zoken ma ne gredit ket ennon, kredit em oberou, evid ma ouezot hag anavezot ema an Tad ennon ha me en Tad. » ³⁹ Neuze e klaskont, eur wech c’hoaz, e harza, med tehed a ra kuit a-dre o daouarn.

⁴⁰ Mond a ra en-dro d’an tu all d’ar Stèr-Jourdan, d’al leh m’e-noa Yann bedezet ennañ da genta ; ha chom a ra eno. ⁴¹ Kalz tud a zeu davetañ hag e lavaront : « Yann n’e-neus greet sin ebed, med deut eo da wir pep tra bet lavaret gantañ diwar-benn hemañ. » ⁴² Hag eno e kred kalz tud ennañ.

Pennad unneg

Klañv eo Lazar

¹ Klañv e oa eun den, Lazar e ano, euz Betani, kêriadenn Mari hag he hoar Marta. ² Ar Mari-ze he-doa olevet an Aotrou gand louzou-c’hwez-vad ha sehet dezañ e dreid gand he bleo : hi eo a oa klañv he breur. ³ Kas a ra an diou hoar kelou dezañ : « Aotrou, sell, klañv eo an hini a garez. » ⁴ O veza klevet an dra-ze, e lavar Jezuz : « Ar hleñved-se ne gas ket d’ar maro, med da hloar Doue, evid ma vo drezañ savet mab Doue en e hloar. » ⁵ Hogen, karet e oant gand Jezuz : Marta, he hoar ha Lazar. ⁶ Koulskoude, pa glev eo hemañ klañv, e chom evid gwir e-pad daou zevez el leh m’edo ennañ. ⁷ Goude-ze e lavar d’e ziskibien : « Deom en-dro da Vro-Jude. » ⁸ Hag e ziskibien da lavared dezañ : « Rabbi, klask a ree ar Juzevien da labeza, ha mond a rez en-dro di ? » ⁹ Jezuz a respont : « Daoust ha n’eus ket daouzeg eur en eun devez ? Ma vale unan bennag diouz an deiz, ne strebot ket, rag gweled a ra sklêrijenn ar bed-mañ. ¹⁰ An hini a vale en noz a-vad, hennez a strebot, dre n’ema ket ar sklêrijenn ennañ. »

« Maro eo Lazar »

¹¹ War-lerh ar homzou-ze, e lavar c’hoaz dezo : « O kousked ema Lazar, or mignon, med mond a ran d’e denna euz e gousk. » ¹² Ha setu ma respont an diskibien dezañ : « Aotrou, m’ema o kousked, e vo-eñ saveteet. » ¹³ Hogen, komzet e-neus Jezuz euz ar maro, med soñjal a ra dezo ema o komz euz diskuiz ar housk. ¹⁴ Neuze eta, e lavar Jezuz dezo, frêz ha sklêr : « Maro eo Lazar, ¹⁵ ha laouen on en abeg deoh ; ma ne oan ket eno eo evid ma kredot. Med deom beteg ennañ. » ¹⁶ Ha setu Tomaz, lesanvet Gevell, da lavared d’an diskibien all : « Deom, ni ive, da vervel gantañ ! »

Marta a zeu er-mêz

¹⁷ Dond a ra Jezuz eta hag e kav Lazar lakeet er bez abaoe pevar devez dija. ¹⁸ Hogen, tost ema Betani da Jeruzalem, war-dro pemzeg stadenn, ¹⁹ ha kalz Juzevien a zo deuet da gavoud Marta ha Mari, evid o frealzi diwar-benn o breur. ²⁰ Pa glev Marta ema Jezuz o tond, ez a-hi er-mêz davetañ. Mari a-vad a jom azezet en ti. ²¹ Ha Marta da lavared da Jezuz : « Aotrou, ma vijes bet amañ, ne vefe ket bet marvet ma breur. ²² Med gouzoud a ran bremañ c’hoaz : pep tra a houlenni digand Doue a vo roet dit gand Doue. ²³ Jezuz a lavar dezi : « Sevel a ray da vreur a varo da veo. » ²⁴ Ha Marta da respont dezañ : « Gouzoud a ran e savo da vare an adsavidigez, d’an deiz diweza. » ²⁵ Hag e lavar Jezuz dezi : « Me eo an adsao hag ar vuhez : kement hini a gred ennon, ha pa ve maro, a vevo. ²⁶ Ha peb den beo hag a gred ennon, biken ne varvo evid atao. Ha kredi a rez kement-se ? » ²⁷ Respont a ra-hi dezañ : « Ya, Aotrou, kredi a ran. Te eo ar Mesi, Mab Doue, an hini o tond er bed. »

Dond a ra Mari

²⁸ Goude beza lavaret an dra-ze, ez a Marta da helver Mari he hoar. Lavared a ra dezi dre guz : « Ar mestr a zo aze ha da helver a ra. » ²⁹ Homañ, o veza klevet kement-se, a zav buan hag a ya davetañ. ³⁰ N’eo ket Jezuz antreet c’hoaz er gêriadenn med bez’ ema atao e-leh m’he-doa Marta kejet gantañ. ³¹ Ar Juzevien eta, hag a oa ganti en ti evid he frealzi, a wel eo Mari savet hag eet buan er-mêz. Mond a reont d’he heul, o kredi ema-hi o vond d’ar bez evid leñva eno.

³² Pa zeu Mari eta d’al leh m’ema Jezuz ennañ, ouz e weled e kouez-hi e-harz e dreid hag e lavar dezañ : « Aotrou, ma vijes bet amañ, ne vefe ket bet marvet ma breur. » ³³ Ouz he gweled eta o ouela hag ar Juzevien deuet ganti o ouela ive, ³⁴ e skrij Jezuz en e spered, e chom strafuillet hag e lavar : « Peleh ho-peus e lakeet ? » Respont a reont dezañ : « Aotrou, deus ha sell ! »

E-kichenn ar bez

³⁵ Dirolla a ra Jezuz da ouela. ³⁶ Setu ma lavare ar Juzevien : « Gwelit pegement e oa an den-ze karet gantañ ». ³⁷ Med lod anezo a lavare : « Daoust ha ne helle ket, eñ hag e-neus digoret e zaoulagad d’an den dall, mired ouz hemañ da vervel ? » ³⁸ Jezuz eta, o skrija adarre ennañ e-unan, a zeu e-kichenn ar bez : eur heo e oa hag eur mên a oa bet lakeet warnañ. ³⁹ Ha Jezuz da lavared : « Tennit ar mên kuit. » Marta, c’hoar d’an hini maro, a lavar dezañ : « Aotrou, c’hwez ’zo gantañ dija, rag abaoe pevar devez ema aze. » ⁴⁰ Ha Jezuz da respont dezi : « Daoust ha n’em-eus ket lavaret dit e weli gloar Doue ma kredez ? » ⁴¹ Tenna a reont ar mên kuit eta. Jezuz a zav e zaoulagad d’an neh hag e lavar : « Tad, da drugarekaad a ran : ma zelaouet az-peus. ⁴² Gouzoud a reen-me e vezan bep red selaouet ganit, med komzet em-eus en abeg d’ar boblad-tud-mañ, evid ma kredint ez on bet kaset ganit-te. »

« Lazar, deus er-mêz ! »

⁴³ O veza lavaret kement-se, e huch-eñ a vouez uhel : « Lazar, deus er-mêz ! ». ⁴⁴ Dond a ra er-mêz an den bet maro, e dreid hag e zakouarn liammet gand lurennou hag e zremm goloet gand eul lienenn. Jezuz a lavar dezo : « Diliammit-eñ ha lezit-eñ da vond ». ⁴⁵ E-touez ar Juzevien deut da gaoud Mari hag o-deus gwelet ar pez e-neus greet, kalz eta a gred ennañ. ⁴⁶ Med lod all a ya da gavoud ar farizianed ha da lavared dezo petra e-neus greet Jezuz.

Red eo da Jezuz mervel

⁴⁷ Ar veleien-veur hag ar farizianed a vod eur huzul eta hag a lavar : « Petra a reom ? An den-ze a ra eur bern sinou. ⁴⁸ Ma lezom da vond evel-se, e kredo an oll dud ennañ hag e teuio ar Romaned d’on distruja, ni hag al Leh hag ar vroad ». ⁴⁹ Unan anezo, Kaifaz, ha beleg-meur er bloavez-se, a lavar dezo : ⁵⁰ « C’hwi n’ouzoh netra. Daoust ha ne zoñjit ket eo gwelloh evidoh ma varfe eun den evid ar bobl, kentoh eged ma vefe distrujet ar vroad a-bez ? » ⁵¹ Kement-se n’e-neus ket lavaret euz e berz e-unan, med, o veza beleg-meur er bloavez-se, e tiougan-eñ e tle Jezuz mervel evid ar vroad, ⁵² ha n’eo ket hepken evid ar vroad, med c’hoaz evid boda en unaniez bugale Doue bet strewet a bep tu. ⁵³ Adaleg an deiz-se eta, eo greet o zoñj ganto d’e lakaad d’ar maro.

Tost ema gouel Pask

⁵⁴ Setu ma ne gerz ket Jezuz ken a-wel d’an oll e-touez ar Juzevien ; med mond a ra kuit alese d’an dezerz, en eur gêr anvet Efraim. Chom a ra eno gand e ziskibien.

⁵⁵ Tost edo Pask ar Juzevien. Kalz tud a bign euz ar vro beteg Jeruzalem, a-raog gouel Pask, evid ar glanadur lidel. ⁵⁶ Klask a reont Jezuz eta ha lavared an eil d’egile : « Petra a zoñjit ? Ha chom a ray heb dond tamm ebed d’ar gouel ? » ⁵⁷ Ar veleien-veur hag ar farizianed o-doa roet eun urz : ma ouezfe unan bennag e peleh e vefe-eñ, ra gomzo evid ma vo harzet ganto.

Pennad daouzeg

An olevadenn e Betani

¹ C’hweh devez eta a-raog Pask, e teu Jezuz da Vetani, el leh m’ema Lazar, bet savet a varo da veo gand Jezuz. ² Aoza a reont eta eur pred evitañ ha bez’ ema Marta o servicha. Lazar a zo unan euz ar re astennet ouz taol gantañ. ³ Ha setu ma kemer Mari eul lur a louzou-c’hwez-vad, eur gwir nard a briz braz. Olevi a ra-hi gantañ treid Jezuz hag o zeha gand he bleo. Leun e oa an ti a-bez gand ar frond.

⁴ Judaz Iskariot, unan euz e ziskibien, an hini a zo o vond d’e werza, a lavar : ⁵ « Al louzou-c’hwez-vad-se, perag n’eo ket bet gwerzet evid tri hant diner da roi d’ar beorien ? » ⁶ Lavared a ra an dra-ze n’eo ket dre m’eo chalet gand ar beorien, med peogwir ez eo eul laer : ar yalh a zo gantañ ha laerez a ra ar pez a vez lakeet enni. ⁷ Jezuz a lavar eta : « Lez-hi : evid deiz ma zebeliadur eo he-do miret an dra-mañ. ⁸ Rag bez’ ho-po peorien atao en ho touez. Me a-vad ne vin ket atao ganeoh. »

Lakaad Lazar ive d’ar maro

⁹ Eun niver braz a Juzevien a oar eta ema Jezuz eno. Dond a reont n’eo ket hepken en abeg da Jezuz, med ive evid Lazar bet dihunet gantañ a-douez ar re varo. ¹⁰ Divizoud a ra ar veleien-veur lakaad Lazar ive d’ar maro, ¹¹ rag en abeg dezañ ez a kalz Juzevien kuit diouto evid kredi e Jezuz.

Antreal a ra Jezuz e Jeruzalem

¹² D’an deiz war-lerh, peogwir eo deut eun niver braz a dud d’ar gouel, e klevont ema Jezuz o tond da Jeruzalem. ¹³ Kemer a reont bodou palmez, mond er-mêz en arbenn dezañ, ha youhal : « Hozanna ! Benniget an hini a zeu en ano an Aotrou, roue Izrael ! » ¹⁴ O veza kavet eun azenig, e pign Jezuz warnañ, evel m’eo skrivet : ¹⁵ « Arabad dit kaoud aon, merh Sion ! Setu m’ema da Roue o tond, azezet war azenig eun azenez ! » ¹⁶ Kement-se n’eo ket bet komprenet gand an diskibien, da genta. Med eur wech lakeet Jezuz en e hloar, e teu soñj dezo e oa bet skrivet kement-se diwar e benn, hag o-doa greet an dra-ze end-eeun evitañ.

¹⁷ An dud a ro testeni eta, ar re a oa gantañ p’e-noa galvet Lazar e-mêz ar bez hag e zihunet a-douez ar re varo. ¹⁸ Ha setu perag e teu ive en arbenn dezañ eur boblad-tud, peogwir o-deus int klevet penaoz e-neus greet ar zin-ze. ¹⁹ Ar farizianed a-vad a lavar an eil d’egile : « Gweled a rit ? N’eus gounid ebed evidoh : sellit, eet eo ar bed d’e heul. »

Ar Hresianed

²⁰ Bez’ e oa Gresianed e-touez ar re a oa savet evid adori e-pad ar gouel. ²¹ Tostaad a reont eta ouz Filip, an hini euz Betsaid, e Bro-Halile, ha goulenn outañ : « Aotrou, emezo, c’hoant on-eus da weled Jezuz ». ²² Dond a ra Filip beteg Andreo ha komz gantañ. Andreo ha Filip a ya da gavoud Jezuz ha da lavared dezañ. ²³ Jezuz a respont dezo : « Deut eo an eur, emezañ, pa vo lakeet mab an den en e hloar. ²⁴ Amen, amen, e lavaran deoh : ma ne varv ket ar hreunenn winiz kouezet en douar, e chom-hi heh-unan. Med ma varv, e toug kalz frouez. ²⁵ Kement hini a gar e vuhez, he hollo, ha kement hini e-neus kas ouz e vuhez er bed-mañ, he miro evid ar vuhez peurbaduz. ²⁶ Ma ve unan bennag servicher din, ra zeuio d’am heul. Hag el leh m’emaon-me ennañ, eno e vo ive ma zervicher. An neb a zo servicher din a vo enoret gand an Tad. »

Dond a ra eur vouez euz an neñv

²⁷ « Ha bremañ eo strafuillet ma ene, ha petra a lavarin ? Tad, ma zalv euz an eur-mañ ? Med evid an dra-ze eo ez on deut, evid an eur-mañ. ²⁸ Tad, ro gloar d’az ano. »

Dond a ra neuze eur vouez euz an neñv : « Roet em-eus gloar hag adarre e roin gloar. » ²⁹ Ar boblad-tud eta, hag a zo aze o kleved, a lavar : « Ar gurun eo ! » Lod all a lavar : « Eun êl eo e-neus komzet dezañ. » ³⁰ Respont a ra Jezuz : « N’eo ket evidon, emezañ, e oa ar vouez-se, med evidoh. ³¹ Bremañ ema barnidigez ar bed-mañ, bremañ e vo taolet er-mêz priñs ar bed-mañ. ³² Ha me, pa vin savet a-uh d’an douar, o zachin oll d’am hichenn. » ³³ Lavared a ra an dra-ze evid merka gand peseurt maro e tle mervel. ³⁴ Ar boblad-tud a respont dezañ eta : « Klevet on-eus, a-berz al Lezenn, e chomo ar Mesi da viken. Penaoz e hellez lavared e tle mab an den beza uhelleet ? Piou eo mab an den-se ? » ³⁵ Ha Jezuz eta da lavared dezo : « E-pad eun tammig amzer c’hoaz ema ar sklêrijenn ganeoh, evid ma ne viot ket sammet gand an deñvalijenn. An neb a gerz en deñvalijenn ne oar ket da beleh ez a. ³⁶ E-pad m’ema ar sklêrijenn ganeoh, kredit er sklêrijenn evid dond da veza mibien ar sklêrijenn. » O veza lavaret an traou-ze, ez a Jezuz kuit da guzad outo.

Dond a ra da wir komzou Izai

³⁷ Goude kement a zinou greet dirazo, ne gredent ket ennañ. ³⁸ Evel-se eo deut da wir komzou ar profet Izai, pa lavar : « Aotrou, piou e-neus kredet er pez am-eus lavaret ? Ha breh an Aotrou, da biou eo bet diskuliet ? » ³⁹ Setu ma ne hellent ket kredi, rag lavared a ra Izai c’hoaz : ⁴⁰ « Dallet e-neus o daoulagad ha kaledet o halonou, evid na welfent ket gand o daoulagad, na gomprenfent ket gand o halonou, na zistrofent ket ouzin, ha na vefent ket pareet ganin. » ⁴¹ Kement-se a lavar Izai, peogwir e-neus gwelet e hloar ha komzet diwar e benn.

⁴² Koulskoude, e-touez ar pennou-braz zoken, e kred kalz anezo ennañ. Med en abeg d’ar farizianed, n’en em zisklêriont ket, gand aon da veza taolet e-mêz ar zinagogenn. ⁴³ Rag kared a reont ar hloar o tond euz an dud muioh eged ar hloar o tond euz Doue.

« An hini a gred ennon a gred en Tad »

⁴⁴ En eur youhal, e lavar Jezuz : « Nep piou bennag a gred ennon, ne gred ket ennon med en hini m’on bet kaset gantañ. ⁴⁵ Ha nep piou bennag am gwel, a wel an hini m’on bet kaset gantañ. ⁴⁶ Me, ar sklêrijenn, a zo deut er bed evid ma ne jomo ket en deñvalijenn kement hini a gred ennon. ⁴⁷ Ma vez klevet ma homzou gand unan bennag ha n’int ket miret gantañ, n’eo ket ganin-me e vo barn et, rag n’on ket deut evid barn ar bed, med evid salvi ar bed. ⁴⁸ An hini am distaol ha ne zegemer ket ma homzou, e-neus eur barner : gand ar gomz bet lavaret ganin e vo-eñ barnet d’an deiz diweza. ⁴⁹ Rag ne gomzan ket, me, drezon ma-unan, med an Tad m’on bet kaset gantañ, hennez eo e-neus gourhemennet din petra lavared ha penaoz komz. ⁵⁰ Ha gouzoud a ran ez eo e hourhemenn buhez peurbaduz. An traou a lavaran eta, hervez ar gourhemenn roet din gand an Tad, eo o lavaran. »

Pennad trizeg

Gwalhi a ra treid e ziskibien

¹ A-raog gouel Pask, Jezuz o houzoud eo deut evitañ an eur da dremen euz ar bed-mañ d’an Tad, hag o veza karet ar re a zo dezañ er bed, o har beteg penn. ² E-pad ar pred – p’e-neus an diaoul skuillet dija an trubardèrèz e kalon Judaz, mab Simon-Iskariot – ³ o houzoud e-neus an Tad lakeet dezañ pep tra etre e zaouarn, hag e teu euz an Tad hag ez a d’an Tad, ⁴ e sav Jezuz diouz taol, e tenn e vantell, e kemer eul lienenn hag he lak en-dro dezañ. ⁵ Goude-ze e taol dour en eur vasin, e krog da walhi treid e ziskibien ha d’o zeha gand al lienenn lakeet en-dro dezañ.

⁶ Dond a ra beteg Simon-Pèr. Hemañ a lavar dezañ : « Te ! Aotrou, o vond da walhi din ma zreid ! » ⁷ Jezuz a respont dezañ : « Ar pez a ran-me, emezañ, n’ouzez ket bremañ, med kompren a ri diwezatoh ». ⁸ Pèr a lavar dezañ : « Nann, ne walhi ket din ma zreid, biken ! » Jezuz a respont dezañ : « Ma ne da walhan ket, n’az-po ket perz ganin ». ⁹ Ha Simon-Pèr da lavared dezañ : « Aotrou, n’eo ma zreid hepken neuze, med ma daouarn ive ha ma fenn da heul. » ¹⁰ Med Jezuz a respont dezañ : « An hini a zo bet en dour n’e-neus ket ezomm d’en em walhi – nemed e vefe e dreid – rag glan eo penn-da-benn, ha glan oh-c’hwi, med n’eo ket gwir evid an oll ahanoh. » ¹¹ Rag gouzoud a ra gand piou e vo gwerzet. Setu perag e-neus lavaret : « N’oh ket oll glan. »

« Eur skwer-vad eo a roan deoh »

¹² Goude beza gwalhet o zreid eta ha lakeet e vantell, eh astenn Jezuz ouz taol en-dro, hag e lavar dezo : « Ha kompren a rit ar pez am-eus greet deoh ? ¹³ Ma envel a rit-c’hwi : “Mestr” hag “Aotrou”, ha gwir e lavarit, rag setu ar pez ez on. ¹⁴ M’am-eus eta gwalhet deoh ho treid, me hag a zo mestr hag aotrou, e tleit, c’hwi ive, gwalhi an treid an eil d’egile. ¹⁵ Rageur skwer-vad eo am-eus roet deoh, evid ma reot e-giz m’em-eus greet deoh.

¹⁶ Amen, amen, e lavaran deoh : n’eo ket brasoh ar zervicher eged e aotrou, na brasoh ar hannad eged an hini e-neus e gaset. ¹⁷ Ma ouzoh an traou-ze, eüruz oh-c’hwi, gand ma reot evel-se. ¹⁸ Ne gomzan ket evid oll ahanoh rag gouzoud a ran-me piou am-eus dibabet, med evid ma teuio da wir ar Skritur : “An hini a zebr ma bara e-neus savet seul e droad a-eneb din”. ¹⁹ Lavared a ran deoh, adaleg bremañ, a-raog ma c’hoarvezo an dra-ze, evid ma kredot ez eo-me a zo, pa zegouezo. ²⁰ Amen, amen, e lavaran deoh : nep piou bennag a zegemer an hini bet kaset ganin, am resev, me ma-unan, ha kement den am resev, a resev an hini m’on bet kaset gantañ. »

Mond a ra Judaz er-mêz

²¹ O veza komzet evel-se, eo Jezuz strafuillet en e spered. Roi a ra testeni ha lavared : « Amen, amen, e lavaran deoh : gwerzet e vin gand unan ahanoh. » ²² An diskibien a zell an eil ouz egile, en entremar : euz piou eta ema o komz ? ²³ Unan euz an diskibien, an hini karet gand Jezuz, a zo ouz taol tre e-kichenn Jezuz. ²⁴ Simon-Pèr eta a ra sin dezañ evid klask gouzoud piou eo an hini ema o komz anezañ. ²⁵ Setu ma soubl hennez neuze war vruched Jezuz hag e lavar dezañ : « Aotrou, piou eo ? » ²⁶ Jezuz a respont eta : « An hini emaon o vond da zouba eun tamm bara evitañ ha d’e roi dezañ. » Souba a ra eun tamm hag e roi da Judaz, mab Simon-Iskariot. ²⁷ Goude an tamm-se, ez a Satan ennañ neuze. Ha Jezuz da lavared dezañ : « Ar pez a rez, henn gra buan ». ²⁸ Med ne gompren nikun euz ar re a zo ouz taol perag e-neus lavaret an dra-ze. ²⁹ Soñjal a ra lod anezo, peogwir ema Judaz ar yalh gantañ, e-neus Jezuz lavaret dezañ prena pep tra o-deus ezomm da gaoud evid ar gouel, pe c’hoaz roi eun dra bennag d’ar beorien. Kemeret eta an tamm gantañ, ez a-eñ er-mêz dioustu ; ha deut e oa an noz.

Eur gourhemenn nevez

³¹ Pa ’z eo eet Judaz er-mêz, e lavar Jezuz : « Bremañ eo bet lakeet mab an den en e hloar ha drezañ eo bet lakeet Doue en e hloar. ³² Ma ’z eo bet lakeet Doue en e hloar drezañ, e roio Doue ive dezañ gloar ennañ e-unan ha dioustu e roio. ³³ Bugale vihan, emaon ganeoh evid eun tammig amzer c’hoaz. Ma hlask a reot, hag evel m’em-eus lavaret d’ar Juzevien : “D’al leh ez an-me, ne hellit ket dond”, deoh-c’hwi ive e lavaran kement-se bremañ.

³⁴ Eur gourhemenn nevez a roan deoh : en em garit an eil egile ; evel m’em-eus ho karet, en em garit an eil egile, c’hwi ive. ³⁵ Dre an dra-mañ e ouezo pep hini ez oh diskibien din : dre ar garantez ho-peus an eil evid egile. »

« A-raog ma kano ar hillog »

³⁶ Simon-Pèr a lavar dezañ : « Aotrou, da beleh emaout o vond ? » Respont a ra Jezuz : « D’al leh m’emaon o vond, ne hellez ket dond d’am heul bremañ ; diwezatoh e teui d’am heul ». ³⁷ Pèr a lavar dezañ : « Aotrou, perag ne hellan ket mond d’az heul bremañ ? Ma buhez a roin evidout. » ³⁸ Ha Jezuz da respont : « Da vuhez a roi evidon ? Amen, amen, e lavaran dit : n’e-no ket ar hillog kanet, a-raog m’az-po ma dinahet teir gwech. »

Pennad pevarzeg

« Me eo an hent »

¹ « Ra jomo ho kalon heb beza strafuillet : kredi a rit e Doue, kredit ennon-me ive. ² E ti ma Zad ez eus kalz plasou. A-nez da-ze daoust hag am-befe lavaret deoh : “Mond a ran da brienti deoh eur plas” ? Ha ma ’z an da brienti eur plas deoh, e teuin en-dro d’ho kas ganin, evid ma viot ive el leh m’emaon-me ennañ. ⁴ Ha d’al leh ez an e ouzit an hent. » ⁵ Ha Tomaz da lavared dezañ : « Aotrou, n’ouzom ket da beleh emaout o vond : penaoz eh anavezfem-ni an hent ? » ⁶ Jezuz a respont dezañ : « Me eo an hent, ar wirionez hag ar vuhez. Ne zeu den ebed d’an Tad nemed drezon. ⁷ M’am anavezit e anavezot an Tad. Adaleg bremañ, e anaoud a rit hag e welet ho-peus. »

« En Tad emaon-me »

⁸ Filip a lavar dezañ : « Aotrou, diskouez an Tad deom eta, hag a-walh eo an dra-ze evidom. » ⁹ Lavared a ra Jezuz dezañ : « Keid-all ’zo emaon ganeoh ha n’am anavezit ket, Filip ! An hini e-neus ma gwelet e-neus gwelet an Tad. Penaoz e lavarez : “Diskouez deom an Tad” ? ¹⁰ Ha ne gredez ket emaon-me en Tad hag an Tad ennon ? Ar homzou a lavaran deoh, n’o lavaran ket euz ma ferz ma-unan ; d’ar hontrol, eo an Tad o chom ennon hag a ra e oberou.

¹¹ Ma hredit ’ta : en Tad emaon-me hag ennon ema an Tad. Pa ne ve ken, kredit en abeg d’am oberou. ¹² Amen, amen, e lavaran deoh : nep piou bennag a gred ennon, a raio, eñ ive, an oberou a ran, ha traou brasoh a raio zoken, ablamour ma ’z an-me war-zu an Tad. ¹³ Hag ar pez a houlennot em ano, henn obera rin, evid ma vo lakeet an Taden e hloar dre ar Mab. ¹⁴ Ma houlennit eun dra bennag em ano, henn ober a rin. ¹⁵ M’am harit, e virot ma gourhemennou. »

Ar Frealzour, ar Spered a wirionez

¹⁶ « Pedi a rin an Tad hag e roio-eñ deoh eur Frealzour all hag a vo ganeoh da viken, ¹⁷ ar Spered a wirionez na hell ket ar bed e zegemer, peogwir n’e wel ket ha n’e anavez ket. C’hwi a-vad e anavez, rag chom a ra en ho touez ha bez’ e vo ennoh.

¹⁸ N’ho lezin ket evel emzivaded, dond a ran beteg ennoh. ¹⁹ Eun tammig amzer c’hoaz ha ne vin ket gwelet ken gand ar bed, med c’hwi am gwelo, rag beo on ha beo e viot ive. ²⁰ En deiz-se eh anavezot ez on em Zad, ha c’hwi ennon, ha me ennoh. ²¹ An hini ema ma gourhemennou gantañ hag o mir, hennez eo ez on-me karet gantañ. An hini am har a vo karet gand an Tad, ha me e garo hag en em ziskouezo dezañ.

²² Judaz, n’eo ket an Iskariot, a lavar dezañ : « Aotrou, petra ’zo c’hoarvezet evid m’en em ziskouezi deom ha n’eo ket d’ar bed ? » ²³ Jezuz a respont hag a lavar dezañ : « An hini am har a viro ma homzou, ha karet e vo gand ma Zad, hag e teuim davetañ hag e raim on annez ennañ. ²⁴ An hini n’am har ket, ne vir ket ma homzou. Ar homzou a glevit n’int ket euz ma ferz, med a-berz ma Zad hag e-neus ma haset.

²⁵ E-pad ma oan o chom ganeoh, em-eus lavaret deoh an oll draou-ze. ²⁶ Med ar Frealzour, ar Spered Santel hag a zo kaset gand an Tad em ano, hennez a zesko deoh pep tra : degas a ray soñj deoh euz pep tra bet lavaret deoh ganin. »

« Ma feoh a roan deoh »

²⁷ « Ar peoh a lezan ganeoh, ma feoh a roan deoh. N’e roan ket deoh e-giz ma ro ar bed. Ra jomo ho kalonou eta heb beza strafuillet hag heb kaoud aon. ²⁸ Klevet ho-peus, lavaret em-eus deoh : mond a ran kuit ha dond a ran davedoh. M’am harfeh e vefeh leun a levenez, peogwir ez an daved an Tad, rag brasoh egedon eo an Tad. ²⁹ Bremañ em-eus lavaret deoh a-raog ma c’hoarvezo an dra-ze, evid ma kredot pa hoarvezo. ³⁰ Ne gomzin ket kalz ganeoh ken. Rag dond a ra priñs ar bed, hag ennon n’eus netra dezañ. ³¹ Med, evid ma ouezo ar bed e karan an Tad, e ran pep tra e-giz m’e-neus an Tad gourhemennet din. War zao ! Deom kuit ahann. »

Pennad pemzeg

« Me eo ar winienn »

¹ « Me eo ar gwir winienn ha ma Zad eo ar gwiniennour. ² Lemel a ra kuit kement draill ennon ha ne zoug ket frouez ; ha kement hini o tougen frouez a zo krennet gantañ, evid ma tougo muioh a frouez. ³ C’hwi a zo bet krennet dija, ablamour d’ar gomz am-eus lavaret deoh. ⁴ Chomit ennon, ha me ennoh. Evel ma ne hell ket an draill dougen frouez drezan e-unan, ma ne jom ket war ar winienn, evel-se c’hwi kennebeud, ma ne jomit ket ennon. ⁵ Me eo ar winienn ha c’hwi an draillou. Kement hini a jom ennon ha me ennañ a zougo kalz frouez : distaget diouzin ne hellit ober tra ebed. ⁶ Nep piou bennag a-vad na jom ket ennon a zo taolet er-mêz, evel an draill, hag a yelo da zeh. Dastumet e vezont, taolet en tan ha devet.

⁷ Mar chomit ennon ha mar chom ma homzou ennoh, goulennit ar pez ho-po c’hoant ha kement-se a hoarvezo ganeoh. ⁸ Gand an dra-mañ e vez roet gloar d’an Tad : ra zougot kalz frouez hag e viot ma diskibien. »

« Ra vo ma levenez ennoh »

⁹ « Evel m’on bet karet gand an Tad, ho karet em-eus-me ive. Chomit em harantez. ¹⁰ Mar mirit ma gourhemennou, e chomot em harantez, evel m’em-eus-me miret gourhemennou ma Zad ha ma choman en e garantez.

¹¹ Lavaret em-eus deoh an traou-ze evid ma vo ma levenez ennoh ha ma vo leun-barr ho levenez. ¹² Setu aman ma gourhemennou din : en em garit an eil egile, evel m’em-eus-me ho karet. ¹³ N’eus ket brasoh karantez gand den ebed eged gand an hini a ro e vuhez evid e vignoned. ¹⁴ Ma mignoned oh-c’hwi ma rit ar pez a hourhemennan-me deoh. »

« Lavared a ran deoh : “mignoned” »

¹⁵ « Ne lavaran ket ken deoh : “servicherien”, rag ne oar ket ar zervicher ar pez a ra e vestr, med lavared a ran deoh : “mignoned”, peogwir em-eus ho lakeet da anaoud pep tra am-eus klevet digand ma Zad. ¹⁶ N’eo ket c’hwi ho-peus ma dibabet, med me eo am-eus ho tibabet, hag am-eus ho lakeet e karg evid ma ’z eot da zougen frouez, ha ma pado ho frouez. Neuze, pep tra a houlennot digand ma Zad em ano, kement-se a vo roet deoh gantañ. ¹⁷ Ar gourhemenn a roan deoh eo en em gared an eil egile. »

« Kasoni o-deus bet ouzin, heb abeg ebed »

¹⁸ « M’e-neus ar bed kasoni ouzoh, gouezit e-neus bet kasoni ouzin en ho raog. ¹⁹ Ma vijeh euz ar bed, e karfe ar bed ar pez a zo dezañ ; med peogwir n’oh ket euz ar bed hag em-eus-me ho tibabet, dre ho tenna kuit diouz ar bed, setu perag e-neus ar bed kasoni ouzoh. ²⁰ Ho-pet soñj euz ar gomz am-eus lavaret deoh : “N’eo ket ar zervicher brasoh eged e vestr”. M’o-deus ma heskinet, e viot-c’hwi ive heskinet ganto. M’o-deus miret ma homzou, e virint ho re ive. ²¹ Ober a raint kement-se en abeg d’am ano, peogwir n’anavezont ket an hini m’on bet kaset gantañ. ²² Ma ne vijen ket deut ha ma n’am-bije ket komzet dezo, n’o-defe pehed ebed. Med breman, n’o-deus digarez ebed evid o fehed.

²³ An hini e-neus kasoni ouzin, e-neus kasoni ouz ma Zad. ²⁴ Ma n’am-bije ket greet en o zouez an oberou bet greet gand nikun ali ebed, n’o-defe ket a behed. Med breman, goude beza gwelet, o-deus kasoni ouzom, me ha ma Zad. ²⁵ Ha kement-se a zo evid ma teufe da wir ar gomz skrivet en o Lezenn : “Kasoni o-deus bet ouzin, heb abeg ebed”. »

Donedigez ar Frealzour

²⁶ « Pa zeuio ar Frealzour a gasin-me deoh, a-berz ma Zad, ar Spered a wirionez a zeu euz kichenn an Tad, hennez a roio testeni din. ²⁷ Ha c’hwi ive a roio testeni, peogwir emaoh ganin abaoe ar penn kenta. »

Pennad c’hwezeg

« Leun eo ho kalonou a dristidigez »

¹ « Evel-se em-eus komzet ouzoh, evid ma ne strebotot ket : ² lakeet e viot ganto e-mêz ar zinagogenn, ha dond a ra an eur zoken pa gredo an hini hag ho lazo renta gloar da Zoue. ³ Ober a raint seurt traou peogwir n’o-deus anavezet nag an Tad na me. ⁴ Med komzet em-eus evel-se, evid m’ho-po soñj, pa zeuio an eur, em-eus-me henn lavaret deoh. N’em-eus ket lavaret deoh ar traou-ze abaoe ar penn kenta, ablamour m’edon ganeoh. ⁵ Hogen, mond a ran bremañ daved an hini m’on bet kaset gantañ, ha nikun ahanoh ne houlenn diganin : “Da beleh emaout o vond ?” ⁶ Med dre m’em-eus komzet ouzoh evel-se, eo leun ho kalonou a dristidigez. »

« Ar Spered ho heñcho »

⁷ « Med lavared a ran deoh ar wirionez : eun dra vad eo evidoh ma ’z an-me kuit. Rag ma n’ez an ket kuit, ne zeuio ket ar Frealzour davedoh. Med ma ’z an kuit, e vo-eñ kaset deoh ganin. ⁸ Hag en eur zond e lako ar bed da anzav diwar-benn ar pehed, ar justis hag ar varn. ⁹ Diwar-benn ar pehed, rag ne gredont ket ennon. ¹⁰ Diwar-benn ar justis, rag mond a ran daved an Tad ha n’am gwelit ket ken. ¹¹ Diwar-benn ar varn, rag barnet eo bet dija priñs ar bed-mañ.

¹² Kalz traou am-eus c’hoaz da lavared deoh, med ne hellit o dougen bremañ. ¹³ Hagen, pa zeuio-eñ, ar Spered a wirionez, ho heñcha a ray er wirionez penn-da-benn, rag ne gomzo ket euz e berz e-unan, med ar pez e-no klevet eo a lavaro, hag e kemenno deoh an amzer da zond. ¹⁴ Hennez a roio gloar din : kemer a ray euz ar pez a zo din evid her hemenn deoh. ¹⁵ Pep tra e-neus an Tad a zo din. Setu perag e lavaran deoh : kemer a ray ar pez a zo din evid her hemenn deoh. »

« Eur pennadig ha n’am gwelot ket ken »

¹⁶ « Eur pennadig ha n’am gwelot ket ken ; eur pennadig c’hoaz hag e vin gwelet ganeoh. » ¹⁷ Lod euz e ziskibien a lavar eta an eil d’egile : « Petra eo ar pez a lavar deom : “Eur pennadig ha n’am gwelot ket ken ; eur pennadig c’hoaz hag e vin gwelet ganeoh” ? Hag ar homzou-mañ : “Mond a ran d’an Tad ?” » ¹⁸ Lavared a reont eta : « Petra a lavar : “Eur pennadig ?” N’ouzom ket euz petra ema o komz. » ¹⁹ Gouzoud a ra Jezuz o-deus-int c’hoant d’aber goulennou outañ, hag eñ da lavared dezo : « Klask a rit, an eil re hag ar re all, diwar-benn ar pez am-eus lavaret : “Eur pennadig ha n’am gwelot ket ken, eur pennadig c’hoaz e vin gwelet ganeoh”. ²⁰ Amen, amen, e lavaran deoh : leñva a reot hag hirvoudi, endra ma vo ar bed leun a levenez. Trist e viot med dond a ray ho tristidigez da veza levenez. ²¹ P’eo deut, evid ar vaouez, ar mare da wilioudi, eo-hi en dristidigez, rag deut eo an eur eviti. Med pa ’z eo bet ganet ar bugelig, n’he-deus ket soñj mui euz he foan, ablamour d’al levenez da veza ganet eun den er bed. ²² Ha c’hwi eta ho-peus tristidigez bremañ. Med goude-ze ho kwelin adarre hag e vo ho kalonou leun a levenez ; hag ho levenez ne hell den ebed he lemel diganeoh.

²³ Hag en deiz-se, ne reot goulenn ebed ken ouzin-me. Amen, amen, e lavaran deoh : pep tra a houlennot digand an Tad a vo roet deoh gantañ, em ano. ²⁴ Beteg-henn n’ho-peus goulennet netra em ano. Goulennit hag e resevot, evid ma vo leun-barr ho levenez. »

« Ennon ho-po ar peoh »

²⁵ « Dre barabolennou eo em-eus komzet deoh euz an traou-ze. Dond a ra an eur pa ne gomzin ket mui dre barabolennou, med kemenn a rin deoh an Tad en eun doare sklêr. ²⁶ En deiz-se, e reot goulennou em ano. Ne lavaran ket deoh e pedin an Tad evidoh, ²⁷ rag ho kared a ra an Tad e-unan, peogwir am harit hag e kredit ez on-me deut euz an Tad : ²⁸ deut on er-mêz ha deut on er bed. Ha kuitaad a ran ar bed bremañ, ha mond en-dro d’an Tad. »

²⁹ Lavared a ra e ziskibien : « Setu bremañ e komzez en eun doare sklêr, ha n’eo ket dre barabolennou. ³⁰ Bremañ e ouzom eh anavezez pep tra ha n’az-peus ket ezomm da gaoud goulennou diganeom ; dre-ze e kredom ez out deut er-mêz euz an Tad. » ³¹ Respont a ra Jezuz dezo : « Ha bremañ e kredit ? ³² Setu ma teu an eur, ha deut eo dija : mond a reot da bep tu, pep unan en e di, ha ma lezel ma-unan-penn. Nann, n’on ket ma-unan-penn, peogwir ema an Tad ganin. ³³ Evel-se em-eus komzet deoh evid m’ho-po ar peoh ennon. Er bed ho-peus da houzañv. Med fizians ! treh on-me d’ar bed. »

Pennad seiteg

« Lak da Vab en e hloar »

¹ Evel-se e-neus komzet Jezuz. Sevel a ra e zaoulagad d’an neñv goude-ze ha lavared : « Tad, Deut eo an eur, lak da Vab en e hloar, evid ma vi-te lakeet en da hloar gand ar Mab. ² Evel-se az-peus roet dezañ galloud war beb den, evid ma roio ar vuhez peurbaduz da gement hini bet roet dezañ ganit. ³ Ha kement-mañ eo ar vuhez peurbaduz : da anaoud, te, ar gwir Doue nemetañ, hag an hini bet kaset ganit, Jezuz ar Mesi. ⁴ Evidon-me, rentet em-eus gloar dit war an douar ha sevenet an oberenn az-poa roet din d’ober. ⁵ Ha bremañ, ro gloar din, Tad, en da gichenn, ar hloar a oa din en da gichenn, a-raog ma oa ar bed anezañ. »

« Lak-i da veza santel er wirionez »

⁶ « Diskuliet em-eus da ano d’ar re az-peus tennet euz ar bed evid o roi din. Dit e oant hag o roet az-peus din, ha miret o-deus-int da gomz. ⁷ Bremañ e ouzont e teu euz da gichenn pep tra bet roet din ganit : ⁸ roet em-eus dezo ar geriou bet roet din ganit. Degemeret int bet ganto : evid gwir, gouezet o-deus ez on deut euz da gichenn ha kredet o-deus ez on bet kaset ganit-te.

⁹ Pedi a ran evito. Ne bedan ket evid ar bed, med evid ar re a zo bet roet din ganit, rag dit int : ¹⁰ pep tra hag a zo din a zo dit, pep tra hag a zo dit a zo din, hag enno e kavan gloar. ¹¹ N’emaon ket mui er bed med int a zo er bed, ha dond a ran-me beteg ennout. Tad santel, mir-i en da ano bet roet din ganit, evid ma vint unan, eveldom.

¹² P’edon ganto, o miren-me en da ano bet roet din ganit ; o diwallet em-eus ha n’eus bet kollet nikun anezo, nemed mab ar gollidigez, evid ma teuio ar Skritur da wir. ¹³ Med bremañ e teuan davedout hag evel-se e komzan er bed, evid ma vo leun-barr ma levenez enno. ¹⁴ Roet em-eus-me da gomz dezo hag ar bed e-neus bet kasoni outo, peogwir n’int ket euz ar bed, evel ma n’on ket euz ar bed. ¹⁵ Ne bedan ket evid m’o zenni euz ar bed, med evid m’o diwalli diouz an droug. ¹⁶ N’int ket euz ar bed, evel ma n’on ket euz ar bed. ¹⁷ Ra vint santelleet ganit er wirionez : da gomz-te a zo gwirionez. »

« Ra vint oll unan »

¹⁸ « Evel m’az-peus-te ma haset er bed, em-eus-me ive o haset er bed. ¹⁹ Hag evito en em zantellaan, evid ma vint-i ive santelleet e gwirionez. ²⁰ N’eo ket evito hepken e pedan, med ive evid ar re a gred ennon en abeg d’o homz-dezo. ²¹ Ra vint oll unan, evel m’emaout ennon, Tad, ha me ennout ! Ra vint-i ive ennom ha ra gredo ar bed ez on bet kaset ganit ! »

« Roet em-eus dezo ma gloar »

²² « Roet em-eus dezo ar hloar bet roet din ganit, evid ma vint unan, evel m’om-ni unan : ²³ me enno ha te ennon, evid ma vint unan en eun doare disi ha ma ouezo ar bed ez on bet kaset ganit-te, te hag az-peus o haret evel m’az-peus ma haret. ²⁴ Tad, ar re az-peus roet din, e fell din o haoud ganin-me ive, e-leh m’emaon ; evid ma welint ma gloar, ar hloar bet roet din ganit, rag ma haret az-peus a-raog krouidigez ar bed. ²⁵ Tad just ! Ma n’out ket bet anavezet gand ar bed, ganin-me out bet anavezet, hag ar re-mañ a anavez eo te az-peus ma haset. ²⁶ O lakeet em-eus da anaoud da ano, ha hemañ e lakin da veza anavezet, evid ma vo enno ar garantez az-peus ma haret drezi, ha ma vin-me enno ive. »

Pennad triweh

El liorz

¹ Goude beza kavaret an traou-ze, ez a Jezuz er-mêz gand e ziskibien d’an tu all d’ar Froud-Sedron, d’al leh ma oa eul liorz ennañ ; mond a ra tre e-ebarz, eñ hag e ziskibien. ² Judaz, an hini a zo o vond d’e werza, a anavez al leh-se ive, rag deut e oa Jezuz aliez di gand e ziskibien. ³ O kemer gantañ eta ar gohortenn ha gwarded d’ar veleien-veur ha d’ar farizianed, e teu Judaz di gand leterniou, torchadou-goulou hag armou. ⁴ O houzoud eta ar pez a zo o tond warnañ, ez a Jezuz er-mêz hag e lavar dezo : « Piou emaoh o klask ? » ⁵ Respont a reont dezañ : « Jezuz an Nazôrean ». Hag eñ da lavared dezo : « Me eo ! » Ganto ive ema Judaz hag a zo ouz e werza. ⁶ Pa lavar-eñ dezo eta : « Me eo ! » ez eont war o hiz hag e kouezont d’an douar. ⁷ Adarre e houlenn-eñ diganto : « Piou emaoh o klask ? » Lavared a reont : « Jezuz an Nazôrean. » ⁸ Ha Jezuz da respont : « Lavared em-eus deoh : “Me eo !” Ma ’z eo me emaoh o klask eta, lezit ar re-mañ da vond kuit. » ⁹ Evid ma teufe da wir ar gomz e-noa-eñ lavaret : « Ar re az-peus roet din, n’em-eus kollet nikun anezo. »

An taol kleze

¹⁰ Simon-Pèr eta a denn ar hleze a zo gantañ hag a sko gand servicher ar beleg-meur ; troha a ra dezañ beg e skouarn dehou. Malkuz eo ano ar zervicher-ze. ¹¹ Ha Jezuz da lavared da Bèr : « Lak da gleze en e feur. Ar haliriad roet din gand ma Zad, daoust ha n’e evin ket ? » ¹² Neuze ar gohortenn, an ofiser ha gwarded ar Juzevien a lak o daouarn war Jezuz ha liammet eo ganto.

E ti Annaz

¹³ Da genta eo kaset ganto da di Annaz, rag tad-kaer e oa da Gaifaz hag a oa beleg-meur er bloavez-se. ¹⁴ Kaifaz eo an hini e-noa roet d’ar Juzevien an ali-mañ : « Gwelloh eo deom e varfe eun den hepken evid ar bobl. »

¹⁵ Simon-Pèr a ya war-lerh Jezuz hag eun diskib all ive. An diskib-se a zo anavezet gand ar beleg-meur hag antreal a ra gand Jezuz e porz ar beleg-meur. ¹⁶ Pèr a jom er-mêz, e toull an nor. An diskib all, anavezet gand ar beleg-meur, a zeu er-mêz eta, a gomz d’ar borzierez hag a lak Pèr da zond e-barz. ¹⁷ Med lavared a ra ar vatez, ar borzierez, da Bèr : « Daoust ha n’out ket, te ive, euz diskibien an den-mañ ? » Hag eñ da respont : « N’on ket. » ¹⁸ Ar zervicherien hag ar warded bodet eno o-deus greet eun tan glaou-beo en a beg d’ar yenienn, hag o tomma emaint. Pèr ive a zo ganto o tomma.

¹⁹ Setu ma ra ar beleg-meur goulennou ouz Jezuz, diwar-benn e ziskibien hag e gelennadurez. ²⁰ Respont a ra Jezuz : « A-wel d’an oll eo em-eus komzet d’an dud ; atao em-eus kelennet en eur zinagogenn hag en templ, e-leh m’en em vod an oll Juzevien ; n’em-eus lavaret tra ebed dre guz. ²¹ Perag e rez goulennou ouzin-me ? Goulenn eta ouz ma zelaouerien ar pez am-eus lavaret dezo. Gouzoud a reont-i ar pez am-eus-me lavaret. » ²² P’e-neus komzet evel-se, e ro unan euz ar warded hag a zo eno eur flahad da Jezuz, en eur lavared : « Evel-se eo e respontez d’ar beleg-meur ? » ²³ Respont a ra Jezuz dezañ : « Ma ’m-eus komzet fall, displeg peleh ema an droug ; ha ma’m-eus komzet mad, perag e skoez ganin ? » ²⁴ Neuze eo kaset, liammet, da di Gaifaz, ar beleg-meur.

Kana a ra ar hillog

²⁵ Bez’ edo Pèr eno o tomma. Lavared a reont dezañ : « Ha te, ne vefes ket euz e ziskibien ? » Nah a ra ha lavared : « N’on ket euz o zouez » ²⁶ Unan euz servicherien ar beleg-meur – kar eo d’an hini bet trohet e skouarn dezañ gand Pèr – a lavar : « Daoust ha n’am-eus ket, me, da welet el liorz gantañ ? » ²⁷ Nah a ra Pèr adarre ha dioustu e kan eur hillog.

Kaset da Bilad

²⁸ Kas a reont Jezuz eta euz ti Gaifaz d’ar pretordi. Diouz ar mintin e oa. Int o-unan ne ’z eont er pretordi, evid chom glan hag evid gelloud debri ar Pask. ²⁹ Setu ma teu Pilad er-mêz daveto hag e lavar : « Petra a damallit d’an den-mañ ? » ³⁰ Respont a reont, en eur lavared : « Ma ne vije ket bet eun torfetour, ne vefe ket lakeet ganeom etre ho taouarn. » ³¹ Pilad a lavar dezo eta : « Kemerit-eñ, c’hwi, ha barnit-eñ hervez ho lezenn. » Hag ar Juzevien da respont dezañ : « N’om ket aotreet, ni, da lakaad eun den d’ar maro. » ³² Kement-mañ evid seveni komz Jezuz, bet lavaret da ziskouez gand peseurt maro e tlee-eñ mervel.

« Ha te eo roue ar Juzevien ? »

³³ Pilad eta a ya en-dro d’ar pretordi. Gervel a ra Jezuz ha lavared dezañ : « Ha te eo roue ar Juzevien ? » ³⁴ Jezuz a respont : « Daoust hag e lavarez kement-se euz da berz da-unan, pe o-deus tud all henn lavaret dit diwar ma fenn ? » ³⁵ Respont a ra Pilad : « Daoust hag ez on-me eur Juzeo ? Kaset out bet dirazon gand da vroad hag ar veleien-veur. Petra az-peus greet ? » ³⁶ Ha Jezuz da respont : « Ma rouantelez-din n’eo ket euz ar bed-mañ. Ma vije bet ma rouantelez euz ar bed-mañ, o-defe ma gwarded stounnet evid mired ouzin da veza roet d’ar Juzevien. Med, evid gwir, n’eo ket ma rouantelez ahann. » ³⁷ Setu ma lavar Pilad dezañ : « Neuze eta, ha roue out-te ? » Respont a ra Jezuz : « Te eo hag a lavar ez on roue. Evid an dra-mañ eo ez on deut er bed : evid roi testeni d’ar wirionez. Kement hini a zo mab d’ar wirionez a glev ma mouez. » ³⁸ Pilad a lavar dezañ : « Petra eo ar wironez ? » 

Barabbaz

O veza lavaret an dra-ze, e teu er-mêz en-dro da gavoud ar Juzevien hag e lavar dezo : « Me ne gavan netra da damall dezañ. ³⁹ Med bez’ ez eus eur hiz ganeoh e kasfen kuit eur prizoniad bennag evid ar Pask. C’hoant ho-peus eta e rofen deoh roue ar Juzevien ? » ⁴⁰ Hag int da huchal adarre, en eur lavared : « N’eo ket hennez, med Barabbaz ! » Hogen, eun torfetour e oa Barabbaz.

Pennad naonteg

« Salud dit, roue ar Juzevien ! »

¹ Pilad a gemer neuze Jezuz gantañ hag e lak da veza skourjezet. ² Hag ar zoudarded a blezenn eur gurunenn gand spern, hag he lak war e benn. E holoi a reont gand eur vantell ruz-moug, ³ dond davetañ ha lavared dezañ : « Salud dit, roue ar Juzevien ! » Hag e tistagont skouarnadou gantañ.

« Setu aman an den »

⁴ Dond a ra Pilad er-mêz c’hoaz, ha lavared dezo : « Setu emaon d’e zegas er-mêz dirazoh, evid ma ouezot ne gavan netra da damall dezañ. » ⁵ Dond a ra Jezuz er-mêz eta, o tougen ar gurunenn spern hag ar vantell ruz-moug. Hag e lavar Pilad dezo : « Setu aman an den ! » ⁶ P’e welont eta, e huch ar veleien-veur hag ar warded, en eur lavared : « Ouz ar groaz ! Ouz ar groaz ! » Ha Pilad da lavared dezo : « Kemerit-eñ, c’hwi hoh-unan, ha stagit-eñ ouz ar groaz, rag ne gavan-me netra da damall dezañ. » ⁷ Respont a ra ar Juzevien dezañ : « Eul lezenn o-neus-ni, ha hervez al lezenn-ze e tle-eñ mervel, rag en em lakeet e-neus, eñ e-unan, da Vab Doue. »

« An hini en em lak da roue a ya a-eneb Sezar »

⁸ Pa glev Pilad eta ar homzou-ze, e teu muioh aon dezañ ; ⁹ mond a ra en-dro er pretordi hag e lavar da Jezuz : « Euz peleh out-te ? » Med Jezuz ne respont netra dezañ : ¹⁰ Setu ma lavar Pilad dezañ : « Ne gomzez ket ouzin ? Daoust ha n’ouzez ket em-eus ar galloud d’az lezel da vond hag em-eus ar galloud d’az staga ouz ar groaz ? » ¹¹ Ha Jezuz da respont : « N’az-pefe galloud ebed warnon, ma ne vefe ket bet roet dit euz an uhel. Setu perag ez eus eur pehed brasoh gand an hini e-neus ma roet dit. » ¹² Adaleg neuze e klaske Pilad e lezel da vond. Med huchal a ra ar Juzevien en eur lavared : « Ma lezez hemañ da vond, n’out ket mignon da Zezar : an hini hag en em lak da roue a ya a-eneb Sezar. »

E roi a ra

¹³ Pa glev eta Pilad ar homzou-ze, e tegas Jezuz er-mêz hag ez azez war ar gador-varn, el leh anvet Pavezadur, en hebreeg Gabbatha. ¹⁴ Bez’ e oa d’an devez a-raog Pask ha war-dro ar c’hwehved eur. Lavared a ra d’ar Juzevien : « Setu amañ ho roue ». ¹⁵ Hag int da huchal : « Tenn-eñ kuit ! Tenn-eñ kuit ! Stag-eñ ouz ar groaz ! » Ha Pilad da lavared dezo : « Daoust hag e stagin ho roue ouz ar groaz ? » Respont a ra ar veleien-veur : « N’on-eus roue ebed nemed Sezar. » ¹⁶ Neuze eta e ro Jezuz dezo evid ma vo staget ouz ar groaz.

War ar Golgotha

Kemer a reont Jezuz ganto eta. ¹⁷ Hag o tougen ar groaz, eñ e-unan, ez a er-mêz war-zu al leh anvet Klopenn, ar pez a vez lavaret Golgotha en hebreeg. ¹⁸ Eno eo staget ganto ouz ar groaz, ha daou all gantañ, unan a bep tu, Jezuz o veza en o hreiz.

Ar skritell

¹⁹ Skriva a ra ive Pilad eur skritell hag he lakaad ouz ar groaz. Skrivet e oa warni : « Jezuz an Nazôrean, roue ar Juzevien. » ²⁰ Ha niveruz eo e-touez ar Juzevien an dud hag a lenn ar skritell-ze, rag tost ouz kêr edo al leh ma oa Jezuz staget ouz ar groaz ennañ, ha skrivet e oa en hebreeg, e latin hag e gresianeg. ²¹ Lavared a ra eta beleien-veur ar Juzevien da Bilad : « Na skriv ket : “Roue ar Juzevien”, med : “An den-mañ e-neus lavaret : roue ar Juzevien on-me”. » ²² Med Pilad da respont : « Ar pez am-eus skrivet, am-eus skrivet. »

An dillad lodennet

²³ P’o-deus staget Jezuz ouz ar groaz, e kemer ar zoudarded eta e zillad hag e reont ganto peder lodenn, unan evid pep soudard, hag e zae. Hogen, bez’ e oa eur zae heb gwri, gwiadet en eun tamm hepken, euz al laez d’an traoñ. ²⁴ Setu m’en em lavaront an eil d’egile : « Arabad deom he rogi med tennom d’ar zort, da houzoud da biou e vo. » Evid ma teuio ar Skritur da wir : « Lodenna a reont ma dillad etrezo, ha taoler an diñsou war ma zae. » Evel-se eta e ra ar zoudarded.

E vamm

²⁵ En o zav, e-kichenn kroaz Jezuz, ema e vamm, ha c’hoar e vamm, Mari gwreg Kleofaz, ha Mari-Madalen. ²⁶ O weled e vamm, ha tost-tre an diskib karet gantañ, e lavar Jezuz eta d’e vamm : « Maouez, setu aman da vab. » ²⁷ Ha goude-ze e lavar d’an diskib : « Setu amañ da vamm. » Adaleg ar mare-ze, eo-hi kemeret gand an diskib en e di.

Sevenet eo pep tra

²⁸ Goude-ze, o houzoud eo bremañ sevenet pep tra, e lavar Jezuz, evid ma teuio ar Skritur da wir : « Sehed am-eus ». ²⁹ Eur pod leun a winegr a zo eno. Lakaad a reont eur spoueenn leun a winegr en-dro d’eur bod hizop, hag he hinnig d’e veg. ³⁰ P’e-neus Jezuz kemeret ar gwinegr, e lavar : « Sevenet eo pep tra ». Hag o soubla e benn, e rent ar Spered.

An taol goaf

³¹ Evel ma oa devez an Aozidigez, evid ma ne jomo ket ar horvou war ar groaz d’ar zabad – rag eun devez braz e oa ar zabad-se – e teu ar Juzevien eta da houlenn digand Pilad ma vefe torret dezo o diwesker ha ma vefent lamet kuit. ³² Dond a ra ar zoudarded eta, ha torri e ziwesker d’an hini kenta ha goude-ze d’an eil, staget ouz ar groaz gantañ. ³³ O tond beteg Jezuz, peogwir e welont ez eo-eñ maro dija, ne dorront ket e ziwesker. ³⁴ Med unan euz ar zoudarded a doull dezañ e gostez gand eun taol goaf ; dioustu e teu dour ha gwad er-mêz. ³⁵ Hag an hini e-neus gwelet a ro testeni, ha gwir eo e desteni. Hennez a oar e lavar-eñ ar wirionez evid ma kredot, c’hwi ive. ³⁶ Rag c’hoarvezet eo an traou-ze evid ma vo sevenet ar Skritur : « Nikun euz e eskern ne vo torret. » ³⁷ Hag eur Skrid all a lavar c’hoaz : « Gweled a raint an hini bet treustoullet ganto. »

Ar beziadur

³⁸ Goude-ze e teu Jozef euz Arimati – bez’ e oa an den diskib da Jezuz, dre guz a-vad, gand aon rag ar Juzevien – da houlenn digand Pilad an aotre da gemer korv Jezuz. Ha Pilad a ro an aotre. Dond a ra Jozef eta da gemer e gorv. ³⁹ Hag e teu Nikodem ive– an hini a oa deut da gavoud Jezuz diouz an noz, er penn kenta – o tougen gantañ eur hemmesk a vir hag a aloez, war-dro kant lur-pouez. ⁴⁰ Setu ma kemeront korv Jezuz hag e lakont en-dro dezañ lienachou gand louzou c’hwez-vad, hervez m’eo ar hiz gand ar Juzevien evid sebelia. ⁴¹ E-leh ma oa bet staget ouz ar groaz edo eul liorz, hag el liorz-se eur bez nevez ma ne oa bet biskoaz lakeet den ebed ennañ. ⁴² Eno eta, evel m’ema tost ar bez, e lakont Jezuz, en abeg d’an Aozidigez evid ar Juzevien.

Pennad ugent

Mari-Madalen

¹ Da zevez kenta ar zizun, e teu Mari-Madalen d’ar bez, diouz ar mintin, pa ’z eo teñval c’hoaz. Selled a ra : ar mên-bez a zo bet lamet kuit. ² Setu ma red-hi ha ma teu da gavoud Simon-Pèr hag an diskib all karet gand Jezuz. Hag hi da lavared dezo : « Lamet eo bet kuit korv an Aotrou ganto, ha n’ouzon ket peleh o-deus e lakeet. »

Pèr hag an diskib all

³ Pèr eta hag an diskib all a ya er-mêz, ⁴ ha redeg a reont asamblez. Med an diskib all a red er penn a-raog, buannoh eged Pèr, hag e teu ar henta d’ar bez. ⁵ Soubla a ra ha selled : al lienachou a zo aze, reñket. N’ez a ket e-barz koulskoude. ⁶ Setu ma tegouez Pèr ive, d’e heul, hag ez a er bez. Selled a ra ouz al lienachou reñket aze. ⁷ Hag al lienenn bet laket war e benn n’ema ket reñket gand al lienachou, med rollet eo bet en eul leh a-gostez. ⁸ Neuze e teu e-barz an diskib all ive, degouezet da genta e-kichenn ar bez. Gweled ha kredi a ra. ⁹ Rag n’o-doa ket komprenet c’hoaz ar Skritur hag a lavare e tlee-eñ sevel a-douez ar re varo. ¹⁰ Mond a ra an daou ziskib kuit goude-ze, o tond en-dro d’ar gêr.

« Mariam »

¹¹ Hogen, edo Mari e-kichenn ar bez, er-mêz, o ouela. Ha p’ema-hi o ouela, e soubl war-zu ar bez ¹² hag e wel daou êl gwisket e gwenn, azezet, unan e tu ar penn hag unan e tu an treid, el leh ma oa bet lakeet korv Jezuz ennañ. ¹³ Ar re-mañ a lavar dezi : « Maouez, perag emaout o ouela ? » Respont a ra-hi dezo : « Lamet o-deus kuit korv ma Aotrou ha n’ouzon ket peleh o-deus e lakeet. » ¹⁴ En eur lavared an dra-ze, e tro kein hag e wel Jezuz hag a zo eno. Med ne oar ket ez eo Jezuz.

¹⁵ Ha Jezuz da lavared dezi : « Maouez, perag emaout o ouela ? Piou a glaskez ? » Kredi a ra-hi eo-eñ al liorzour, ha lavared dezañ : « Aotrou, m’az-peus e lamet kuit, lavardin peleh az-peus e lakeet, hag ez in-me d’e gerhad. » ¹⁶ Jezuz a lavar dezi : « Mariam ! » O tistroi, e lavar-hi dezañ en hebreeg : « Rabbouni ! », ar pez a dalvez : « Mestr ! » ¹⁷ Ha Jezuz da lavared dezi : « Na douch ket ouzin, rag n’on ket pignet c’hoaz beteg an Tad. Kerz da di ma breudeur ha lavar dezo : “Pignad a ran beteg ma Zad hag ho Tad, beteg ma Doue hag ho Toue”. » ¹⁸ Dond a ra Mari-Madalen da gemenn d’an diskibien : « Gwelet em-eus an Aotrou, ha setu ar pez e-neus-eñ lavaret din. »

« Resevit ar Spered Santel »

¹⁹ Pa oa deut abardaez an devez-se, an hini kenta euz ar zizun, prennet an doriou el leh m’edo an diskibien ennañ, gand aon rag ar Juzevien, e teu Jezuz, en e zav en o hreiz, hag e lavar dezo : « Ar peoh ganeoh ! » ²⁰ Hag o veza lavaret kement-se, e tiskouez dezo e zakouarn hag e gostez. Laouen-braz eta eo an diskibien o weled an Aotrou. ²¹ Lavared a ra dezo c’hoaz : « Ar peoh ganeoh ! Evel m’e-neus an Tad ma haset, ho kasan-me ive ». ²² Hag o veza lavaret an dra-ze, e c’hwez warno hag e lavar dezo : « Resevit ar Spered Santel. ²³ Ar re a bardonot o fehejou dezo, e vint pardonet dezo. Ar re o dalhot outo, e vint dalhet outo ».

« Ma Aotrou ha ma Doue »

²⁴ Hogen, pa oa deut Jezuz, n’edo ket ganto Tomaz, unan euz an daouzeg, lesanvet Gevell. ²⁵ Hag ar re all da lavared dezañ : « Gwelet on-eus an Aotrou. » Respont a ra dezo : « Ma ne welan ket merk an tachou en e zakouarn, ma ne lakan ket ma biz e mark an tachou-ze, ha ma ne lakan ket ma dorn en e gostez, ne gredin ket. »

²⁶ Eisteiz war-lerh, ema adarre an diskibien en ti ha Tomaz ganto. An doriou o veza prennet, e teu Jezuz en o hreiz hag e lavar : « Ar peoh ganeoh ! ». ²⁷ Goude-ze e lavar da Domaz : « Lak da viz amañ ha gwel ma daouarn. Lak da dorn em hostez, hag arabad dit beza diskredig med bez eun den a feiz. » ²⁸ Respont a ra Tomaz, en eur lavared : « Ma Aotrou ha ma Doue ! » ²⁹ Ha Jezuz da lavared dezañ : « Peogwir az-peus gwelet, az-peus kredet. Eüruz ar re n’o-deus ket gwelet hag o-deus kredet. »

Skrivet evid ma kredot

³⁰ Greet e-neus Jezuz kalz sinou all c’hoaz, dirag e ziskibien. N’int ket bet skrivet el leor-mañ. ³¹ Med skrivet eo bet ar re-mañ evid ma kredot eo Jezuz ar Mesi, mab Doue, hag evid m’ho-po, dre gredi, buhez en e ano.

Pennad unan warn-ugent

War ribl ar mor

¹ War-lerh an traou-ze, en em ziskouez Jezuz adarre d’an diskibien war ribl mor Tiberiad. Hag en em ziskouez a ra evel-mañ. ² Bez’ e oant asamblez : Simon-Pèr, Tomaz, lesanvet Gevell, Natanael euz Kana e Bro-Halile, mibien Zebede ha daou all euz e ziskibien. ³ Simon-Pèr a lavar dezo : « Mond a ran da besketa ». Hag int da respont dezañ : « Mond a reom ganit, ni ive. » Er-mêz ez eont hag e pignont en eur vag ; med en noz-se ne bakont netra.

Kant tri besk ha hanterkant

⁴ Deut ar mintin dija, ema Jezuz war an aot. Koulskoude ne oar ket an diskibien ez eo Jezuz. ⁵ Jezuz eta a lavar dezo : « Paotred ! N’ho-peus ket eun dra bennag da zebri ? » Hag int da respont dezañ : « Nann ! » ⁶ Lavared a ra dezo : « Taolit ar roued d’an tu dehou d’ar vag hag e kavot ». Taoler a reont eta ha n’o-deus ket nerz a-awalh d’e zacha, ablamour da bouez ar pesked. ⁷ Hag an diskib karet gand Jezuz a lavar da Bèr : « An Aotrou eo ». Pa glev Simon-Pèr eta ez eo an Aotrou, e lak e zae – rag noaz e oa – hag e lamm er mor. ⁸ Dond a ra an diskibien all gand ar vag ha sacha war ar roued, leun a besked, rag n’emaint ket pell diouz an douar, med war-dro daou hant ilinad.

⁹ Pa zilestront war an douar eta, e welont eun tan glaou-beo laket eno, gand peskedigou warnañ, ha bara. ¹⁰ Jezuz a lavar dezo : « Degasit euz ar peskedigou ho-peus paket bremaig. » ¹¹ Pignad a ra Pèr eta ha sacha beteg an douar ar roued leun a besked braz : kant tri ha hanterkant anezo. Ha daoust ma ’z eus kemend-all, n’eo ket roget ar roued.

¹² Jezuz a lavar dezo : « Deuit da zebri ». Nikun euz an diskibien ne gred goulenn outañ : « Piou out-te ? » rag gouzoud a reont ez eo an Aotrou. ¹³ Jezuz a zav, a gemer ar bara, a ro dezo hag evel-se c’hoaz evid ar peskedigou. ¹⁴ Setu dija an trede gwech m’en em ziskouez Jezuz d’e ziskibien, goude beza savet a-douez ar re varo.

« Ha ma hared a rez ? »

¹⁵ P’o-deus debret, e lavar Jezuz da Zimon-Pèr : « Simon, mab Yann, ha ma hared a rez, muioh eged ar re-mañ ? » Hag eñ da respont dezañ : « Ya, Aotrou, anaoud a rez ma harantez evidout. » Lavared a ra dezañ : « Kas ma oaned da beuri ». ¹⁶ Evid an eil gwech, e lavar dezañ : « Simon, mab Yann, ha ma hared a rez ? » Hag eñ da respont dezañ : « Ya, Aotrou, anaoud a rez ma harantez evidout. » Jezuz a lavar dezañ : « Kas ma deñved da beuri ». ¹⁷ Evid an trede gwech, e lavar dezañ : « Simon, mab Yann, daoust hag az-peus karantez evidon ? » Glaharet eo Pèr peogwir e-neus goulennet outañ, evid an trede gwech : « Daoust hag az-peus karantez evidon ? » Respont a ra dezañ : « Te, Aotrou, a oar pep tra : anaoud a rez ma harantez evidout. » Jezuz a lavar dezañ : « Kas ma deñved da beuri. »

« Deus d’am heul »

¹⁸ « Amen, amen, e lavaran dit : pa oas yaouank, e lakees da houriz hag e kerzes d’al leh a blije dit. Pa vi deut da veza koz, eh astenni da zaouarn, unan all a lako dit da houriz ha da gaso d’al leh na fell ket dit. » ¹⁹ Lavared a ra an dra-ze evid diskouez dre beseurt maro e rentfe gloar da Zoue. War-lerh ar homzou-ze, e lavar dezañ : « Deus d’am heul ! »

An diskib karet gand Jezuz

²⁰ O troi kein, e wel Pèr, o tond d’e heul, an diskib karet gand Jezuz, an hini e-neus soublet war e vruched e-pad ar goan, hag e-neus lavaret : « Aotrou, piou eo an den hag a zo o vond d’az kwerza ? » ²¹ Ouz e weled, e lavar Pèr eta da Jezuz : « Aotrou ! Evid hemañ ? Petra ? » ²² Jezuz a respont dezañ : « Ma ’m-eus c’hoant e chomfe-eñ beteg ma teuin en-dro, petra a ra an dra-ze dit ? Te, deus d’am heul ! »

²³ En em skigna a ra eta ar gomzou-mañ e-touez ar vreudeur : ne varfe ket an diskib-se. Med n’e-noa ket Jezuz lavaret dezañ ne varfe ket, med : « Ma ’m-eus c’hoant e chomfe-eñ beteg ma teuin en-dro, petra a ra an dra-ze dit ? » ²⁴ An diskib-se eo a ro testeni euz an traou-ze ha gantañ int bet skrivet, ha gouzoud a reom ez eo gwirion e desteni.

N’eo ket bet skrivet pep tra

²⁵ Bez’ ez eus kalz kalz traou all c’hoaz bet greet gand Jezuz. Ma vijent skrivet, unan hag unan, ne hellfe ket ar bed zoken, d’am zoñj, enderhel al leoriou bet skrivet.